Καθώς όλα δείχνουν πως το τελικό αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη Μ. Βρετανία είναι υπέρ του Brexit, έχει ιδιαίτερη σημασία να εξεταστεί πώς ακριβώς θα πραγματοποιηθεί η έξοδος του από την Ένωση.
Όπως σημειώνεται σε δημοσίευμα του Politico, προς το παρόν το Ηνωμένο Βασίλειο θα παραμείνει μέλος της Ε.Ε. Το δημοψήφισμα δεν είναι είναι μια επίσημη, νομικά δεσμευτική ενέργεια που θα προκαλέσει έξοδο από την Ένωση. Αντ'αυτού, πρόκειται για «έκφραση της λαϊκής θέλησης» προς τη βρετανική κυβέρνηση- η οποία έχει μια σειρά επιλογών από εδώ και πέρα.
Η Γαλλία από πλευράς της έχει δείξει πως δεν προτίθεται να διευκολύνει τα πράγματα για τους Βρετανούς, και θεωρείται ότι κάτι αντίστοιχο θα κάνει και το Βερολίνο, δίνοντας «εχθρική» διάσταση στις διαπραγματεύσεις.
1: Ο δρόμος του Άρθρου 50. Οι ευρωπαϊκές συνθήκες ήδη παρέχουν έναν δρόμο εξόδου για μια χώρα- μέλος, με δύο χρόνια για τη διαπραγμάτευση πάνω σε μια συμφωνία αποχώρησης. Οι ηγεσίες των υπολοίπων 27 χωρών θα έπρεπε να διαμορφώσουν κατευθυντήριες. Η Κομισιόν πιθανότατα θα διαπραγματευτεί εκ μέρους τους. Η συμφωνία πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη μελλοντική σχέση της Βρετανίας με την Ε.Ε. Εκεί η Βρετανία θα πρέπει να αποφασίσει εάν θέλει συμφωνία με τους Νορβηγούς, τους Ελβετούς ή τους Τούρκους. Η default επιλογή είναι το υπάρχον πλαίσιο του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου.
Διαβάστε αναλυτικότερα- Το «κλειδί» του Brexit: Τι προβλέπει το Άρθρο 50 της Συνθήκης της ΕΕ
2: Ανεπίσημες συνομιλίες πριν την ενεργοποίηση του Άρθρου 50. «Δεν υπάρχει υποχρέωση για επίκληση του Άρθρου 50 αμέσως μετά το δημοψήφισμα. Έχουμε τον έλεγχο της διαδικασίας» είχε γράψει ο υπουργός Δικαιοσύνης της Βρετανίας, Μάικλ Γκόουβ, σε κείμενο που δημοσιεύτηκε από την Portland Communications. Οι διαπραγματεύσεις κεκλεισμένων των θυρών για συμφωνία δεν είναι κάτι καινούριο, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το τι συνέβη κατά την ελληνική κρίση. Ωστόσο σε αυτή την περίπτωση μιλάμε για μια ακόμα πιο περίπλοκη οδό, καθώς πχ τίθεται το ερώτημα ποιοι θα αναλάβουν τις διαπραγματεύσεις και θα ορίσουν το χρονοδιάγραμμα. Ασάφεια σε αυτούς τους τομείς, καθώς και έλλειψη νομικού πλαισίου θα προκαλέσουν σημαντικά προβλήματα. Γενικά, οι Βρυξέλλες ενδεχομένως να είναι απρόθυμες για περισσότερες διαπραγματεύσεις κεκλεισμένων των θυρών.
3: Από τη Βουλή. Θεωρώντας πως η βρετανική κυβέρνηση μπορεί να εξασφαλίσει πλειοψηφία στη Βουλή, το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να ανακαλέσει το 1972 European Communities Act, που δίνει στη νομοθεσία της Ε.Ε. ισχύ στη Βρετανία. Αυτό θα άφηνε τη χώρα σε κατάσταση νομικής ασάφειας στις διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε., το νομικό σύστημα της οποίας θα εξακολουθούσε να θεωρεί τη Βρετανία μέλος της.
