Η μετατροπή του λιμένα του Πειραιά σε μια "γκρίζα ζώνη" με εγκλωβισμένους χιλιάδες πρόσφυγες και με τους φορείς της κεντρικής εξουσίας να μην έχουν ενεργοποιηθεί ουσιαστικά σε κρίσιμους τομείς για την παραμονή τους στους επιβατικούς σταθμούς- σίτιση, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη κλπ- η τοπική αυτοδιοίκηση έρχεται να καλύψει το κενό. Τρεις εβδομάδες σχεδόν μετά το κλείσιμο των συνόρων η Περιφερειακή Ενότητα Πειραιά και οι Δήμοι αναζητούν πασχίζουν να βρουν και πείσουν για εφικτές λύσεις, τόσο άμεσες όσο και σε βάθος χρόνου, με ζητούμενο τη διαχείριση μέρους ενός μείζονος εθνικού πλέον προβλήματος για το οποίο δεν φαίνεται όμως να υπάρχει κεντρική στρατηγική.
Διαβάστε επίσης: Μια μέρα στο λιμάνι του Πειραιά. Οι πρόσφυγες που περιμένουν ακόμη πούλμαν για την Ειδομένη και το κράτος που δεν βρήκε το δρόμο για την E1
«Όλο το βάρος εδώ και μέρες έχει πέσει στους εθελοντές, σε συλλογικότητες, τοπικούς φορείς και ιδιώτες. Δυστυχώς μέχρι τώρα ουσιαστική παρουσία του κράτους στο λιμάνι δεν υπάρχει, ούτε καν για να συντονίσει τις προσπάθειες που γίνονται. Ακόμη και εμείς δεν μπορούμε να βρούμε πάντα σε ποιον πρέπει να απευθυνθούμε. Ουσιαστικά η μόνη σταθερή ενημέρωση που έχουμε είναι από το Υπουργείο Ναυτιλίας και τον κ.Δρίτσα για τις προσπάθειες επιβράδυνσης των ροών από τα νησιά, την μείωση του αριθμού επιβαινόντων και την δυνατότητα φιλοξενίας προσφύγων εντός των πλοίων», λέει ο Αντιπεριφερειάρχης Πειραιά μιλώντας στη HuffPost Greece.
Μπροστά σε αυτή την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί και την απουσία των αρμόδιων οι δήμοι του Πειραιά μαζί με τη Περιφερειακή Ενότητα συγκρότησαν ένα συντονιστικό όργανο και όπως αναφέρει ο κ.Γαβρίλης «προσπαθούμε να καλύψουμε το κενό που υπάρχει αφού η κυβέρνηση δεν έχει αναλάβει, ως οφείλει, τον απαραίτητο συντονισμό των δράσεων».
Σχέδιο δράσης σε τέσσερις άξονες
Περιφέρεια και δήμοι, όπως μας εξηγεί, μπορεί να μην έχουν πόρους και προσωπικό να διαθέσουν εξαιτίας των γνωστών περιορισμών στην τοπική αυτοδιοίκηση αλλά δεν προτίθενται και να αφήσουν αβοήθητους πρόσφυγες και εθελοντές. Ήδη εξαγγέλθηκε σειρά δράσεων σε όλους τους καίριους τομείς:
-ιατροφαρμακευτική περίθαλψη: θα στηθεί οικίσκος που θα λειτουργεί ως οργανωμένο ιατρικό κέντρο υπό την ευθύνη του Ιατρικού Συλλόγου ενώ το υπ.Υγείας δεσμεύτηκε να στέλνει και αυτό ιατρούς από τα τρία δημόσια νοσοκομεία της περιοχής. Επίσης ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Πειραιά ανέλαβε τη συγκέντρωση και διανομή φαρμακευτικών σκευασμάτων με συντεταγμένο όμως τρόπο ενώ προγραμματίζεται να λειτουργήσει και κινητή οδοντιατρική μονάδα που και πάλι θα «τρέξει» ο ΙΣΠ.
-σίτιση: στόχος η εξασφάλιση 2.500 μερίδων ημερησίως ενώ ήδη 20 μεγάλα εστιατόρια έχουν ήδη δεσμευθεί να συνδράμουν
-προμήθειες: αναζητούνται χώροι για την αποθήκευση των προσφορών που υπάρχουν καθώς ο αριθμός μεγαλώνει καθημερινά ενώ η Περιφέρεια Πειραιά θα ελέγχει πλέον την καταλληλότητα των τροφίμων
-τέλος θα δημιουργηθεί και ένας ξεχωριστός χώρος όπου θα μπορούν να συνεδριάζουν εθελοντές, εκπρόσωποι των ΜΚΟ, φορείς και οι αρμόδιοι από την τοπική αυτοδιοίκηση- και οι αρμόδιοι του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής εάν είναι εφικτό- προκειμένου να υπάρχει καταγραφή των αναγκών και συντονισμός των δράσεων.
