«Ενιωσα τη βία», λέει ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης στην HuffPost ευρισκόμενος κυριολεκτικά από τη μια στιγμή στην άλλη «στο μάτι του κυκλώνα» με αφορμή την επίθεση του βουλευτή της Νίκης, Νίκου Παπαδόπουλου στην Εθνική Πινακοθήκη και σε έργα του που, μεταξύ άλλων, φιλοξενούνται στο πλαίσιο της έκθεσης «Η Σαγήνη του Αλλόκοτου - Ενδιάμεσος χώρος». Ο ίδιος βρίσκεται σε συζητήσεις με δικηγόρους για το πώς θα κινηθεί νομικά μετά την επίθεση, ενώ προσπαθεί να διατηρήσει την ψυχραιμία του καθώς από τη μια δέχεται προτάσεις για συνεντεύξεις από διεθνή μέσα Ενημέρωσης κι από την άλλη απειλές για τη ζωή του.
- Πώς, αλήθεια, είναι να βρίσκεσαι από τη μια στιγμή στην άλλη «στο μάτι του κυκλώνα» με την εισβολή στην Εθνική Πινακοθήκη και επίθεση στα έργα σας; Πώς νιώσατε για τα δημιουργήματά σας που υπέστησαν αυτό τον «βιασμό»;
Είναι ένα πρωτόγνωρο συναίσθημα. Ενιωσα τη βία. Κι ένιωσα ότι πρέπει να δώσω εξηγήσεις. Ως καλλιτέχνης η δουλειά μου είναι να θέτω ερωτήματα. Ο καλλιτέχνης εικάζει, είναι εικαστικός. Τι νομίζει αυτός ως προς ένα θέμα, ένα πρόσωπο ή μια κατάσταση. Και έπρεπε να δώσω κι εξηγήσεις γι’ αυτό που αισθάνομαι, γι’ αυτό που εκφράζω. Δεν είναι δουλειά μου να δώσω εξηγήσεις. Δουλειά μου είναι να διατυπώσω το ερώτημα,
- Ενα κύμα συμπαράστασης κατακλύζει το διαδίκτυο. Σας συγκλόνισε η αγάπη και η υποστήριξη του κόσμου και σε τι βαθμό;
Δέχομαι ένα μεγάλο κύμα αγάπης από μια μερίδα κόσμου αλλά ένα μεγάλο μέρος του κόσμου έχει απέναντί μου βίαια συναισθήματα βίας και διατυπώνει τρομερές απειλές. Κι αυτοί όλοι οι άνθρωποι που με απειλούν είναι φανατικοί. Υπόσχονται βία και προβλήματα από εδώ και πέρα. Αναρωτιέμαι που βρήκαν όλο αυτό το … περίσσευμα αγάπης όλοι εκείνοι οι οποίοι συμφωνούν με αυτή την πράξη βίας που έγινε στην Εθνική Πινακοθήκη. Πως θα μπορέσω να ετοιμάσω την καινούργια μου έκθεση όταν μου υπόσχονται κατακρεούργηση; Εδώ μιλάμε για «σπλάτερ» κατάσταση.
- Πώς διαχειρίζεστε εντός σας αυτές τις επιθέσεις;
Εχω στα αιτήματα τόσων μέσων ενημέρωσης να ανταποκριθώ, μεταξύ άλλων σε Ελλάδα και Γαλλία, που δεν έχω προλάβει να αντιληφθώ τι έγινε. Όλα έγιναν αστραπιαία και πρέπει να είμαι ψύχραιμος να αντιμετωπίσω την κατάσταση. Δέχομαι προσκλήσεις από περιοδικά τέχνης απ’ όλο τον κόσμο, από ΗΠΑ, Αγγλία, Γερμανία με θεματολογίες που σχετίζονται με θρησκεία κι αποδοχή έκφρασης ελευθερίας. Το πρόβλημα που υπάρχει είναι παγκόσμιο.
