Πειρατές, ιππότες, γοργόνες, νεράιδες, ντόπιοι άγιοι, σφουγγαράδες, αλλά και σύγχρονοι πανηγυρτζήδες, βιολιστές, και VIPs, οι πρωταγωνιστές ενός παραμυθένιου ταξιδιού το Καλοκαίρι του 2020. Απαρέγκλιτη η ανάγκη για τη διαφύλαξη της μοναδικότητας του νησιού σε βάθος χρόνου.
Ήταν απόγευμα όταν μπαίναμε στο λιμάνι της Χάλκης αφήνοντας μόλις πίσω μας τα δυο μικρά νησάκια τη Νήσο και το Κρεββάτι. Στο βάθος, ο οικισμός του Νημπορειού χτισμένος αμφιθεατρικά στα ριζά ενός λόφου, θύμιζε πίνακα ζωγραφικής σε παστέλ αποχρώσεις καθώς ο ήλιος έκανε τις τελευταίες βουτιές στο λιμάνι.
Στην κορυφή του λόφου οι τρείς ανεμόμυλοι, σωστά στολίδια, φαινόταν να διατηρούν την κορμοστασιά τους ..παρά την κούραση της ημέρας.
Φτάνει κανείς στη Χάλκη με ένα τοπικό καραβάκι από την Κάμειρο, το λιμανάκι που βρίσκεται στο δυτικό άκρο της Ρόδου. Το ταξίδι αυτό είναι αρκετά σύντομο αφού μόνο 6 χλμ θάλασσας χωρίζουν τα δυο νησιά. Δρομολόγια εκτελούνται αρκετές φορές μέσα στην ημέρα.
Ένα τεράστιο ιστιοπλοϊκό, δέσποζε σαν θαλάσσιο κήτος μέσα στον μικρό κόλπο με κατεβασμένα τα πανιά του. Παρόμοιο δεν είχα ξαναδεί. Καθώς περνούσαμε δίπλα του πρόλαβα να διαβάσω το όνομά του: ‘Maltese Falcon’.
Οι τρείς πελώριοι κατακόρυφοι ιστοί του συγκρατούσαν πολλές οριζόντιες κεραίες. Όλο αυτό το μεταλλικό σύμπλεγμα χρύσιζε καθώς ο διασταυρωνόταν με τις ακτίνες του απογευματινού ήλιου.
Πλησιάζοντας πιο κοντά στο λιμάνι φάνηκαν, παραταγμένα κατά μήκος του λιμανιού, τα δίπατα αρχοντικά των παλιών σφουγγαράδων με τις κεραμοσκεπές τους και τα ξύλινα μακρόστενα ορθογώνια παράθυρα. Με τον φωτογραφικό μου φακό αποτύπωσα τις μοναδικές τους χρωματικές αποχρώσεις, όπως ώχρα, λαδί, φούξια, σωμών, καθώς ξανοιγόταν μπροστά στα μάτια μου. Το πλαίσιο συμπλήρωναν οι ξύλινες πολύχρωμες βάρκες στην προκυμαία με τις κυματιστές αντανακλάσεις τους στο νερό.
Καθώς περπατούσαμε κατά μήκος της προβλήτας, το καμπαναριό της Εκκλησίας του Αγίου Νικολάου φαινόταν να κυριαρχεί στο λιμάνι.
Μερικοί ηλικιωμένοι, ντόπιοι νησιώτες άντρες, κάθονταν γύρω από ένα μικρό παρτέρι, απολαμβάνοντας τη θέα, άλλοι ξεμπλέκοντας τα δίχτυα τους, και άλλοι ξεδιαλέγοντας τη σοδειά από μικρές γαρίδες, μια τοπική λιχουδιά.
Στη συνέχεια ακολουθήσαμε την κυρία που μας παρέλαβε φτάνοντας με το καραβάκι και διασχίσαμε την αυλή της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου, στρωμένη με ένα υπέροχο μωσαϊκό, πριν φτάσουμε στο μικρό μας ξενοδοχείο.
Η θέα από τη βεράντα μας μοναδική, αλησμόνητη. Το ίδιο και η πρώτη βουτιά κατευθείαν στη θάλασσα από μια ευρύχωρη βεράντα στο κάτω επίπεδο του κτιρίου, όπου βρίσκεται το μουράγιο.
Εκεί, τα παλιά χρόνια, οι σφουγγαράδες προσέγγιζαν με τις βάρκες και τα τρεχαντήρια και ξεφόρτωναν την πραμάτεια τους καθώς επέστρεφαν από το ‘κυνήγι’ του σφουγγαριού.
