Θα μπορούσε να είναι ερώτηση σε σταυρόλεξο, για εύκολους λύτες. Ποιο είναι το πιο συνηθισμένο αξεσουάρ της τελευταίας διετίας, που δεν βλέπεις πια, στο Αμστερνταμ; Σωστά μαντέψατε. Η μάσκα.
Η Ολλανδία, μια χώρα ανέκαθεν της απελευθέρωσης (κάνναβη, πορνεία σε βιτρίνες), με κυρίως τους νέους να συρρέουν για να διασκεδάσουν στο όριο, διότι υπάρχει και έφιππη αστυνόμευση, ήταν από τις πρώτες χώρες που πέταξαν τη μάσκα, όχι μόνο στους ανοικτούς χώρους, αλλά και στους κλειστούς.
Στα μέσα μαζικής μεταφοράς, στα ξενοδοχεία, άντε και στους δρόμους, μάσκα φορούσα εγώ και μερικοί Ασιάτες, σε βαθμό που να είμαστε δακτυλοδεικτούμενοι.
Ούτε το προσωπικό στα καταστήματα εστίασης δεν έκανε χρήση μάσκας. Πουθενά, και αυτό δημιουργούσε, ομολογουμένως, μια πρωτόγνωρη εικόνα, πολύ ευχάριστη, βέβαια, επιστρέφοντας σε εποχές πριν από τον Μάρτιο του 2020, τότε που τις μάσκες τις φορούσαν μόνο οι χειρούργοι. Κανενός το μυαλό δεν πηγαίνει στη Σαγκάη, με το καθολικό lockdown.
«Εδώ δεν έχουμε κορονοϊό, πλέον», μου είπε ευγενικά ένας νεαρός Μαροκο-Ισπανός, ο οποίος δουλεύει στα τρένα, βλέποντάς με να φορώ τη μάσκα.
Η επίσκεψή μου στο Αμστερνταμ, αυτή τη φορά, ήταν για αναψυχή. Ολες τις υπόλοιπες για επαγγελματικούς λόγους, κυρίως για παρουσιάσεις νέων μοντέλων αυτοκινήτων.
Ο διαγωνισμός που προβλημάτισε. Tους άλλους…
«Πότε καταναλώνεις περισσότερο νερό, πλένοντας τα πιάτα στο χέρι ή στο πλυντήριο»; Ημουν ο μοναδικός που απάντησε σωστά, στη συγκεκριμένη ερώτηση ενός διαγωνισμό περιβαλλοντικού χαρακτήρα που είχε πραγματοποιήσει ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, κατά την παράδοση ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου, σε μια τυχερή που ήρθε από τη Ρόδο.
Ηταν στην προ κορονοϊού εποχή, σε μια από τις πολλές ευφάνταστες εκδηλώσεις που πραγματοποιεί το τμήμα μάρκετινγκ του αεροδρομίου της Αθήνας, και το έπαθλο ήταν ένα ταξίδι στο Αμστερνταμ, κατά προτίμηση την περίοδο που λειτουργεί το μεγαλύτερο πάρκο – φεστιβάλ λουλουδιών, του κόσμου: το Keukenhof. Και ήρθε, τώρα, το πλήρωμα του χρόνου, αυτό το ταξίδι να πραγματοποιηθεί, τώρα που και το πάρκο άνοιξε μετά από δύο χρόνια που ήταν κλειστό, λόγω της πανδημίας.
Για να μην ξεχαστώ, η απάντηση είναι ότι πλένοντας τα πιάτα στο χέρι, καταναλώνεις περισσότερο νερό και απόρησα που ήμουν ο μοναδικός, που απάντησε σωστά, ανάμεσα σε πολλές συμμετοχές.
Η λιακάδα κάνει το Αμστερνταμ να λάμπει
Θέλουν τον ήλιο οι Ολλανδοί –όπως όλοι οι Βορειοευρωπαίοι- και ειδικά όταν ανεβαίνει η θερμοκρασία, τα κοντομάνικα, τα σορτάκια και τα λουλουδάτα φουστάνια, βγαίνουν από την ντουλάπα. Οι ξαπλώστρες ήταν κατακλυσμένες από κόσμο που λιαζόταν, όπως και οι καρέκλες με τα τραπεζάκια, που όλα τα μπαρ είχαν βγάλει στους πεζόδρομους.
