Η Βρετανία και η ΕΕ έφτασαν σε εμπορική συμφωνία για το Brexit την Πέμπτη, μόλις επτά ημέρες πριν το Ηνωμένο Βασίλειο βγει από ένα από τα μεγαλύτερα μπλοκ εμπορίου του κόσμου, σε μια από τις σημαντικότερες εξελίξεις στην ιστορία του.
Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είπε ότι η συμφωνία ήταν δίκαιη, ισορροπημένη, σωστή και υπεύθυνη. Όπως δήλωσε στο πλαίσιο της συνέντευξης Τύπου, ήταν μακρύς ο δρόμος, ωστόσο το αποτέλεσμα άξιζε τον κόπο.
Όπως είπε η κ. φον ντερ Λάιεν, οι κανόνες ανταγωνισμού «θα είναι δίκαιοι και θα παραμείνουν έτσι», υποσχόμενη πως οι κανόνες και τα στάνταρ της ΕΕ θα τηρούνται. Παράλληλα, τόνισε πως συμφωνήθηκαν «αποτελεσματικά εργαλεία» για να υπάρξει αντίδραση σε περίπτωση που «διαστρεβλωθεί ο δίκαιος ανταγωνισμός».
Ηνωμένο Βασίλειο και ΕΕ θα συνεχίσουν να συνεργάζονται σε τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος, πρόσθεσε, όπως η κλιματική αλλαγή, η ενέργεια, η ασφάλεια και οι μεταφορές. Επίσης σημείωσε ότι συμφωνήθηκαν πεντέμισι χρόνια «πλήρους προβλεψιμότητας για τις αλιευτικές κοινότητας».
Όπως τόνισε, η όλη συζήτηση είχε να κάνει με την κυριαρχία, υπογραμμίζοντας πως «θα έπρεπε να αναρωτηθούμε τι σημαίνει κυριαρχία στον 21ο αιώνα. Είναι το να συγκεντρώνουμε τη δύναμή μας και να μιλάμε μαζί σε έναν κόσμο γεμάτο μεγάλες δυνάμεις. Είναι να βοηθούμε ο ένας τον άλλον να σηκωθεί σε περιόδους κρίσης αντί να προσπαθούμε να σηκωθούμε μόνοι. Και η ΕΕ δείχνει πως αυτό μπορεί να λειτουργήσει στην πράξη».
Η πρόεδρος της Κομισιόν τόνισε ότι ΕΕ και Ηνωμένο Βασίλειο είναι επί μακρόν σύμμαχοι και θα συνεχίζουν να στέκονται πλάι- πλάι.
Ο επικεφαλής διαπραγματευτής της ΕΕ, Μισέλ Μπαρνιέ, είπε πως «το ρολόι δεν χτυπά πλέον» και σημείωσε ότι «είναι μια ημέρα ανακούφισης, μα εμπεριέχει κάποια λύπη, καθώς συγκρίνουμε αυτό που υπήρχε πριν με αυτό που έρχεται μετά».
Όπως είπε, η συμφωνία θα τεθεί τώρα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωκοινοβούλιο- και υπογράμμισε ότι το μικρό χρονικό διάστημα διαπραγμάτευσης ήταν άνευ προηγουμένου από άποψης έκτασης και πολυπλοκότητας.
Στη δική του συνέντευξη Τύπου, ο Βρετανός πρωθυπουργός, Μπόρις Τζόνσον, είπε πως ήθελε ένα τέλος στην αβεβαιότητα και ότι είναι ευτυχής να δηλώσει πως «ολοκληρώσαμε τη μεγαλύτερη εμπορική συμφωνία ως τώρα, ύψους 660 δισ. λιρών ετησίως»- μια «καναδικού τύπου» συμφωνία με την ΕΕ, η οποία θα επιτρέψει στις βρετανικές εταιρείες να κάνουν «ακόμα περισσότερα» με την Ευρώπη.
«Έλεγαν ότι ήταν αδύνατο, μα ανακτήσαμε τον έλεγχο» δήλωσε ο Βρετανός πρωθυπουργός, συμπληρώνοντας πως δεν θα είναι κακό για την ΕΕ να έχει ένα Ηνωμένο Βασίλειο που ευημερεί στο κατώφλι της, ούτε θα είναι κακό το Ηνωμένο Βασίλειο να κάνει πράγματα με διαφορετικό τρόπο. Όπως τόνισε, θα «είμαστε φίλοι, υποστηρικτές και σύμμαχοι» της ΕΕ και «η νούμερο 1 αγορά της».