Η βεράντα αυτή λεγόταν ”χιόνα” γιατί εκεί ‘χιόνιζαν’ τα σφουγγάρια. Ήταν μια διεργασία ασπρίσματος που αναβάθμιζε το προϊόν και το έκανε ελκυστικό για τα γούστα των κυριών της εποχής, που το χρησιμοποιούσαν για την καθημερινή τους φροντίδα.
Τα σφουγγάρια αφθονούσαν στις ακτές της Μεσογείου και οι σφουγγαράδες έφταναν μέχρι τις ακτές της Αφρικής ακολουθώντας μια παράδοση αιώνων. Αυτό το κατά τα άλλα ταπεινό είδος που πρώτος το ταξινόμησε ο Αριστοτέλης στο ζωικό βασίλειο, αποτελούσε τη βασική πηγή εσόδων των νησιωτών.
Τα πρώτα χρόνια το επάγγελμα ήταν πολύ σκληρό και επικίνδυνο, “mission impossible”. Σταδιακά, ο εκσυγχρονισμός και η χρήση ειδικών συσκευών οδήγησαν στην υπεραλίευση των σφουγγαριών και στην αποψίλωση των βυθών με αποτέλεσμα η δραστηριότητα να φθίνει.
Τότε, πολλοί σφουγγαράδες μετανάστευσαν στο Tarpon Springs, στη Φλόριντα, όπου ίδρυσαν μια κερδοφόρα βιομηχανία σφουγγαριών, και εξακολουθούν να δραστηριοποιούνται μέχρι σήμερα. Οι Χαλκίτες στο Tarpon Springs, που αναφέρεται ως «το Ελληνικό νησί των Ηνωμένων Πολιτειών», δεν ξέχασαν ποτέ τη Χάλκη. Μέσω των δωρεών τους ανακαινίστηκαν πολλά κτίρια και δημιουργήθηκαν υποδομές. Άλλοι ντόπιοι μετανάστες στο Weirton της Δυτικής Βιρτζίνια, ΗΠΑ, δώρισαν στο νησί το μεγάλο ρολόι.
Σαν πάνω σε σκάφος αγκυροβολημένο στη στεριά
Το να απολαμβάνεις μια φέτα καρπούζι, ένα ροδάκινο και ένα δροσερό χυμό στην πάνω βεράντα του σπιτιού, μετά από την αναζωογονητική βουτιά είναι σαν να έχεις προσγειωθεί στον παράδεισο. Από τα ανοιχτά έφταναν ήχοι από χαχανητά και μουσική. Οι επιβάτες ενός μικρού ιστιοπλοϊκού διατηρούσαν αμείωτους τους φρενήρεις ρυθμούς της ημέρας και οι βουτιές συνεχιζόταν μέχρι το σούρουπο. Την ίδια στιγμή, στην άλλη πλευρά του λιμανιού έμπαινε το πλοίο της γραμμής το ‘Sebeco II’, εκτελώντας ίσως την τελευταία διαδρομή της ημέρας από την Κάμειρο της Ρόδου στον Νημπορειό.
Το ‘Maltese Falcon’ παρέμενε σταθερά στη θέση του. Υπέθεσα πως όσο τα νερά και οι ομορφιές της Χάλκης αποτελούσαν πρόκληση για τους ενοίκους του, άλλο τόσο η παρουσία του ξεχωριστού, υπερσύγχρονου αυτού σκάφους θα ήταν η πρόκληση των ημερών για το νησί.
Γκούγκλαρα λοιπόν από περιέργεια και έμαθα ότι θεωρείται ένα από τα πιο εμβληματικά υπερσύγχρονα και πολυτελή superyachts. Έχει μήκος 88m και μπορεί να διασχίσει τον Ατλαντικό μέσα σε δέκα ημέρες εξοικονομώντας ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές. Τα πανιά του ανοιγμένα έχουν έκταση επιφανείας 2400 τετραγωνικών μέτρων ενώ οι τρεις αυτόνομοι και περιστρεφόμενοι ιστοί του έχουν ύψος 58 μέτρα ο καθένας. Ιδιοκτήτρια είναι η Έλενα Αμβροσιάδου, Hedge-fund manager of IKOS Asset Management, Cyprus.