Τα πρόσωπα και τα χέρια των Ολλανδών, αλλά και των χιλιάδων επισκεπτών, δεν άργησαν να πάρουν χρώμα και μαζί με το γεγονός ότι η μάσκα ήταν «απαγορευμένο» προϊόν, η διάθεση έφθανε στα ύψη.
Το περασμένο τριήμερο ήταν κάτι που θα θυμάμαι, διότι τόσο πολύ κόσμο έχω να δω (και) στο Αμστερνταμ, από τότε που ο Covid-19, δεν υπήρχε στις μελέτες των ειδικών επιστημόνων, ούτε στους πιθανούς κορονοϊούς που θα ζούσε η ανθρωπότητα, και που θα την μετέβαλαν τόσο πολύ.
Ο ήλιος λαμπίριζε στα αμέτρητα κανάλια της πόλης, τα μεταλλικά διακοσμητικά στα κτίρια, έλαμπαν από τη γυαλάδα, παντού έβλεπες ξαπλωμένους, στα πάρκα και σε παγκάκια, πικ-νικ να κάνουν με τα πόδια να αιωρούνται πάνω από το νερό, τα παράθυρα να έχουν ανοίξει στα σπίτια και να κρέμονται τα παπλώματα για να αεριστούν και να πάρουν ήλιο, κι αυτά. Οι πλατείες γεμάτες και όλος ο κόσμος έξω. Μια ατμόσφαιρα απίθανη.
Η ορθοπεταλιά, συνηθισμένο φαινόμενο
Περπατώντας, έπρεπε να είσαι πολύ προσεκτικός, διότι αν δεν σε πατούσε το τραμ (όπως τους μάγκες το τρένο), θα την έβρισκες από ποδήλατο. Στην Ολλανδία τα ποδήλατα είναι περισσότερα από τους κατοίκους και δεν πρέπει να σου κάνει εντύπωση το γεγονός ότι όλες οι ηλικίες ποδηλατούν, καθώς το επίπεδο της χώρας εξυπηρετεί να ποδηλατείς, χωρίς να καταβάλλεις τεράστια προσπάθεια.
Μάλιστα, η συντριπτική πλειονότητα των ποδηλάτων είναι παλαιάς τεχνολογίας, ούτε καν με ταχύτητες και με τα κλασικά τιμόνια με ψηλά τις λαβές, ώστε να ποδηλατείς σε όρθια στάση.
Σεβασμός στον ποδηλάτη, που τρέχει πιο γρήγορα και από το τραμ, και στη λωρίδα του, διότι παντού υπάρχουν ποδηλατόδρομοι και φανάρια για ποδηλάτες. Πάντως, έχει ενδιαφέρον να βλέπεις πώς συνυπάρχουν στον δρόμο τα αυτοκίνητα, το τραμ, τα ποδήλατα και οι πεζοί, κάτι που θα ήθελα να δω κι εδώ στην Ελλάδα, στα μέρη, βέβαια, που μπορούν όλα αυτά τα μέσα να λειτουργούν παράλληλα, διότι δεν γίνεται όλη η Ελλάδα να γίνει Ολλανδία.
Μπορούν όμως περιοχές της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας, του Ηρακλείου Κρήτης, πολλών μεγάλων πόλεων αλλά και μικρότερων, όπως τα Τρίκαλα που έδειξαν τον δρόμο και η Κως, από πλευράς νησιών, πριν πολλά χρόνια.
Τα μουσεία που αξίζει να επισκεφθείς
Κάθε πόλη που σέβεται τον εαυτό της, έχει μουσεία. Μάλιστα, το Αμστερνταμ διαθέτει πολλά και σχεδόν όλα στεγάζονται σε κλασικά κτήρια του 17ου και 18ου αιώνα. Το κρατικό μουσείο της Ολλανδίας, το Rijksmuseum υποδέχεται από 2 έως 3 εκατομμύρια επισκέπτες το χρόνο.
Σε ένα επιβλητικό κτήριο εποχής, παρουσιάζονται 800 χρόνια ιστορίας και τέχνης μέσα από 8.000 εκθέματα σε 80 γκαλερί, με αριστουργήματα από τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες όλων των εποχών. Το περιηγήθηκα όλο, παρέα με χιλιάδες κόσμου.
Όπως και το μουσείο κέρινων ομοιωμάτων Madame Tussauds (Μαντάμ Τισό), πάνω στην πλατεία, που έχει από τον Μάικλ Τζάκσον μέχρι και τον Γιόχαν Κρόιφ, τον μεγαλύτερο ποδοσφαιριστή που ανέδειξε η Ολλανδία.