4: Το Διεθνές Δίκαιο υπερισχύει της νομοθεσίας της Ε.Ε. Συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών αναφέρει πως μια χώρα μπορεί να «σπάσει» τις υποχρεώσεις της απέναντι σε διεθνείς συνθήκες εάν υπάρχει «θεμελιώδης αλλαγή συνθηκών». Μια τέτοια κατάσταση μπορεί πιθανότατα να θεωρηθεί η ψήφος υπέρ του Brexit.
Υπογραμμίζεται πως οι «οδοί» 3 και 4 μάλλον θα επιδείνωναν σημαντικά τις σχέσεις με τις Βρυξέλλες. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί πως οι νόμοι της Ε.Ε. εξακολουθούν να ισχύουν εν όψει της εξόδου, και η Μ. Βρετανία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει νομικά «πυρά» από την Ευρώπη, καθώς η Κομισιόν μπορεί να μηνύσει κυβερνήσεις για παραβίαση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Ωστόσο, αυτό θα προκαλούσε ακόμα μεγαλύτερη καταστροφή στις σχέσεις με την Ευρώπη.
Από πλευράς της, η Κομισιόν προέβη σε διευκρινίσεις για το τι μέλλει γενέσθαι: Όπως αναφέρεται σε σχετικό fact sheet, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λαμβάνει υπόψη το αποτέλεσμα και σημειώνει πως θα πρέπει να αρχίσουν διαδικασίες όπως προβλέπεται από το Άρθρο 50 της Συνθήκης της Ε.Ε.
«Οι όροι της συμφωνίας με τη Μ. Βρετανία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 18ης-19ης Φεβρουαρίου 2016 έχουν παύσει να υφίστανται. Κατά τις διαπραγματεύσεις υπό το Άρθρο 50, οι συνθήκες και ο νόμος της ΕΕ συνεχίζουν να ισχύουν για το Ηνωμένο Βασίλειο. Αν δεν επιτευχθεί συμφωνία εντός δύο ετών από την ενεργοποίηση του Άρθρου 50, το Ηνωμένο Βασίλειο θα βγει από την Ε.Ε. χωρίς να είναι σε ισχύ νέα συμφωνία».
Η Κομισιόν θα παίξει τον ρόλο που προβλέπεται από τη Συνθήκη. «Αφού το Ηνωμένο Βασίλειο ενημερώσει επίσημα για την πρόθεσή του να αποχωρήσει, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, πραγματοποιώντας συνάντηση χωρίς το Ηνωμένο Βασίλειο, θα πρέπει να συμφωνήσει ομόφωνα στα πλαίσια της διαπραγμάτευσης. Η διαπραγμάτευση για τη συμφωνία θα γίνει σύμφωνα με τους κανόνες των διεθνών συμφωνιών στο Άρθρο 218(3) της Συνθήκης. Αυτό σημαίνει ότι η Κομισιόν θα υποβάλει προτάσεις στο Συμβούλιο, πλην του Ηνωμένου Βασιλείου, που θα υιοθετήσει μετά απόφαση με την οποία θα εγκρίνεται το άνοιγμα των διαπραγματεύσεων και θα ορίζεται ο διαπραγματευτής της Ένωσης ή ο επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας. Η συμφωνία αυτή θα πρέπει να υιοθετηθεί από πλειοψηφία 72% των υπολοίπων 27 χωρών μελών, που εκπροσωπούν το 65% του πληθυσμού. Η τελική συμφωνία θα πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωκοινοβούλιο, με ψήφο με απλή πλειοψηφία».
Σχετική συνάντηση του Κολεγίου των Επιτρόπων θα γίνει στις 27 Ιουνίου και θα ετοιμαστεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 28 – 20 Ιουνίου.