Μπροστά μας, λίγο πιο έξω, κοντά στο στόμιο του κόλπου, η Νήσος ανάβλυζε ακόμη ένα ζεστό κίτρινο φως που έμοιαζε να βγαίνει μέσα από τα σωθικά της. Σταδιακά άρχισε να χάνει αυτή της την μυστηριώδη λάμψη και το φως έμοιαζε να σβήνει, λες και το ρουφούσε μόνη της προς τα μέσα. Η ίδια φωτεινή αχλή αμέσως μεταπήδησε στο πιο πίσω νησάκι, καθώς ο ήλιος έγερνε προς τη δύση, ενώ ταυτόχρονα ξεπρόβαλλε και το φεγγάρι που μάλλον υπολειπόταν ακόμη σε μέρες για να γεμίσει.
Σιγά–σιγά άρχισαν να ανάβουν τα φώτα μέσα από τα ορθογώνια παράθυρα των χρωματιστών παραλληλεπίπεδων σπιτιών από άκρη σ’ άκρη του λιμανιού.
Η πρώτη βραδινή βόλτα στο λιμάνι απέπνεε μια αίσθηση ηρεμίας. Καμία σχέση με τα πολυσύχναστα και θορυβώδη ελληνικά νησιά.
Τα μικρά βαρκάκια αραγμένα, σχεδόν ακίνητα το ένα δίπλα στο άλλο, εν αναμονή για τις μετακινήσεις της επόμενης ημέρας στις κοντινές παραλίες του νησιού: Φτενάγια, Κάνια, Αρέτα στο ανατολικό και βόριο κομμάτι, Πόνταμος, Τραχειά, Γυαλί στο νότιο.
Ανυπόμονοι επισκέπτες, εν δυνάμει εξερευνητές του νησιού, πλησίαζαν να διαβάσουν τα αναρτημένα δρομολόγια για να προγραμματίσουν τις εξορμήσεις τους. Περπατώντας κατά μήκος του λιμανιού ήταν αδύνατο να αντισταθείς στις μυρωδιές από τα χταπόδια, καλαμάρια και φρέσκα ψάρια, σερβιρισμένα μαζί με τοπικές λειχουδιές στα ταβερνάκια δίπλα στη θάλασσα.
Για τη συνέχεια ο πολυ-ποικιλιακός αστερισμός των παγωτών από φρέσκο τοπικό γάλα, σε διπλανό ζαχαροπλαστείο (Patisserie), ήταν δύσκολο να μείνει γευστικά ‘αδιάφορος’.
Το επιστέγασμα των προκλήσεων της πρώτης μας μέρας, αλλά και στη συνέχεια της παραμονής μας στη Χάλκη, ήταν το τελευταίο βραδινό άραγμα στη βεράντα. Εκεί ένοιωθες σαν να βρίσκεσαι πάνω σε ένα πλωτό σπίτι που από τη μια σου έδινε τη σιγουριά ότι στηρίζεσαι καλά στη γη, από την άλλη μπορούσε να σε εκτοξεύει σε φανταστικούς προορισμούς, πέρα από τη θάλασσα και τη γραμμή του ορίζοντα και πάνω από το θόλο του ουρανού, στους ρυθμούς του σύμπαντος. Και ω! του θαύματος. Η αίσθηση αυτή σε ακολουθούσε ακόμη και όταν έπεφτες στο κρεβάτι να κοιμηθείς και τότε ήταν σαν να ζούσες ένα όνειρο μέσα στο όνειρο!
Εδώ Χάλκη, το μικρότερο κατοικημένο νησί των Δωδεκανήσων με 450 κατοίκους
Την άλλη μέρα περπατώντας μια μικρή απόσταση, κάνοντας και μια αναγνωριστική βόλτα μέσα από τον οικισμό, φτάσαμε στην αμμώδη παραλία του Πόδαμου ενώ την μεθεπόμενη μέρα σειρά είχε η παραλία της Αρέτας με βαρκάκι στη βόρια πλευρά του νησιού.
Στην παραλία της Αρέτας
Αυτή η γαλάζια μικρή παραλία ΄ξεφυτρώνει’ ανάμεσα από πανύψηλα, κοφτερά και απότομα βράχια κάτι σαν τις συμπληγάδες πέτρες της μυθολογίας, χωρίς όμως το στοιχείο της αγριότητας και της σύνθλιψης.
Πλησιάζοντας και αντικρύζοντας το ονειρεμένο τοπίο αισθάνεσαι ευγνωμοσύνη που το ανακάλυψες.
Φτάσαμε πολύ κοντά στην ακτή βουτώντας από τη βάρκα του ‘Γιάννης express’ με καπετάνιο τον λαλίστατο κυρ-Μιχάλη. Ο ίδιος μας βοήθησε να βγάλουμε και τις αποσκευές μας στη στεριά, χωρίς να βραχούν οι φωτογραφικές μηχανές, επιταχύνοντας έτσι και τη διαδικασία αποβίβασης, προκειμένου να φύγει βιαστικά για να προλάβει και τα επόμενα προγραμματισμένα δρομολόγιά του.