Το μουσείο της Αννας Φρανκ, γνωστή από το ημερολόγιο – ωδή στην παγκόσμια ελευθερία, όντας Εβραία που είχε κρυφτεί για να γλιτώσει από τις θηριωδίες των ναζί, ανήκει στα αξιοθέατα, όπως και τα μουσεία του Βαν Γκογκ και του Ρέμπραντ, των διάσημων ζωγράφων.
Tο σύγχρονο μουσείο επιστήμης Nemo, που σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Ρέντσο Πιάνο (σχεδίασε και το δικό μας Ιδρυμα Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος) και μοιάζει με πλώρη καραβιού. Υπάρχουν πολλά, ακόμα, για κάθε απαίτηση πολιτισμού, όπως και η βιβλιοθήκη, στεγασμένη σε σύγχρονο κτήριο και αυτή.
Η βαρκάδα στα κανάλια και ναι, δεν έχεις πιεί: τα σπίτια γέρνουν
Οι βάρκες, με τέτοια λιακάδα, είχαν την τιμητική τους για βόλτα στα κανάλια. Τις προτίμησε ο κόσμος, διότι πρόσφεραν και ποτά εν πλω, με έξτρα χρέωση. Αυτό είναι, να περνάς στα κανάλια, να παίρνεις ήλιο και να απολαμβάνεις τη μπύρα ή το κρασί σου.
Δεν πρόλαβα την βάρκα μας, όπως αρκετοί που μπήκαν στης Βουγιουκλάκη, στην ταινία Μανταλένα, όταν είπε το περίφημο «άλλος με τη βάρκα μας;». Πήρα όμως ένα σκάφος με ανοικτά παράθυρα και πλαστικό σκέπαστρο, το οποίο είχε ανοίξει κι αυτό, σαν τις ηλιοροφές στα αυτοκίνητα. Η καπετάνισσα πολύ ευγενική, στη μια ώρα της διαδρομής έδινε κι αυτή τις πληροφορίες της, έχοντας στο νου της το πηδάλιο, με τόσα σκάφη να έχουν πλημμυρίσει τα κανάλια.
Γνώριζα για τον διάσημο ποταμό Αμστελ, που έδωσε το όνομά του στην πόλη, όμως δεν γνώριζα ότι το πιο όμορφο ξενοδοχείο του Αμστερνταμ, το Ηotel De L’ Europe, το κατασκεύασε η Heineken. Νομίζω ότι ορισμένοι φίλοι μου θα πρέπει να αξιώσουν να μένουν δωρεάν εκεί, με τόσες «πράσινες» που έχουν πιεί. Πάντως, μην αναρωτιέσαι αν είσαι πιωμένος.
Πράγματι τα κτήρια, τα πιο παλιά, βέβαια, γέρνουν μπροστά ή στο πλάι, όχι προς την ίδια κατεύθυνση όλα, διότι είναι κτισμένα σχεδόν πάνω στο νερό και στην άμμο, καθώς χώμα χώμα, που λέμε, δεν βλέπεις εύκολα στην Ολλανδία. Αξιοπερίεργο είναι ότι όλα τα σπίτια είναι χτισμένα με τούβλα, διαφόρων χρωμάτων. Μόνο κάποιες νέες κατασκευές ξεχωρίζουν με το μέταλλο και το γυαλί που χρησιμοποιείται.
Το πάρκο που σε κάνει να νιώθεις χίπης, παιδί των λουλουδιών
Η αλήθεια, είναι, ότι τόσα πολλά λουλούδια, βαπτισμένα και με ξεχωριστά ονόματα, δεν είχα ξαναδεί. Η Ολλανδία είναι γνωστή για τις τουλίπες της, σε αποχρώσεις που δεν μπορείς να διανοηθείς ότι υπάρχουν. Είναι, πράγματι, απίστευτο. Όμως, πάρα πολλά, παγκόσμια λουλούδια θα δεις, σε ένα απέραντο πάρκο, στο Κέκενχοφ, που κάθε χρόνο (εκτός από το 2020 και το 2022, εξαιτίας της πανδημίας) από τον Μάρτιο έως και τον Μάιο συγκεντρώνει κόσμο από πολλά μέρη του πλανήτη.
