Η εμμονή του Αβιγκντόρ Λίμπερμαν και του δεξιού του κόμματος «Israel Beitenu» (μτφ. «Ισραήλ, Το Σπίτι Μας») να μην αποδεχθεί μία έστω περιορισμένα ”θρησκευτικότερη” πολιτική ατζέντα της κυβέρνησης συνασπισμού που θα σχηματιζόταν μετά τις εκλογές του Απριλίου 2019 υπό τον Νετανιάχου, φαίνεται ότι του αποδίδει κέρδη, ενόψει των εκλογών της 17ης Σεπτεμβρίου 2019. Οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις τον φέρουν να παίζει ρόλο ρυθμιστή μεταξύ Λικούντ και «Γαλανόλευκου», συγκεντρώνοντας 10-12 έδρες στις επερχόμενες εκλογές, διπλασιάζοντας τα ποσοστά του σε σχέση με τις εκλογές της 9ης Απριλίου 2019. Τότε είχε λάβει 173.004 ψήφους (4% και 5 έδρες). Εν τω μεταξύ όμως, το Λικούντ, τα στελέχη του και ο ίδιος ο Βενιαμίν Νετανιάχου συνεχίζουν να επιρρίπτουν προσωπικές ευθύνες στον Λίμπερμαν για την εκ νέου προσφυγή στις κάλπες. Περιέργως, οι ”δεξιές” επικρίσεις κατά του εξίσου ”δεξιού” Λίμπερμαν, τον ενισχύουν.
Το στοίχημα που θα κληθεί να κερδίσει ο Λίμπερμαν στις επερχόμενες εκλογές δεν περιορίζεται μόνο στο να μπορέσει να συσπειρώσει τους δεξιούς και μη-θρησκευόμενους εβραίους ψηφοφόρους, που προέρχονται από την εκλογική δεξαμενή του Λικούντ. Η μεγαλύτερη πρόκληση που θα αντιμετωπίσει έγκειται στο να μπορέσει να προσελκύσει εκ νέου την πολυπληθή κοινότητα των Ρωσοεβραίων του Ισραήλ, με αφορμή την έντονη αντι-θρησκευτική πολιτική ατζέντα που προωθεί. Ο βαθμός προσήλωσης των Ρωσοεβραίων στις θρησκευτικές επιταγές είναι, κατά κοινή ομολογία, εξαιρετικά χαμηλός και τα πρώτα πολιτικά βήματα του κόμματος «Ισραήλ, το Σπίτι Μας» υπό τον Αβιγκντόρ Λίμπερμαν βασίσθηκαν πρωτίστως και σχεδόν αποκλειστικά στους Εβραίους παλιννοστούντες από την πρώην ΕΣΣΔ. Από την άλλη πλευρά όμως, από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 έως σήμερα, η εθνολογική και γλωσσική σύνθεση της εκλογικής βάσης του κόμματός του έχει αλλάξει και οι ρωσοεβραϊκής καταγωγής ισραηλινοί ψηφοφόροι, έχοντας πλέον ενσωματωθεί στην κοινωνία, δεν αισθάνονται – όπως άλλοτε - την ανάγκη να συσπειρωθούν κομματικά λόγω των γλωσσικών τους δεσμών.
Παράλληλα, εξ αιτίας των ταραγμένων προσωπικών σχέσεών του με τον Νετανιάχου, ο Λίμπερμαν θέτει ως ευκταία λύση τον σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας με εταίρους το Λικούντ και το «Γαλανόλευκο», και δη χωρίς την παρουσία των υπερορθόδοξων θρησκευτικών κομμάτων ή των υπόλοιπων κομμάτων της εθνοθρησκευτικής Δεξιάς. Σε περίπτωση όμως, που κάτι τέτοιο δεν θα καταστεί δυνατόν, ο Λίμπερμαν δηλώνει ότι είναι έτοιμος να συμμετάσχει σε κεντροαριστερή κυβέρνηση συνεργασίας υπό το «Γαλανόλευκο», υπό τον όρο να παραμείνουν εκτός νυμφώνος τα θρησκευτικά κόμματα κάθε απόχρωσης.