Οι λιγοστοί συνεπιβάτες αράξαμε στην παραλία και αρχίσαμε να ανταλλάσσουμε εντυπώσεις για το νησί. Ένα νεαρό κορίτσι έστρεψε την προσοχή μας στα κατσίκια που, σκαρφαλωμένα στα απότομα βράχια, έκαναν απίστευτα ακροβατικά. Κάποιος άλλος βούτηξε πολύ βαθιά και έβγαλε έναν χίπη αχινό με κάτι ασυνήθιστα μακριές, ακανόνιστες και αιχμηρές βελόνες. Συγγενείς του είχαμε δει και στο λιμάνι νωρίτερα, όπου και εκεί ακόμη τα νερά είναι κρυστάλλινα και φαίνεται με κάθε λεπτομέρεια ο βυθός όπου οι χίπηδες αχινοί κάνουν πάρτι.
Ένα gay ζευγάρι από τη Γαλλία ο Antoine και ο David μας είπαν ότι θεωρούν τον προορισμό μοναδικό. Έρχονται κάθε χρόνο στη Χάλκη και λυπούνται πολύ όταν φτάνει η ώρα να γυρίσουν πίσω στο Παρίσι.
Κολυμπώντας πέρα δώθε μέσα στον μικρό κόλπο της Αρέτας η αίσθηση είναι μοναδική. Έχεις οικειοποιηθεί για λίγο μια γωνιά του παραδείσου.
Εξίσου αποκαλυπτικό είναι να ξαπλώνεις στα ρηχά, αφήνοντας το σώμα σου ελεύθερο, εκεί που σκάει το απαλό κυματάκι, απολαμβάνοντας ένα χαλαρωτικό μασάζ πάνω στα μικρά βελούδινα πετραδάκια της ακρογιαλιάς.
Kονσέρτο βιολιού σε τόπο και χρόνο που δεν το περιμέναμε
Μια ακόμη ευχάριστη έκπληξη μας περίμενε το ίδιο βράδυ κάτω από τα σκαλιά της μεγάλης εκκλησίας του Αγίου Νικολάου στο λιμάνι. Μαγεμένοι μικροί και μεγάλοι από το κονσέρτο βιολιού του Γιάννη Κορμπέτη απολαύσαμε μια υπέροχη ζωντανή εκτέλεση μουσικής με έργα των J.S. Bach, Michail Vekiaris, Ernst-Lothar von Knorr, σε τόπο και χρόνο που δεν το περιμέναμε. «Η ζωή συνεχίζεται σε δύσκολους καιρούς, ακόμη και σε ένα από τα απομακρυσμένα μικρά νησιά του Αιγαίου», ήταν μια γρήγορη σκέψη που μας πλημμύρισε με αισιοδοξία.
Στο ίδιο αυτό πλαίσιο και ο 1ος Διεθνής Διαγωνισμός Σύνθεσης (1st Chalki International Composition Competition 2020), την επόμενη ημέρα, 27 Αυγούστου, πρωτοβουλία και οργάνωση της βραβευμένης συνθέτριας Λίνας Τόνια και του Μιχάλη Βεκιάρη σε συνεργασία με τη δημοτική αρχή του νησιού, ήταν μια ακόμη αναζωογονητική νότα.
Συνθέτες από όλο τον κόσμο έστειλαν έργα για σόλο βιολί ή βιολί και ηλεκτρονικούς ήχους. Από τα 113 έργα που υποβλήθηκαν η επιτροπή επέλεξε οκτώ που παρουσιάστηκαν και εκτελέστηκαν από τον Γιάννη Κορμπέτη, ενώ η τελική κρίση ανέδειξε τα τρία καλύτερα που βραβεύτηκαν. Μιλώντας με τους διοργανωτές και το δήμαρχο Ευάγγελο Φραγκάκη ενημερωθήκαμε ότι ο διαγωνισμός αυτός, ήρθε για να μείνει!
Παραλία Τραχειά
Μια άλλη μέρα ο κυρ-Μιχάλης μας πήγε με το καΐκι του στην παραλία Τραχειά στο νότιο τμήμα του νησιού. Ξυπνήσαμε πρωί–πρωί για να προλάβουμε την αναχώρηση.