Η ιστορία του Κέκενχοφ χρονολογείται από τον 15ο αιώνα. Το κτήμα του ομώνυμου κάστρου του 1641, ήταν αρχικά 2.000 στρέμματα. Το 1949 μια ομάδα 20 κορυφαίων καλλιεργητών και εξαγωγέων βολβών λουλουδιών, κατέληξαν στο σχέδιο να χρησιμοποιήσουν το κτήμα για να εκθέσουν βολβούς που ανθίζουν την άνοιξη, σηματοδοτώντας τη γέννηση του Κέκενχοφ ως ανοιξιάτικο πάρκο.
Το πάρκο άνοιξε τις πύλες του στο κοινό το 1950, με 236.000 επισκέπτες μόνο τον πρώτο χρόνο. Το 2022 ήταν η 73η έκδοση του Κέκενχοφ (24 Μαρτίου – 15 Μαϊου). Τα τελευταία 72 χρόνια το Κέκενχοφ εξελίχθηκε σε ένα παγκοσμίου φήμης αξιοθέατο, φθάνοντας τους 1.535.000 επισκέπτες – ρεκόρ, το 2019.
Φέτος, με κόσμο από διάφορα μέρη του πλανήτη, την τιμητική τους είχαν οι οικογένειες, με τα μικρά παιδιά να ευχαριστιούνται πράσινο και παιχνίδι, αλλά και οι μεγαλύτερες ηλικίες, που βρήκαν ευκαιρία για περπάτημα. Και νέοι, πολλοί νέοι, που περίμεναν υπομονετικά, όπως κι εγώ, στην ουρά, κάτω από τον ήλιο, να πάρουν το λεωφορείο από τον σταθμό του μετρό για 35 λεπτά διαδρομής έως το πάρκο. Δύο ώρες ήταν αρκετές για να γυρίσεις το πάρκο, να δεις όλα τα λουλούδια και να γνέψεις καταφατικά στην ποικιλία τουλίπας ονόματι «Come back».
Ναι, αξίζει να ξαναπάς και μάλλον εκεί θα ξαναβρείς τον ντι-τζέι και τον τρομπετίστα, πάνω στο… ελληνικό VW, του οποίου η καρότσα είχε μετατραπεί σε πλατό. Και αναφέρω ελληνικό, διότι «Αγροτικό» έγραφε στο πλάι, με «Ωφέλιμο φορτίο 1045 κιλά και απόβαρο 1255». Μόνο «Εδρα» δεν έγραφε, σε ποια περιοχή καλλιεργούσε ο ιδιοκτήτης του. Ισως, αν το δει κάποιος, τώρα που το δημοσιεύουμε, να το γνωρίσει και να μας πει.
Η πόλη που σε αναστατώνει
Το Αμστερνταμ, αξίζει να το επισκεφθείς, τις περισσότερες εποχές του χρόνου και ειδικά τώρα που καλοκαιριάζει. Κι αν το βάλεις κατά νου για του χρόνου, φρόντισε να είναι τέτοια εποχή, προς το τέλος της λειτουργίας του πάρκου, με καλό καιρό.
Θα κινηθείς πολύ εύκολα με το μετρό, το τραμ και τα τρένα. Για φαγητό, δύσκολα θα αποφύγεις τα «τουριστικά» καταστήματα, όμως δεν θα φας… τουριστικά, δηλαδή πρόχειρα. Και σε τιμές, θα πληρώσεις παραπάνω σε σχέση με την Ελλάδα, αλλά όχι απαγορευτικά. Στο κρατικό μουσείο ο ενήλικας πληρώνει 20 ευρώ, και στο μουσείο της Μαντάμ Τισό 25, ενώ για τη βαρκάδα να υπολογίσεις το λιγότερο 10 ευρώ το άτομο. Ακριβό είναι το εισιτήριο για όλα τα μέσα μεταφοράς, εντός πόλης. Για τρεις ημέρες το άτομο φθάνει στα 36,50 ευρώ.
Πάντως, λίγο από εδώ, λίγο από εκεί, μαζεύεται ένα αξιοσέβαστο ποσό, βάλε εισιτήρια –φρόντισε για κράτηση καιρό πριν- και διαμονή, το μπάτζετ ανεβαίνει. Εκτός κι αν μείνεις σε σπίτια βραχυχρόνιας μίσθωσης, τρως πίτσα στο χέρι, στο ένα, διότι στο άλλο θα είναι η μπύρα.