Μεταξύ Δεξιάς και Κεντροαριστεράς
Ως απόδειξη της σαφούς πρόθεσης του Λίμπερμαν να συμμετέχει σε μία κεντροαριστερή κυβέρνηση συνεργασίας αποτελεί η συμφωνία που επετεύχθη στις 19.8.2019 με το «Γαλανόλευκο» δια της οποίας, οι κοινοβουλευτικά μη-προσμετρήσιμες ψήφοι θα υπολογισθούν κοινοβουλευτικά υπέρ του «Γαλανόλευκου». Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι, εάν οι μη-προσμετρήσιμες ψήφοι υπέρ του κόμματος του Αβιγκντόρ Λίμπερμαν είναι αρκετές, θα προσδώσουν στο «Γαλανόλευκο» μία πρόσθετη κοινοβουλευτική έδρα. Λαμβάνοντας υπ’όψιν τα αποτελέσματα των τρεχουσών δημοσκοπήσεων, η διαφορά μεταξύ Λικούντ και «Γαλανόλευκου» προβλέπεται πολύ μικρή (όπως ακριβώς συνέβη στις εκλογές της 9ης Απριλίου 2019) και είναι πιθανόν ακόμα και η μία έδρα που θα προσμετρηθεί υπέρ του «Γαλανόλευκου» δια των ψήφων του κόμματος «Ισραήλ, το Σπίτι Μας» να ”χαρίσει” στον Μπένι Γκαντς την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.
Από την άλλη πλευρά, το Υπερορθόδοξο κόμμα «Shas» της εθνοθρησκευτικής Δεξιάς δηλώνει ότι είναι πρόθυμο να συγκατοικήσει με τον Λίμπερμαν σε μία κυβέρνηση που θα σχηματισθεί υπό τον Νετανιάχου. Αν και για το συγκεκριμένο θέμα, το Λικούντ τηρεί σιγή ιχθύος, παράλληλα ο Νετανιάχου προσπαθεί να μειώσει όσο γίνεται περισσότερο την επιρροή του Λίμπερμαν στον χώρο της μη-θρησκευτικής Δεξιάς με τους ακόλουθους απλούς τρόπους: Αφ’ ενός προβαίνει σε στρατηγικές συμμαχίες με τα άλλα μη-θρησκευτικά κόμματα της Δεξιάς (όπως πχ με το κόμμα «Ζεχούτ» του Μοσέ Φέιγκλιν, ο οποίος μεταξύ άλλων προωθεί την νομιμοποίηση της θεραπευτικής κάνναβης και της αποποινικοποίησης της χρήσης και εμπορίας των μαλακών ναρκωτικών, και με το κόμμα «Κουλάνου» του Μοσέ Καχαλόν, ο οποίος είχε διατελέσει επανειλημμένως Υπουργός Οικονομικών). Αφ’ ετέρου, το Λικούντ εντείνει την προεκλογική του καμπάνια στη ρωσική γλώσσα, με κύριο στόχο να αφαιρέσει όσο το δυνατόν περισσότερες ψήφους από την ”φυσική” εκλογική βάση του Λίμπερμαν, που αποτελείται κυρίως από Εβραίους Ρωσοεβραϊκής καταγωγής. Κατά πόσον τελικά αυτός ο ιδιότυπος ″πόλεμος επικοινωνιακών χαρακωμάτων” θα αποδώσει αποτελέσματα υπέρ του Νετανιάχου ή υπέρ του Λίμπερμαν – θα το μάθουμε μόνο με την ανακοίνωση των εκλογικών αποτελεσμάτων. Οι ενδείξεις λένε πάντως, ότι ο Αβιγκντόρ Λίμπερμαν, για άλλη μια φορά, θα αποδειχθεί επαξίως ως ο «άνθρωπος-κλειδί» των μετεκλογικών εξελίξεων.
Ο Δρ. Γαβριήλ Χαρίτος είναι ερευνητής του Ινστιτούτου Μπεν-Γκουριόν , Πανεπιστήμιο Μπεν - Γκουριόν , Ισραήλ και Senior Fellow, Κυπριακό Κέντρο Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων , Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
Καθημερινή ανάλυση από τον Δρ. Γαβριήλ Χαρίτο για τις επερχόμενες εκλογές στο Ισραήλ στο Φάκελος Εκλογές στο Ισραήλ 2019