«Πήραμε πίσω τον έλεγχο της μοίρας μας» είπε σε δημοσιογράφους. «Θα είμαστε ένα ανεξάρτητο παράκτιο κράτος...θα μπορούμε να αποφασίζουμε πού και πότε να τονώσουμε τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας».
Όσον αφορά στην αλιεία, είπε πως συμφωνήθηκε μια «λογική» μεταβατική περίοδος πεντέμισι ετών με την ΕΕ- μεγαλύτερη από τα τρία χρόνια που ήθελε, μα μικρότερη από τα 14 χρόνια που είχε ζητήσει αρχικά η ΕΕ.
Ο Βρετανός διαπραγματευτής, Ντέιβιντ Φροστ, δήλωσε «ευτυχής και περήφανος» και έκανε λόγο για μια «εξαιρετική συμφωνία».
Τα συγχαρητήριά του στον Μισέλ Μπαρνιέ και την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τις ομάδες τους έδωσε ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, σχολιάζοντας πως η ευρωπαϊκή ενότητα παρέμεινε ισχυρή κατά τη διαδικασία, ενώ προστατεύτηκαν τα συμφέροντα των χωρών-μελών της ΕΕ. «Τώρα μπορούμε να χτίσουμε μια αμοιβαία επωφελή σχέση μεταξύ ΕΕ και Ηνωμένου Βασιλείου» κατέληξε στο εν λόγω tweet.
«Χαιρετίζουμε την επίτευξη συμφωνίας, επί της αρχής, μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ηνωμένου Βασιλείου αναφορικά με τη μελλοντική σχέση μετά το τέλος της μεταβατικής περιόδου» αναφέρεται σε ανακοίνωση του ελληνικού ΥΠΕΞ. «Η συμφωνία αυτή θέτει τις βάσεις για τη δημιουργία μιας νέας δυνατής εταιρικής σχέσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Κρατών-Μελών της με το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο παραμένει αναπόσπαστο μέρος της Ευρώπης. Προσβλέπουμε στην εφαρμογή της συμφωνίας και την ενδυνάμωση των σχέσεων μεταξύ της Ελλάδας, καθώς και της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το Ηνωμένο Βασίλειο» συμπληρώνεται σχετικά.
Ιστορική χαρακτηρίζει τη συμφωνία ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, τονίζοντας πως έχουμε Brexit με συμφωνία και ότι η Ευρώπη προχωράει μπροστά. «Ναι! Έχουμε Brexit με συμφωνία. Πρόκειται για μία ιστορική εμπορική συμφωνία μεταξύ ΕΕ και ΗΒ. Ένα no deal, θα είχε απρόβλεπτες συνέπειες για το εμπόριο, την οικονομία, τους πολίτες και τις επιχειρήσεις σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ. H Ευρώπη προχωράει μπροστά!» έγραψε στον προσωπικό του λογαριασμό στο twitter ο κ. Βαρβιτσιώτης.
«Η ενότητα και η σθεναρή στάση της Ευρώπης απέδωσε», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν. «Η συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο είναι απαραίτητη για την προστασία των πολιτών μας, των αλιέων μας, των παραγωγών μας. Θα διασφαλίσουμε ότι αυτό συμβαίνει», προειδοποίησε ο Γάλλος πρόεδρος με tweet του, υπογραμμίζοντας ότι «η Ευρώπη προχωρά και μπορεί να κοιτάξει το μέλλον, ενωμένη, κυρίαρχη και ισχυρή».
Ο Γάλλος πρόεδρος, ο οποίος από την αρχή πίεζε για την τήρηση μιας σκληρής γραμμής στις διαπραγματεύσεις Βρυξελλών-Λονδίνου, ιδίως στο θέμα της αλιείας, ευχαρίστησε επίσης τον επικεφαλής των Ευρωπαίων διαπραγματευτών, Μισέλ Μπαρνιέ.