Περπατώντας στο λιμάνι συναντήσαμε μια παρέα που μετέφερε, σαν τρόπαιο, ένα περίεργο μακρόστενο ψάρι, άρτι αλιευθέν, πριν το παραδώσουν στο προσωπικό μιας ταβέρνας για τα περεταίρω. Είναι από αυτά τα μικρά έκτακτα επεισόδια που εκτυλίσσονται σε ανύποπτο χρόνο στο μικρό νησί.
Το ραντεβού για την εκδρομή στην Τραχειά ήταν συμφωνημένο από την προηγουμένη. Αυτή τη φορά όμως μαζευτήκαμε μόνο τρείς επιβάτες και, παρότι ο καπετάνιος δεν φάνηκε ιδιαίτερα χαρούμενος, το δρομολόγιο εκτελέστηκε. Η μικρή χερσόνησος της Τραχειάς διαχωρίζει δυο ορμίσκους, τη Φλέα με βότσαλο ανατολικά και τις Λίμνες με άμμο στη δυτική της πλευρά. Προσεγγίσαμε στη Φλέα και κατεβήκαμε.
Σαν ναυαγοί αισθανθήκαμε όταν μας άφησε εκεί και έφυγε γρήγορα-γρήγορα ο καπεταν-Μιχάλης με το μονομελές πλήρωμα. Διερευνήσαμε και τους δυο ορμίσκους και καταλήξαμε στη Φλέα. Οι ώρες περνούσαν ευχάριστα κολυμπώντας, παρά τις υψηλές θερμοκρασίες του Αυγούστου. Ενδιάμεσα παίρναμε και γήινες ανάσες δροσιάς κάτω από τις προστατευτικές σκιές των βράχων που σχημάτιζαν μικρές επιφανειακές σπηλιές. Ευτυχώς είχαμε εφοδιαστεί με νερό γιατί τα προγράμματα των βαρκάρηδων είχαν αποδειχτεί κάπως ‘ευέλικτα’ και δεν αργούσε να σου περάσει από το μυαλό ότι μπορεί ο καπετάνιος να ξεχάσει να γυρίσει πίσω να σε πάρει..
Ανακουφιστήκαμε με τη σκέψη ότι κάπου στα ανοιχτά άραζε ένα ιστιοπλοϊκό και κάποιοι ένοικοι είχαν βουτήξει για ψαροτούφεκο.
Ευτυχώς όμως δεν χρειάστηκε να καταφύγουμε σε έκκληση για έκτακτη βοήθεια. Ο κυρ-Μιχάλης ήρθε, με μια μικρή απόκλιση, στο προκαθορισμένο ραντεβού. Αυτή τη φορά όμως ήταν ακόμη πιο νευρικός επειδή δυσκολευόταν να πλευρίσει στην βραχώδη πλευρά του όρμου. Χρειάστηκε να κάνουμε ένα γρήγορο σάλτο για να μπούμε στη βάρκα ενώ κουνιόταν μπρος πίσω.
Η τελευταία επιβάτης δίσταζε να πηδήξει και τότε ο κυρ-Μιχάλης άρχισε να φωνάζει νευρικά λέγοντας ότι εξαιτίας της θα πέσει η βάρκα του στα βράχια. Απειλούσε να την αφήσει εκεί. Φυσικά δεν υπήρχε περίπτωση να φύγουμε χωρίς να πάρουμε μαζί μας το κορίτσι. Όπως αποδείχτηκε, ο ίδιος, λόγω της βιασύνης του, δεν έδειξε την απαιτούμενη υπομονή όταν πλησίαζε. Στη συνέχεια λογικεύτηκε και με ήρεμες κινήσεις παραλάβαμε το νεαρό κορίτσι και αποπλεύσαμε γρήγορα για τον Νημπορειό.
Καθώς φεύγαμε από την Τραχειά, κοιτάζοντας πολύ ψηλά πάνω από τα απότομα βράχια στη νότια πλευρά της Χάλκης, διακρίναμε το κάστρο των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη που εικάζεται ότι είναι χτισμένο στη θέση μιας αρχαίας Ελληνιστικής Ακρόπολης.
Το ίδιο απόγευμα σχεδιάζαμε να επισκεφτούμε το Κάστρο από την πλευρά του ‘Χωριού’, του παλιού οικισμού της Χάλκης στο εσωτερικό του νησιού.
Διάσωση μεταναστών στο Αιγαίο
Επιστρέφοντας στο λιμάνι η τορπιλάκατος του πολεμικού ναυτικού, που ήταν αραγμένη εκεί το πρωί, είχε αποχωρήσει προ πολλού.
