Διεθνής ομάδα αστρονόμων στην οποία συμμετέχει ο Καθ. Αντρέας Ευσταθίου, Αντιπρύτανης Έρευνας και Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου ανακοίνωσε στο διεθνούς κύρους επιστημονικό περιοδικό Science την ανακάλυψη μιας μακρινής έκρηξης η οποία προκλήθηκε από την καταστροφή ενός αστεριού από μία υπερμεγέθη μαύρη τρύπα.
Οι επιστήμονες παρακολούθησαν το γεγονός με τηλεσκόπια όπως το ραδιοτηλεσκόπιo Very Long Baseline Array (VLBA) και το υπέρυθρο τηλεσκοπίο Spitzer της NASA, σε ένα ζευγάρι συγκρουόμενων γαλαξιών που ονομάζεται Arp 299. Τέτοια γεγονότα παλιρροϊκής αναστάτωσης, ή tidal disruption events (TDEs), προκαλούν τον σχηματισμό ενός περιστρεφόμενου δίσκου γύρω από την μαύρη τρύπα και ενός πίδακα (jet) από σωματίδια.
Καλλιτεχνική απεικόνιση του γεγονότος TDE στο κέντρο του συστήματος Arp 299 το οποίο συμβαίνει όταν ένα άστρο περνά θανάσιμα κοντά από μία υπερμεγέθη μαύρη τρύπα, και η οποία αντιδρά με την εκτόξευση ενός πίδακα από σωματίδια.
«Ποτέ δεν είχαμε τη δυνατότητα να παρατηρήσουμε άμεσα το σχηματισμό και την εξέλιξη ενός πίδακα από ένα από αυτά τα γεγονότα», δήλωσε ο Miguel Perez-Torres, του Αστροφυσικού Ινστιτούτου της Ανδαλουσίας στη Γρανάδα της Ισπανίας. «Τα γεγονότα TDE μπορούν να μας δώσουν μια μοναδική ευκαιρία να προωθήσουμε την κατανόηση του σχηματισμού και της εξέλιξης των πιδάκων αυτών στους πυρήνες των γαλαξιών», πρόσθεσε.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρώτη ένδειξη για την έκρηξη δεν ήταν στα ραδιοκύματα αλλά σε παρατηρήσεις υπέρυθρης εκπομπής από το γεγονός τον Ιανουάριο του 2005. «Με το πέρασμα του χρόνου, το νέο αντικείμενο παρέμεινε φωτεινό στο υπέρυθρο και τα ραδιοκύματα, αλλά όχι σε ορατό φως και στις ακτίνες Χ», δήλωσε ο Seppo Mattila, του Πανεπιστημίου του Turku στη Φινλανδία. «Λόγω της σκόνης που απορροφά κάθε ορατό φως, αυτό το συγκεκριμένο γεγονός παλιρροϊκής αναστάτωσης μπορεί να είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου αυτού που μέχρι τώρα ήταν ένας κρυμμένος πληθυσμός», δήλωσε ο Mattila.
«Η συμμέτοχη του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου σε αυτή την σημαντική ανακάλυψη είναι μια από τις μεγαλύτερες ερευνητικές επιτυχίες των τελευταίων χρόνων», δήλωσε ο Αντρέας Ευσταθίου που συμμετείχε στην ομάδα αστρονόμων. «Οι προσομοιώσεις μας για την εκπομπή των γαλαξιών αποδείχτηκαν πολύ χρήσιμες για την ερμηνεία των υπέρυθρων παρατηρήσεων του γεγονότος TDE στο Arp 299», πρόσθεσε.
Οι Mattila και Perez-Torres ηγήθηκαν της ομάδας αστρονόμων που δημοσίευσε τα ευρήματα στο περιοδικό Science στις 14 Ιουνίου 2018.