«Σημείο εκκίνησης για τη δημιουργία των έργων της συγκεκριμένης έκθεσης «Broken History» που φιλοξενείται στους υπέροχους χώρους του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου Ελλάδας αποτέλεσε για μένα το ποίημα του Γιώργου Σεφέρη «Ο Ηδονικός Ελπήνωρ». Από αυτό το ποίημα προέρχεται η φράση «…γιατί τ’ αγάλματα δεν είναι πια συντρίμμια, είμαστε εμείς…», η οποία με κινητοποίησε συναισθηματικά και μου προκάλεσε μεγάλη συγκινησιακή φόρτιση. Ήταν η σπίθα, που έδωσε το έναυσμα και άνοιξε την οπτική για τη δημιουργία αυτής της έκθεσης. Όλο το παρελθόν, η ιστορία αναδύθηκαν μέσα μου και πικρή ήρθε η διαπίστωση για το που ήμασταν και που φτάσαμε. Νοιώθω ότι τα σπασμένα αγάλματα σήμερα είμαστε εμείς. Μαζί με εμάς, έχουν γίνει όλα κομμάτια… Ιστορία, παρελθόν, παρόν, μέλλον…»
Με αυτά τα λόγια ανοίγει ο ζωγράφος (και καθηγητής βυζαντινής νωπογραφίας στην ΑΣΚΤ) Παύλος Σάμιος το σημείωμα του δίνοντας ένα πρώτο στίγμα της έκθεσης του με τίτλο «Broken History - Σπασμένη Ιστορία» που εγκαινιάζεται την Παρασκευή 15 Μαρτίου, στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.
Ο ζωγράφος παρουσιάζει 66 έργα μεγάλων διαστάσεων (μερικά εκ των οποίων ξεπερνούν τα τρία μέτρα), όπου τα σύμβολα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού έχουν πλέον τον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Επιλέγει ως υπόβαθρο εκτέλεσης των έργων ευτελή υλικά (χαρτοκιβώτια) που ο ίδιος περισυνέλεξε. Αυτά τα χαρτοκιβώτια γίνονται ο καμβάς απεικόνισης αρχαίων συμβόλων, καθώς και γέφυρα μεταξύ παρελθόντος και παρόντος. Αρχαία αγάλματα κατακερματίζονται ζωγραφικά σε διαφορετικά κομμάτια χαρτόνι, προκειμένου να σημάνουν την αποδόμηση αλλά και επαναπροσέγγιση του ιστορικού χρόνου.
Η σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα δηλώνεται πάνω στα έργα με πολύχρωμα ανεικονικά γκράφιτι, που με σπρέι προσέθεσε ο Σάμιος στο τελείωμα των έργων του.
Στο δεύτερο μέρος της έκθεσης επιλέγεται η ανασύνθεση των «αρχαίων θραυσμάτων» για να καταλήξει στα «πέτρινα χαμόγελα» σε λευκό μάρμαρο, στο οποίο λαξεύτηκαν τα Παρθενώνεια γλυπτά.
Σε μια τελευταία ενότητα ο καλλιτέχνης επιλέγει και επεξεργάζεται αντίστοιχα εικονογραφικούς τύπους της βυζαντινής τέχνης.
«Στις κούτες τα αρχαία αγάλματα κατακερματίζονται»
«... Θέλησα να παρουσιάσω μια διαφορετική ερμηνεία της ελληνικής ιστορίας και των αρχαίων μύθων, που σε όλη την πορεία της ζωγραφικής μου με συντρόφευαν» εξηγεί ο Παύλος Σάμιος.
«Επέλεξα ένα διαφορετικό υλικό, ευτελές, άχρηστο όταν επιτελέσει το σκοπό του, χάρτινες μεγάλες κούτες που περισυνέλεξα ο ίδιος από τον δρόμο, το οποίο κρύβει πιστεύω εξαιρετική δυναμική και φορτίζει συναισθηματικά και ιδεολογικά τα έργα. Αυτό το υλικό, συνώνυμο της μετακίνησης και της αλλαγής τόπου, γίνεται ο καμβάς των αρχαίων συμβόλων και λειτουργεί ως γέφυρα του παρελθόντος με το παρόν. Στις κούτες τα αρχαία αγάλματα κατακερματίζονται σε διαφορετικά κομμάτια χαρτόνι, τα μέλη και τα τμήματα του σώματος σπάνε, η ιστορία αποδομείται και προσφέρει μια διαφορετική οδό προσέγγισης της. Αφήνεται στη φαντασία του θεατή να ανασυνθέσει τα κομμάτια και να βρει τον δικό του τρόπο συνομιλίας με τη «Broken History» που ξεκινάει από το χθες για να φτάσει στο σήμερα....»
Δελλαπόρτα: Η αγωνία του ιστορικού παρελθόντος για την εποχή μας
«Την απάντηση στην ερώτηση ‘σε τι χρησιμεύουν οι καλλιτέχνες σε μια περίοδο κρίσης;’ φιλοδοξεί να δώσει η έκθεση που φιλοξενείται στο Βυζαντινό & Χριστιανικό Μουσείο, στο πλαίσιο μιας πολιτιστικής πολιτικής, που δίνει χώρο σε έναν σύγχρονο καλλιτεχνικό προβληματισμό και ενώνει το νήμα της μεγάλης καλλιτεχνικής παράδοσης από τις απαρχές της ελληνικής τέχνης ως τις μέρες μας» σημείωσε η διευθύντρια του Μουσείου, Αικατερίνη Δελλαπόρτα.
«Η συγκεκριμένη εικαστική ενότητα του Παύλου Σάμιου καθρεφτίζει ακριβώς την αγωνία του ιστορικού παρελθόντος για την εποχή μας με τον ίδιο τρόπο που ο Φεντερίκο Φελλίνι κάνει finale στην ταινία ‘Roma’» κατέληξε η κ. Δελλαπόρτα, που μεταξύ άλλων υπογράμμισε ότι «ο Παύλος Σάμιος δεν εφησυχάζει ούτε σιωπά».
Info
Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο: Βασ. Σοφίας 22, τηλ. 213 213 9517.
Διάρκεια έκθεσης 15 Μαρτίου έως 15 Ιουνίου 2019.
Επιμέλεια έκθεσης: Μαρία Ξανθάκου.