Είχαν κάνει απλά μια δίωρη στάση να ξεκουραστεί το πλήρωμα, που εδώ και μήνες βρίσκεται σε επιφυλακή λόγω των τουρκικών παραβιάσεων στο Αιγαίο. Σε συζήτηση που είχαμε μαζί τους το πρωί , πριν ξεκινήσουμε για την Τραχειά, μας είπαν ότι κάθε φορά που βγαίνουν για λίγο σε κάποιο νησί οι κάτοικοι των Δωδεκανήσων τους καλωσορίζουν και τους ευχαριστούν που επαγρυπνούν για να μην βιώνουν οι ίδιοι φόβο στην καθημερινότητά τους.
Μας ζήτησαν ευγενικά να μην δημοσιοποιήσουμε άμεσα τις φωτογραφίες για τη θέση του πλοίου. Τους ρωτήσαμε επίσης αν ήταν οι ίδιοι που κλήθηκαν να κάνουν τη διάσωση μεταναστών στα ανοιχτά της Χάλκης τρείς μέρες νωρίτερα. Μας είπαν πως όχι στο συγκεκριμένο περιστατικό, εντούτοις είναι κάτι που συμβαίνει συχνά και πάντα τρέχουν τα πλοία που βρίσκονται πιο κοντά.
Είναι γεγονός ότι το βράδι που βυθίστηκε το πλοίο το περιστατικό αναστάτωσε τη μικρή κοινωνία της Χάλκης και οι τοπικές αρχές έκαναν ένα γρήγορο σχεδιασμό για την αντιμετώπιση της προσωρινής διαμονής των 96 ατόμων που διασώθηκαν.
Ακούσαμε ότι αποφάσισαν να ανοίξουν το σχολείο του οικισμού. Από τον ηλεκτρονικό τύπο ενημερωθήκαμε ότι επρόκειτο για τη μεγαλύτερη επιχείρηση διάσωσης μεταναστών στο Αιγαίο τους τελευταίους μήνες, και ότι εκτός από την ελληνική ακτοφυλακή συμμετείχαν άλλα δέκα πλοία, δύο ελικόπτερα και μια φρεγάτα.
Τελικά ο συναγερμός στη Χάλκη έληξε αφού οι περισσότεροι από τους μετανάστες που διασώθηκαν μεταφέρθηκαν στο νησί της Ρόδου. Τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα έχει γίνει πύλη εισόδου για χιλιάδες πρόσφυγες από τη Συρία αιτούντες άσυλο, αλλά και εκατοντάδες μετανάστες που, βοηθούμενοι από Τούρκους λαθρέμπορους, επιχειρούν να περάσουν στην Ελλάδα από τη γειτονική Τουρκία. Όλα αυτά συμβαίνουν παρά τη συμφωνία της ΕΕ με την Τουρκία για τη μείωση των ροών και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων στο Αιγαίο.
Στο Χωριό και το κάστρο των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννου
Τελικά όλα καλά αφού, παρά τα καμώματα του καπετάν Μιχάλη, καταφέραμε και γυρίσαμε εγκαίρως για να προλάβουμε στη συνέχεια το μοναδικό λεωφορείο που εκτελούσε τη διαδρομή προς το εγκαταλειμμένο Χωριό–φάντασμα στο εσωτερικό του νησιού.
Μια απόσταση 2,5 χιλιομέτρων χωρίζει το λιμάνι από το Χωριό, που ήταν η παλιά πρωτεύουσα. Μάλιστα εκείνη ειδικά την ημέρα το λεωφορείο θα συνέχιζε ως το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Αλιάργα για τον εσπερινό της μεγάλης γιορτής του νησιού.
Μας άφησε σε ένα σημείο από όπου πήραμε το ανηφορικό καλοσυντηρημένο φιδωτό δρομάκι, περνώντας ανάμεσα από τα ερειπωμένα σπίτια, με προορισμό το κάστρο των Ιπποτών που ορθώνεται πάνω από το Χωριό σαν κορώνα στο ‘κεφάλι’ του.
Το Χωριό κάποτε αριθμούσε 700 σπίτια, σχεδόν κολλητά μεταξύ τους. Οι κάτοικοι, στις καλές εποχές, μπορεί να έφταναν και τις 4000. Στην προσπάθειά τους να αποκρούσουν πειρατές, κουρσάρους και άλλους επιδρομείς πολλές φορές κατέφευγαν στο Κάστρο, που έχτισαν οι Ιωαννίτες ιππότες στην κορυφή του λόφου, για να προστατευτούν. Υπήρξαν όμως και περιπτώσεις που δέχτηκαν μεγάλες και επικίνδυνες επιδρομές και τότε ούτε το κάστρο δεν κατάφερε να τους προστατεύσει.