«Εκεί που δεν μπορούμε να δώσουμε λύση μόνοι μας και πρέπει να βοηθήσει η κυβέρνηση, είναι στο να βρούμε ένα νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου που θα παραλαμβάνει μεγάλες προμήθειες που αναμένουμε από επιχειρήσεις με τις οποίες έχουμε έρθει σε επαφή. Οι εταιρείες χρειάζονται παραστατικά, ΑΦΜ κλπ του ΝΠΔΔ για να γίνει η διάθεση», αναφέρει και τονίζει πως έχουν θέσει ήδη το θέμα, ελπίζοντας σύντομα να βρεθεί λύση.
Παράλληλα όμως ο κ.Γαβρίλης, απορρίπτοντας την αναγκαιότητα κήρυξης της Αττικής σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης- όπως ήταν μια σκέψη που είχε πέσει πρόσφατα στο τραπέζι- επιμένει πως αρκεί η κυβέρνηση να προχωρήσει σε δύο νομοθετικές ρυθμίσεις, που ήδη τις έχουν ζητηθεί. «Η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης απλά ξεπερνά κάποια γραφειοκρατικά προβλήματα και δίνει τη δυνατότητα προσλήψεων, γιατί όπως ξέρετε δήμοι και περιφέρειες δεν μπορούν να πάρουν προσωπικό αλλά ούτε και να ξοδέψουν έστω ένα ευρώ. Αυτά όμως μπορούν να γίνουν με δύο νομοθετικές πράξεις. Με αυτές θα έχουμε τη δυνατότητα αφενός να κάνουμε προσλήψεις διάρκειας 8 μηνών για να διαθέσουμε άτομα που θα βοηθήσουν σε αυτή την προσπάθεια και αφετέρου να μας επιτραπεί να καλύψουμε έξοδα ως επείγουσες ανάγκες για την αγορά φαρμάκων, τροφίμων κλπ.»
Ζητούμενα η αλληλεγγύη και ομαλή λειτουργία της πόλης
Μέλος του συντονιστικού οργάνου που έχει δημιουργεί υπό τον Αντιπεριφερειάρχη, κ.Γιώργο Γαβρίλη είναι φυσικά και δήμαρχος της πόλης που φιλοξενεί το πρώτο λιμάνι της χώρας, ο Γιάννης Μώραλης. Οι χώροι του λιμένα μπορεί να μην ανήκουν βέβαια στη δικαιοδοσία της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά στον Οργανισμό Λιμένος Πειραιά. «Ωστόσο» όπως είπε και εκείνος μιλώντας στη HuffPost Greece «αυτό δεν σημαίνει ότι εμείς αντέχουμε να μείνουμε αδιάφοροι. Όπως όλη η χώρα έτσι και εμείς προσπαθούμε να απαντήσουμε σε δύο μείζονα ζητούμενα: να επιδείξουμε κατά το μέγιστο δυνατό την αλληλεγγύη μας στους ανθρώπους αυτούς που σήμερα δοκιμάζονται και παράλληλα να διασφαλίσουμε, ως οφείλουμε, την εύρυθμη λειτουργία της πόλης και της κοινωνίας».
Προς αυτή την κατεύθυνση ο κ.Μώραλης, επιμένει πως θα πρέπει στο πλαίσιο ενός συνολικού κεντρικού να υπάρξει μια καλύτερη κατανομή όσων φιλοξενούνται σε άτυπα ή πιστοποιημένα κέντρα, ανά την Ελλάδα και εστιάζει ιδιαίτερα στο θέμα των λιμένων. «Είναι κρίσιμης σημασίας να μην χρησιμοποιείται μόνο το λιμάνι του Πειραιά που τις τελευταίες εβδομάδες έφτασε να φιλοξενεί ακόμη και 5.000 άτομα την ημέρα. Ειδικότερα μάλιστα εάν δημιουργηθούν και τα κέντρα που λέει η κυβέρνηση, πχ σε Πέλλα, Γιαννιτσά και σε άλλες περιοχές βορειότερα της Αττικής, δε νομίζω πως έχει νόημα τα πλοία να μεταφέρουν τους πρόσφυγες στον Πειραιά. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν και άλλα λιμάνια, όπως του Βόλου, της Θεσσαλονίκης κλπ ώστε να υπάρξει μια αποσυμφόρηση του λιμένα του Πειραιά κάτι που θα είναι σαφώς καλύτερο και για τους ανθρώπους που σήμερα φιλοξενούνται κατά χιλιάδες σε τέσσερις επιβατικούς σταθμούς».
