Από τον πόλεμο στην Ουκρανία μέχρι το πρόσφατο «πάρτι» δοκιμών πυραύλων της Βόρειας Κορέας, τα τακτικά πυρηνικά όπλα συζητούνται και αναπτύσσονται με τρόπο που δεν είχε δει η ανθρωπότητα από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου.
Δεν υπάρχει γενικός ορισμός για το ποιά είναι τέτοια όπλα και οι αναλυτές σημειώνουν ότι η χρήση οποιουδήποτε τύπου πυρηνικού όπλου θα έσπαγε το «πυρηνικό ταμπού», που ισχύει από τότε που οι Ηνωμένες Πολιτείες έριξαν ατομικές βόμβες στην Ιαπωνία το 1945 - τη μοναδική φορά.
Τι είναι το «τακτικό πυρηνικό όπλο»;
Τα τακτικά πυρηνικά όπλα συχνά χαρακτηρίζονται από το μέγεθός τους, το βεληνεκές τους ή τη χρήση τους για περιορισμένους στρατιωτικούς στόχους.
Συχνά αναφέρονται ως «μη στρατηγικά όπλα», σε αντίθεση με τα στρατηγικά όπλα, τα οποία ο στρατός των ΗΠΑ ορίζει ότι έχουν σχεδιαστεί για να πλήττουν/περιορίζουν «την ικανότητα και τη βούληση του εχθρού για πόλεμο», συμπεριλαμβανομένων των πληγμάτων εναντίον συστημάτων κατασκευής όπλων, υποδομών, μεταφορών και επικοινωνιών.
Τα τακτικά όπλα, αντίθετα, έχουν σχεδιαστεί για να πλήττουν πιο περιορισμένους και άμεσους στρατιωτικούς στόχους, που κερδίζουν μια μάχη.
Ο όρος «τακτικά πυρηνικά» χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει όπλα με χαμηλότερη «απόδοση» ή την ποσότητα ισχύος που απελευθερώνεται κατά τη διάρκεια μιας έκρηξης.
Είναι βόμβες πολλές φορές μεγαλύτερες από τις συμβατικές βόμβες, προκαλούν ραδιενεργές εκρήξεις και άλλα θανατηφόρα αποτελέσματα, πέρα από την ίδια την έκρηξη. Και δεν υπάρχει συμφωνημένο μέγεθος που να καθορίζει ποιά ακριβώς είναι τα «τακτικά πυρηνικά όπλα» - μέχρι ποιά ισχύ.
Τα «παραδοσιακαά» τακτικά όπλα τοποθετούνται συχνά σε πυραύλους, βόμβες αέρος ή ακόμα και σε βλήματα πυροβολικού που έχουν σχετικά μικρή εμβέλεια, πολύ μικρότερη από τους τεράστιους διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους (ICBM) που έχουν σχεδιαστεί για να ταξιδεύουν χιλιάδες χιλιόμετρα και να χτυπούν στόχους πέρα από ωκεανούς.
Ωστόσο, πολλά από αυτά τα συστήματα μπορούν επίσης να υποστηρίξουν στρατηγικά πυρηνικά όπλα.
Ποιοί έχουν στη διάθεσή τους τακτικά πυρηνικά όπλα;
Πολλές από τις πυρηνικές δυνάμεις του κόσμου διαθέτουν τακτικά πυρηνικά όπλα που θεωρούνται χαμηλής απόδοσης και προορίζονται να χρησιμοποιηθούν σε πεδία μάχης.
Σύμφωνα με έκθεση που συνέταξε η Υπηρεσία Ερευνών του Κογκρέσου (CRS), οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν περίπου 230 μη στρατηγικά πυρηνικά όπλα, συμπεριλαμβανομένων περίπου 100 βομβών B61 που έχουν αναπτυχθεί με αεροσκάφη σε διαφορετικά σημεία στην Ευρώπη.
Το 2018 η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε σχέδια για μια νέα κεφαλή χαμηλής απόδοσης για βαλλιστικούς πυραύλους που εκτοξεύονται από υποβρύχια (SLBM) και έναν νέο μη στρατηγικό πύραυλο κρουζ με πυρηνική κεφαλή.
Η Ρωσία έχει στο οπλοστάσιό της 1.000 έως 2.000 κεφαλές για μη στρατηγικά πυρηνικά όπλα, αναφέρει η έκθεση του CRS.
Η Βόρεια Κορέα δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι οι πρόσφατες δοκιμές πυραύλων της είχαν σχεδιαστεί για να προσομοιώσουν επίθεση στη Νότια Κορέα με τακτικά πυρηνικά όπλα.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι εάν η Βόρεια Κορέα συνεχίσει τις πυρηνικές δοκιμές, θα μπορούσε να περιλαμβάνει σε αυτές την ανάπτυξη μικρότερων κεφαλών που προορίζονται για χρήση στο πεδίο της μάχης.
Θα χρησιμοποιούνται στο μέλλον τακτικά πυρηνικά όπλα σε μάχες;
Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος κυβερνά τη μεγαλύτερη πυρηνική δύναμη στον κόσμο, έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα τη Δύση ότι οποιαδήποτε επίθεση στη Ρωσία θα μπορούσε να προκαλέσει πυρηνική απάντηση.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δήλωσε (12 Οκτωβρίου 2022), ότι αμφιβάλει για το κατά πόσο ο Πούτιν θα χρησιμοποιούσε πυρηνικό όπλο, ενώ αναλυτές είπαν ότι τα τακτικά πυρηνικά όπλα θα μπορούσαν να έχουν περιορισμένη στρατιωτική χρήση στα τεράστια και διάσπαρτα πεδία μάχης στην Ουκρανία.
Νωρίτερα ο Μπάιντεν σημείωσε ότι η χρήση ακόμη και μικρών πυρηνικών όπλων θα μπορούσε να ξεφύγει από τον έλεγχο.
«Δε νομίζω ότι υπάρχει κάτι τέτοιο. Δηλαδή η ικανότητα να (χρησιμοποιήσεις) εύκολα ένα τακτικό πυρηνικό όπλο και να μην καταλήξεις στον Αρμαγεδδώνα», είπε την περασμένη εβδομάδα.
Η επιδίωξη της Βόρειας Κορέας να κατασκευάσει τέτοια όπλα στο μεταξύ, θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει μια επικίνδυνη αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο η Βόρεια Κορέα αναπτύσσει και σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει γενικώς πυρηνικά όπλα, λένε οι αναλυτές.
Είναι μία εξέλιξη που προκάλεσε επίσης, μια νέα συζήτηση στη Νότια Κορέα σχετικά με την αναδιάταξη αμερικανικών τακτικών πυρηνικών όπλων, τα οποία αποσύρθηκαν από τη χερσόνησο τη δεκαετία του 1990, ή για την πιθανή επιδίωξη της Νότιας Κορέας να αναπτύξει δικό της πυρηνικό πρόγραμμα.
Η Βόρεια Κορέα ισχυρίζεται ότι τα δικά της πυρηνικά όπλα είναι για αυτοάμυνα.