Χτισμένο στον 14ο με 15ο αιώνα το κάστρο δεσπόζει στην κορυφή του λόφου. Εκεί προϋπήρχε μια αρχαία ακρόπολη της Ελληνιστικής Περιόδου. Μπορεί κανείς να δει τους θρόνους των Ελλήνων θεών Δία και Εκάτης χαραγμένους σε πέτρα κοντά στα τείχη του μεσαιωνικού κάστρου. Πλησιάζοντας στην είσοδο βλέπεις το θυρεό του ιπποτικού τάγματος. Το οικόσημο του Μεγάλου Μαγίστρου D’ Aubusson (1476-1503) μεταξύ άλλων οικοσήμων αποτυπώνεται στους εσωτερικούς τοίχους του κάστρου.
Η θέα από την κορυφή κόβει την ανάσα. Από τη μια πλευρά το Καρπάθειο πέλαγος και από την άλλη η Χερσόνησος της Τραχειάς. Οι ένοικοι του κάστρου μπορούσαν από αυτό το ύψος να ελέγχουν την κίνηση στη θάλασσα και να εντοπίζουν επίδοξους εισβολείς.
Όταν οι πειρατικές επιθέσεις περιορίστηκαν, τον 19ο αιώνα, οι κάτοικοι σιγά–σιγά ξεθάρρεψαν και άρχισαν να κινούνται πιο ελεύθερα στο νησί, να καλλιεργούν τις πεδινές περιοχές και να χτίζουν σιγά σιγά τον σημερινό οικισμό το Νημπορειό.
Εσπερινός στο μοναστήρι του Αη-Γιάννη του Αλάργα
Η κατάβαση από το κάστρο ήταν πιο εύκολη και κινηθήκαμε γρήγορα για να προλάβουμε το επόμενο δρομολόγιο του λεωφορείου, που μας παρέλαβε από το σημείο που μας είχε αφήσει νωρίτερα, για να συνεχίσουμε προς το μοναστήρι του Αη-Γιάννη του Αλάργα ακόμη πιο δυτικά και σε υψόμετρο 386 μέτρων.
Φτάνοντας εκεί ο ήλιος βρισκόταν στη δύση του. Οι πιστοί ήταν ήδη συγκεντρωμένοι στο ευρύχωρο προαύλιο του μοναστηριού και η ατμόσφαιρα παρέπεμπε σε μυσταγωγία. Οι ιερείς φορούσαν επίσημα άμφια και φανταχτερά πετραχήλια και λιβάνιζαν γύρω από τα πρόσφορα που σχημάτιζαν ένα μικρό λοφίσκο στο μέσο της αυλής. Κάποιος μας είπε ότι πριν τρία χρόνια άγνωστοι μπήκαν στο μοναστήρι και έκλεψαν την εικόνα του Αη-Γιάννη του Αλάργα και πολλά χρυσά τάματα.
Το 2020 ήταν η πρώτη φορά που, λόγω της πανδημίας, ο εσπερινός στις 28 Αυγούστου στο μοναστήρι έγινε χωρίς φαγοπότι στο τέλος της λειτουργίας. Η μονή, που γιορτάζει στις 29 Αυγούστου, στην παραμονή προσφέρει εδέσματα, όπως αρνί το φούρνο με πατάτες και ορεκτικά.
Φορώντας τις μάσκες μας επιβιβαστήκαμε στο ίδιο λεωφορείο που μας έφερε και πήραμε το δρόμο της επιστροφής για τον οικισμό όπου απολαύσαμε ένα ωραιότατο δείπνο με φρέσκο ψάρι. Μια ακόμη ημερήσια εξόρμηση είχε πραγματοποιηθεί με επιτυχία, ένας μικρός θρίαμβος, πασπαλισμένος με απαράμιλλες στιγμές μαγείας της Χάλκης.