«Σας ευχαριστώ Μισέλ Μπαρνιέ για την επιμονή σας και την αφοσίωσή σας να υπερασπιστείτε τα συμφέροντα των Ευρωπαίων και την ενότητά τους. Χάρη σε εσάς και (την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής) Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη απέδειξε τη δύναμή της», συμπλήρωσε στην ανάρτησή του ο Μακρόν.
Η Γερμανία καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε από το Βερολίνο πως «με τη συμφωνία αυτή βάζουμε τα θεμέλια για ένα νέο κεφάλαιο στις σχέσεις μας».
«Η Βρετανία και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης παραμένει ένας σημαντικός εταίρος για την Γερμανία και για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η συμφωνία είναι ιστορικής σημασίας».
Η Μέρκελ πρόσθεσε ότι το κείμενο της συμφωνίας θα εξεταστεί γρήγορα. Το ομοσπονδιακό υπουργικό συμβούλιο θα συνεννοηθεί τηλεφωνικά τη ερχόμενη Δευτέρα για την γερμανική θέση. «Είμαι πολύ σίγουρη ότι θα έχουμε ένα καλό αποτέλεσμα», είπε η καγκελάριος.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο χαιρέτισε τη συμφωνία, σημειώνοντας ότι θα την αναλύσει λεπτομερώς προτού αποφασίσει αν θα την εγκρίνει ή όχι, με τη νέα χρονιά.
Η συμφωνία «μπορεί να αποτελέσει τη βάση μιας νέας εταιρικής σχέσης», έγραψε στο Twitter ο πρόεδρος του Σώματος, Νταβίντ Σασόλι. Ταυτόχρονα όμως εξέφρασε τη λύπη του επειδή οι μακρόχρονες διαπραγματεύσεις και το γεγονός ότι ολοκληρώθηκε η συμφωνία την τελευταία στιγμή δεν αφήνουν χρόνο ώστε να διενεργεί ο πρέπων κοινοβουλευτικός έλεγχος πριν από το τέλος του έτους.
«Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα αναλύσει τώρα τη συμφωνία λεπτομερώς προτού αποφασίσει αν θα δώσει τη συγκατάθεσή του, με το νέο έτος. Θα ενεργήσουμε με υπευθυνότητα για να ελαχιστοποιήσουμε την αναστάτωση στους πολίτες και να αποτρέψουμε το χάος ενός σεναρίου χωρίς συμφωνία», πρόσθεσε.
Η συμφωνία σημαίνει πως αποφεύχθηκε ένα χαοτικό φινάλε στο επίπονο «διαζύγιο» που συγκλόνισε το 70ετές εγχείρημα για τη σφυρηλάτηση ενότητας στην Ευρώπη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αν και αποτρέπει ένα οδυνηρό φινάλε στην όλη υπόθεση την 1η Ιανουαρίου, το Ηνωμένο Βασίλειο φαίνεται να οδεύει σε μια πολύ πιο απόμακρη σχέση με τον μεγαλύτερο εμπορικό του εταίρο από ό,τι ανέμενε κανείς κατά το δημοψήφισμα του 2016. Όπως σημειώνει το Reuters, οι διαπραγματεύσεις σχετικά με το πόσα ψάρια θα μπορούν να αλιεύουν τα ευρωπαϊκά αλιευτικά στα βρετανικά ύδατα καθυστέρησε την ανακοίνωση μιας από τις πιο σημαντικές εμπορικές συμφωνίες της πρόσφατης ευρωπαϊκής ιστορίας.
Το Ηνωμένο Βασίλειο βγήκε επίσημα από την ΕΕ στις 31 Ιανουαρίου, μα έκτοτε βρισκόταν σε μια μεταβατική περίοδο στο πλαίσιο της οποίας οι κανόνες ως προς το εμπόριο, τα ταξίδια και τις επιχειρηματικές δραστηριότητες παρέμεναν αμετάβλητοι μέχρι το τέλος του έτους. Ακόμα και με συμφωνία, ωστόσο, ένας βαθμός αναταραχής θεωρείται βέβαιος από την 1η Ιανουαρίου, όταν η Βρετανία θα δώσει τέλος στην προηγούμενη, 48ετή σχέση της με την ΕΕ.
(με πληροφορίες από BBC, Reuters)