- Τι μας «λένε» για την κοινωνία μας αυτού του είδους οι ενέργειες, όπως του βουλευτή της «Νίκης», πιστεύετε;
Προσβάλλουν το Πολίτευμα. Ο κύριος αυτός θα μπορούσε να είχε κινηθεί νομικά. Αποφάσισε να πάρει το νόμο στα χέρια του. Οπότε τι μας λένε αυτές οι κινήσεις για το Πολίτευμά μας;
- «Η θρησκεία είναι πιο επικίνδυνο όπλο από την τέχνη», αναφέρατε σε πρόσφατη συνέντευξή σας. Αναφέρεστε «στην εργαλειοποίησή της για να ελέγχει και να μαντρώνει τις μάζες», όπως επίσης είπατε πρόσφατα; Βάσει ποιου σκεπτικού το αναφέρατε;
Η κοινωνία χρησιμοποιεί τη θρησκεία για να την «πηγαίνει» όπου θέλει αυτή. Να κατευθύνει τη δύναμη, τις επιθυμίες, τα «πιστεύω» του κόσμου με «μανδύα» τον ρόλο της θρησκείας. Ας δούμε πόσοι πόλεμοι γίνονται γύρω μας εις όνομα κάθε Θεού. Κι ο κάθε Θεός πρέπει να μας βάλει σε μια πλευρά, του καλού, του κακού, του δίκαιου, του άδικου. Δηλαδή να μας κατατάξει. Ενώ η θρησκεία, ο λόγος του Θεού χαρακτηρίζεται από την αγάπη, την αρμονία, την αλληλοεκτίμηση, τον σεβασμό του άλλου. Εμείς βλέπουμε στις εκκλησίες μας του Αγίους με πολεμική περιβολή. Είναι έτοιμοι να σκοτώσουν, έχουν κάνει πολεμικά κατορθώματα αν διαβάσει κανείς τις βιογραφίες τους. Κι αυτοί οι άνθρωποι από την άλλη, ταυτόχρονα μας λένε ότι πρέπει να είμαστε με το μέρος τους αλλιώς θα βρεθούμε στην αιώνια κόλαση. Αυτά τα πράγματα είναι αντιφατικά. Αυτό πήγα να εκφράσω.
- Σε τι βαθμό σας ανησυχεί ως ευρωπαίο πολίτη η άνοδος της Ακροδεξιάς στη «Γηραιά Ηπειρο»; Η τέχνη είναι ένα μέσο αντίδρασης/ αντίστασης;
Όχι, η τέχνη δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Η τέχνη έχει σκοπό την πνευματικότητα. Η πνευματικότητα είναι αυτό που αισθάνεσαι ότι βλέπεις ένα έργο τέχνης, όταν ακούς ένα μουσικό κομμάτι. Είναι η στιγμή εκείνη που ο εγκέφαλός σου αισθάνεται κάτι. Ο κόσμος μπορεί να αλλάξει μόνο από τον άνθρωπο. Αλλά βλέπουμε ότι τα πράγματα δεν πάνε προς το καλό – σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ βγήκε με το σταυρό στο μέτωπο. Μεσαίωνας εντελώς. Από το 1500 βλέπουμε στην καταλανική ζωγραφική παραμόρφωση των Αγίων, του Χριστού και της Παναγίας. Γκροτέσκο στοιχεία στη ζωγραφική μέσα σε εκκλησιαστικούς χώρους. Η Εθνική Πινακοθήκη αυτή τη στιγμή κάνει ταυτόχρονα δυο εκθέσεις: Του Γκόγια και την «Σαγήνη του Αλλόκοτου - Ενδιάμεσος χώρος». Το 1799 όταν ο Γκόγια ολοκλήρωσε τη σειρά έργων του και την έβγαλε σε κυκλοφορία, αποσύρθηκαν τα χαρακτικά του. Γιατί συνέβη αυτό; Διότι καυτηρίαζε τα ήθη της κοινωνίας και την εξουσία της εκκλησίας. Απολογήθηκε στην Ιερά Εξέταση. Κι ερχόμαστε 226 χρόνια αργότερα κι «απολογούμαι» για την ίδια παραμόρφωση. Την ίδια παραμόρφωση τη βλέπουμε στην δουλειά του Γκόγια. Βλέπουμε ανθρώπους με κεφάλι γαΐδουριού, βλέπουμε να μιλάει για την εκκλησία, για τον πλούτο και την εξουσία. Δυόμιση αιώνες μετά χρειαζόμαστε πάλι τη σύμφωνη γνώμη της εκκλησίας για να προχωρήσουμε σε κάτι που έχει να κάνει με την τέχνη.
- Εχετε σκοπό να κινηθείτε δικαστικά ενάντια σε όσους βεβήλωσαν τα έργα σας; Πως σκέφτεστε να «αποζημιωθείτε»;
Η Εθνική Πινακοθήκη κινείται νομικά απέναντι στον Νίκο Παπαδόπουλο. Εγώ είμαι σε συζητήσεις με δικηγόρους για το πώς θα κινηθώ.
- Κύριε Κατσαδιώτη, σε τι σας έχει κάνει σοφότερο όλη αυτή η ιστορία;
Με έχει κάνει πιο επιφυλακτικό απέναντι στους ανθρώπους. Πιο μαζεμένο, πιο εσωστρεφή.
Τόπος εγκλήματος
- Πως θα διαμορφωθεί ο χώρος που φιλοξενεί την έκθεση «Η Σαγήνη του αλλόκοτου» μετά την επίθεση;
Τα έργα θα παραμείνουν πεσμένα, σπασμένα στο έδαφος όπως τα άφησε αυτός ως τόπος εγκλήματος ενάντια στη Δημοκρατία και στην ελεύθερη έκφραση μέχρι τον Σεπτέμβριο.