H γιορτή του Άη-Γιάννη του Αλάργα, στις 29 Αυγούστου, είναι πολύ σημαντική για το νησί. Κάτοικοι και ξενιτεμένοι Χαλκίτες την περιμένουν πως και πως. Το καθιερωμένο πανηγύρι στο λιμάνι είναι από τα πιο ξακουστά στα Δωδεκάνησα. Αυτή τη φορά όμως όλα ήταν διαφορετικά. Η παραδοσιακή ορχήστρα εγκαταστάθηκε στον εξώστη του Δημαρχείου, μακριά από το κοινό που απαγορευόταν να πλησιάσει. Μπορούσαν όμως όλοι να ακούσουν τα παραδοσιακά τραγούδια και τη μουσική ενώ καθόταν στις ταβέρνες του λιμανιού που ήταν γεμάτες από άκρη σ΄ άκρη. Κάποιοι λίγοι, παραβιάσαμε για λίγο τους κανόνες και, πλησιάσαμε μέχρι τα σκαλιά του Δημαρχείου να φωτογραφίσουμε την μουσική κομπανία που τραγουδούσε και έπαιζε μουσική με τα δικά της ξεχωριστά παραδοσιακά μουσικά όργανα.
Το βιντεάκι είναι μια σύνθεση από τα πολιτιστικά δρώμενα που αποτυπώνουν την καλοκαιρινή ζωή και την παράδοση στο νησί.
Οι μέρες στο νησί περνούσαν γρήγορα και ζούσαμε με ενθουσιασμό την κάθε στιγμή. Δεν αργήσαμε να ανακαλύψουμε και άλλες παραλίες όπως τα Κάνια και τη Φτενάγια με ιδιαίτερο χαρακτήρα η κάθε μία. Μάθαμε επίσης ότι η Χάλκη έχει και τους ‘δορυφόρους’ της, 13 μικρά ακατοίκητα νησάκια, με έκταση περίπου 10000 στρέμματα.
Παρότι δεν καταφέραμε να επισκεφτούμε το έρημο νησί Αλιμιά, που βρίσκεται ανάμεσα στη Ρόδο και τη Χάλκη, γνωρίσαμε εντούτοις τον κυρ-Χαράλαμπο, χαρακτηριστική περσόνα της Χάλκης.
Βοσκός αιγοπροβάτων ο ίδιος, έχει τρείς γιούς, ο ένας από αυτούς είναι ο Δημήτρης, ο οδηγός του λεωφορείου που κάνει τις μετακινήσεις στο νησί. Ο κυρ- Χαράλαμπος μας μίλησε για τη ζωή του στην Αλιμιά τα καλοκαίρια όπου για πολλά χρόνια καλλιεργούσαν εκεί σιτάρι, κριθάρι, φάβα, φακές και είχαν μύλους που τα άλεθαν. Το χειμώνα γυρνούσαν το Νημπορειό. Στο νησάκι αυτό υπάρχουν απομεινάρια από ναυπηγεία της Ελληνιστικής περιόδου, μεσαιωνικό κάστρο, ερείπια στρατώνων, από την ιταλική κατοχή κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, και τα ερείπια του τελευταίου οικισμού, σε αυτόν που έζησε και θυμάται ο κυρ Χαράλαμπος.
Στην ακατοίκητη από την δεκαετία του 1940 Αλιμιά, το 2014 έφτασαν ο πρίγκιπας Κάρολος με την Δούκισσα της Κορνουάλης, Καμίλα, με το κότερο φίλου τους για σύντομες διακοπές. Αλλά και ο Μπερλουσκόνι ενδιαφέρθηκε κάποτε να το αγοράσει ή νοικιάσει το νησί. Το 2016 και 2017 φιλοξένησε το ριάλιτι «Island» που είναι το αντίστοιχο Βελγικό «Survivor».
Η Χάλκη είναι μοναδική, αξέχαστη!
Μακριά από τη φρενήρη καθημερινότητα των σημερινών πόλεων, η Χάλκη είναι καταφύγιο ηρεμίας. Σπάνια θα δεις αυτοκίνητο να κυκλοφορεί εκτός από το τοπικό λεωφορείο.
Τα σμαραγδένια νερά της, η απαράμιλλη γραφικότητά της, οι ειδυλλιακές παραλίες, ο συνδυασμός βουνού και θάλασσας, η ιστορία και ο πολιτισμός της είναι μοναδικά χαρακτηριστικά.
Το πιο σημαντικό είναι ότι εκπέμπει μια ξεχωριστή αύρα που σε κάνει να ξεφεύγεις από τα άγχη και τις σκοτούρες.
Το νησί μοιάζει ακόμη ανέγγιχτο από τα σμήνη των τουριστών που συρρέουν σε άλλους ελληνικούς προορισμούς.
Το στοίχημα είναι να παραμείνει μια παραδεισένια όαση. Οι ‘νεράιδες και οι γοργόνες’ του νησιού αυτό το μήνυμα στέλνουν.
Για αυτό ας ελπίσουμε ότι εκτός από “covid free” η Χάλκη θα καταφέρει να κερδίσει και το στοίχημα “pollution free”.