Το Brexit έλαβε τεράστια δημοσιότητα στις περισσότερες χώρες. Το ίδιο και στη δική μας, μεταξύ άλλων, λόγω των πολλών Ελλήνων που βιοπορίζονται και σταδιοδρομούν στο Ηνωμένο Βασίλειο και λόγω των χιλιάδων φοιτητών που έχουν περάσει από εκεί.
Tα ΜΜΕ και οι άνθρωποι έδειξαν τόσο ενδιαφέρον, εξαιτίας του ισχυρού συμβολισμού που φέρει μια τέτοια συλλογική απόφαση. Είναι σημάδι της αναπόφευκτης αλλαγής. Οδηγεί τους πολίτες σε όλες τις χώρες να συνειδητοποιήσουν ότι η κοινωνική οικονομία των ευρωπαϊκών λαών δεν θα ακολουθεί μια γραμμική ανοδική πορεία εσαεί.
Αυτή η ψευδαίσθηση γραμμικής ευημερίας δημιουργήθηκε, όπως αποδείχθηκε, σε πολλούς εντός ενός σπάνιου χωροχρονικού και στρατηγικού κενού, το οποίο εκμεταλλεύτηκαν οι σχεδιαστές της Ε.Ο.Κ. Αυτές οι «ιδανικές συνθήκες», που δημιουργήθηκαν στα κράτη μέλη, ήταν αποτέλεσμα του μουδιάσματος μετά από τους καταστροφικούς παγκόσμιους πολέμους και αργότερα συντηρήθηκαν με το φθηνό αμερικανικό χρήμα στις αγορές ευρωδολαρίων στα τέλη της δεκαετίας του '70 και τις αρχές της δεκαετίας του '80.
Οι ιδανικές αυτές συνθήκες και το θεσμικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε με την Ε.Ο.Κ. απέκτησαν δύο βασικούς «χρήστες». Πρώτον, πολιτικές και κοινωνικές ομάδες των χωρών που εκφράζονταν άλλοτε τοπικά και άλλοτε περισσότερο ευρωπαϊκά και έθεταν την agenda προς ικανοποίηση κοινωνικών αιτημάτων αιώνων. Φυσικά μέσα σε αυτή τη διεργασία υπήρξε άφθονη ιδιοτέλεια από τη μεριά αυτών που ανέλαβαν να εκφράσουν τα αιτήματα για λογαριασμό των «απλών ανθρώπων». Η χώρα μας δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Μάλλον υπήρξε χαρακτηριστική περίπτωση αυτού του φαινομένου. Δεύτερον, τους οργανωμένους κεφαλαιούχους από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Οι «χρήστες» αυτοί αποδείχτηκαν πιο δυνατοί και σταδιακά επέβαλαν την agenda τους έναντι ακόμη και των εθνικών ελίτ, όπως αυτές εκφράζονταν πανευρωπαϊκά.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο, αν και τα αιτήματα του πολυεθνικού χρηματιστικού κεφαλαίου έχουν επικρατήσει πλήρως, οι πολίτες γεύονται ακόμη σε μεγάλο βαθμό τα οφέλη της μεταπολεμικής ανάπτυξης. Αυτό καταδεικνύει ακόμα περισσότερο την αποτυχία της Ε.Ε., να καρπωθεί τα όποια (πολλά σύμφωνα με κάποιους) θετικά συνέβαλε στην ευημερία του Ηνωμένου Βασιλείου.
Το Brexit, όπως και το ελληνικό δημοψήφισμα, παρά το ότι δεν είναι συγκρίσιμα από πολλές απόψεις, έχουν ένα θεμελιώδες κοινό σημείο. Σε συμβολικό επίπεδο δείχνουν την πλειοψηφική άρνηση των «απλών ανθρώπων» να δεχτούν ότι το ορόσημο της Ε.Ε. ήταν μια απάτη ή στην καλύτερη περίπτωση ότι ο στόχος χάθηκε στην πορεία. Φυσικά οι διεργασίες σε στρατηγικό, τακτικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο είναι πολύ πιο σύνθετες, αλλά οι αποφάσεις που λαμβάνονται μπροστά σε μια κάλπη, προ ενός απλοϊκού διλήμματος, απαιτείται να κρίνονται με ρεαλισμό και να λαμβάνουν υπόψη την ατομική και συλλογική ψυχολογία. Οι άνθρωποι θέλουν να ζήσουν καλύτερα και συνήθως πείθονται από αυτούς που τους το υπόσχονται πιο απλόχερα.
Μέχρι να μάθουμε τι πραγματικά θα γίνει με το Ηνωμένο Βασίλειο, θα έχουμε την ευκαιρία να ακούσουμε εξόχως χρήσιμες απόψεις επί του διαφαινόμενου Brexit και ειδικότερα σχετικά με τη διαδικασία αποχώρησης κράτους μέλους, όπως αυτή προβλέπεται από τις συνθήκες της ΕΕ, και την πιθανή μελλοντική σχέση Ε.Ε. και Ηνωμένου Βασιλείου στην εκδήλωση που διοργανώνει την Πέμπτη 7 Ιουλίου 2016 και ώρα18:30 στην αίθουσα εκδηλώσεων του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (Ακαδημίας 60) ο «Ερευνητικός Σύλλογος Αποφοίτων ΠΜΣ Ευρωπαϊκού Δικαίου Νομικής Σχολής Αθηνών» (ELMAA) με θέμα «Η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση: Νομικά ζητήματα».
Ομιλητές θα είναι οι:
Βασίλειος Σκουρής, Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ., πρώην Πρόεδρος του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Πρόεδρος του Δ.Σ. του Κέντρου Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Οικονομικού Δικαίου
Βασίλειος Χριστιανός, Καθηγητής Δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της Νομικής Σχολής Αθηνών του Ε.Κ.Π.Α., Διευθυντής του Κέντρου Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Οικονομικού Δικαίου
Μανώλης Περάκης, Δικηγόρος Δ.Σ.Α., Διδάκτωρ της Νομικής Σχολής Αθηνών, Ειδικός Επιστήμων της Νομικής Σχολής Αθηνών - Τομέας Διεθνών Σπουδών.
Κλείνουμε με την ελπίδα το δημοψήφισμα στο Ηνωμένο Βασίλειο να αποτελέσει εφαλτήριο θετικών εξελίξεων για τη κοινωνική ευημερία πανευρωπαϊκά, όσο δύσκολο κι αν φαντάζει κάτι τέτοιο αυτή τη στιγμή.