Ανάγκη η κατανομή των προσφύγων και σε άλλους λιμένες
Όπως εξηγεί, η πρόταση αυτή δεν είναι κατατίθεται επειδή «συμφέρει» τον Πειραιά. Εξάλλου αξίζει να σημειωθεί πως τόσο ο κ.Μώραλης όσο και οι συνάδελφοί τους στους όμορους δήμους αλλά και η Περιφερειακή Ενότητα Πειραιά απέδειξαν στην πράξη πως έχουν διάθεση να προσφέρουν και να βρουν λύσεις σε συνεργασία με την κυβέρνηση για τη διαχείριση του προβλήματος.
Τα πλεονεκτήματα αυτής της πρότασης είναι πολλαπλά, όπως θα εξηγήσει. «Οι ίδιοι οι πρόσφυγες, και το γνωρίζουμε καλά αυτό, δεν θέλουν να μείνουν εδώ. Κι όμως έρχονται στον Πειραιά και στη συνέχεια πρέπει να κινηθούν με πούλμαν, λεωφορεία κλπ προς τη Βόρεια Ελλάδα ενώ στο μεσοδιάστημα επικρατεί μια χαοτική κατάσταση. Τους “φορτώνουμε” μία πρόσθετη ταλαιπωρία. Παράλληλα όμως με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να ομαλοποιηθεί και η κατάσταση συνολικότερα στην Αττική. Γιατί τώρα τι γίνεται; Αναγκαστικά οι πρόσφυγες διοχετεύονται στα κέντρα της Αττικής ή στην Πλατεία Βικτορίας, τα οποία όμως επίσης έχουν ξεπεράσει τις δυνατότητες φιλοξενίας που έχουν. Και τέλος, και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, οι επιτήδειοι βγάζουν χρήμα παραπλεύρως αφού δεν διστάζουν να τους εκμεταλλευτούν, αισχροκερδώντας σε βάρος τους».
Βέβαια όπως σχολιάζει και ο ίδιος, η κυβέρνηση έχει σημειώσει σημαντική καθυστέρηση στην εκπόνηση ενός σχεδίου διαχείρισης του προβλήματος «είτε ολοκληρωμένου, είτε επιμέρους» αν και σίγουρα υπάρχουν λόγοι όπως ότι οι μεταβλητές αλλάζουν μέρα τη μέρα – ροές από Τουρκία, περιορισμοί στα σύνορα με την πΓΔΜ, εξελίξεις στα Βαλκάνια. Η συνεργασία όμως με τους δήμους θα μπορούσε να είναι καλύτερη. «Δεν μπορεί, όπως στη δική μας την περίπτωση, οι δήμοι του Πειραιά να μαθαίνουμε από τα ΜΜΕ πως επιλέχθηκε το Σχιστό ως κέντρο μετεγκατάστασης. Από τους αρμόδιους δεν είχαμε την ελάχιστη ενημέρωση. Ο αιφνιδιασμός των Δήμων δημιουργεί ένα κύμα αντίδρασης ενώ ο διάλογος και η ενημέρωση αμβλύνει τις αντιρρήσεις και βρίσκεται χρυσή τομή».
Σήμερα, όπως αναφέρει, υπάρχει μια καθημερινή επικοινωνία με τον υπουργό Ναυτιλίας τον κ.Θοδωρή Δρίτσα που ενημερώνει για τις ροές προς και από το λιμάνι, ενώ και το συντονιστικό που συστάθηκε προσπαθεί να συντονίσει τον βηματισμό του με το αντίστοιχη συντονιστική επιτροπή που έχει συσταθεί σε επίπεδο κεντρικής διοίκησης.
Το μεγάλο ζητούμενο βέβαια παραμένει και αυτό είναι η εξασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης για τα χιλιάδες άτομα που φιλοξενούνται πρωτίστως στο λιμάνι- αφού το κέντρο το Σχιστό είναι υπό την ευθύνη του Στρατού και υπάρχει καλύτερη οργάνωση. «Οι αλήθεια είναι πως οι δήμοι δεν έχουμε τη δυνατότητα να προσφέρουμε όσα θα θέλαμε. Εστιάζουμε λοιπόν πρωτίστως στην κάλυψη του μεγάλου κενού που υπάρχει στην επίπεδο συντονισμού. Να συντονίσουμε ιδιώτες και φορείς ώστε όλη αυτή η προσπάθεια που γίνεται και οι προσφορές που υπάρχουν, να αξιοποιηθούν στο έπακρο».