Ο πρόεδρος της Χιλής Σεμπαστιάν Πινιέρα, αντιμέτωπος με κοινωνική κρίση, που ορισμένοι αναλυτές αποκαλούν τη σοβαρότερη μετά το τέλος της στρατιωτικής δικτατορίας στη χώρα της Λατινικής Αμερικής, ανακοίνωσε πως συγκαλεί το συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών. Στόχος να καταρτιστεί ένα νέο «κοινωνικό συμβόλαιο» και να τερματιστεί το κύμα διαδηλώσεων και ταραχών στις οποίες έχουν χάσει τη ζωή τους τουλάχιστον 12 άνθρωποι και τραυματίστηκαν περί τα 240.
Γιατί τόση οργή;
Από την Παρασκευή στη Χιλή έχει ξεσπάσει κύμα ταραχών χωρίς προηγούμενο εδώ και δεκαετίες. Οι διαδηλώσεις, που ξεκίνησαν με τις διαμαρτυρίες κυρίως των φοιτητών εξαιτίας της αύξησης της τιμής του εισιτηρίου του μετρό στην πρωτεύουσα Σαντιάγο, πολύ γρήγορα εξαπλώθηκαν σε όλη τη χώρα.
Με καύσιμο την οργή εξαιτίας των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών και των ανισοτήτων στη χώρα, η οποία επαινείται στο εξωτερικό ως υπόδειγμα οικονομικής και πολιτικής σταθερότητας αλλά στην οποία η υγεία και η παιδεία έχουν παραδοθεί σχεδόν εξ ολοκλήρου στον ιδιωτικό τομέα, το κίνημα διαμαρτυρίας γιγαντώθηκε, όμως οι κινητοποιήσεις αμαυρώθηκαν από ένα κύμα βίαιων επεισοδίων, λεηλασιών και εμπρησμών.
Για τέταρτο συνεχόμενο βράδυ επιβλήθηκε απαγόρευση κυκλοφορίας στο Σαντιάγο, όπως ανακοίνωσε ο στρατηγός Χαβιέρ Ιτούριαγκα, αρμόδιος για την δημόσια ασφάλεια. Σημειώνεται πως απαγόρευση κυκλοφορίας είχε επιβληθεί μόνο τις ημέρες της στρατιωτικής δικτατορίας (1973-1990). Απαγόρευση κυκλοφορίας επιβλήθηκε επίσης σε πολλές άλλες πόλεις, ιδίως στη Βαλπαραΐσο, όπου επισπεύσθηκε καθώς αναφέρθηκαν πολλοί εμπρησμοί στο αστικό κέντρο, σημαντικό λιμάνι της Χιλής. Το μέτρο επιβλήθηκε επίσης στις πόλεις Λα Σερένα, Κοκίμπο, Ρανκάγουα και Κονσεψιόν.
Μολαταύτα οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις και οι ταραχές συνεχίστηκαν στο Σαντιάγο.
Δύο συγκεντρώσεις σε πλατείες της πρωτεύουσας της Χιλής ήταν ειρηνικές, αλλά η αστυνομία χρησιμοποίησε δακρυγόνα και αντλίες νερού υπό πίεση για να διαλύσει μια μικρή ομάδα που πέταγε πέτρες, έστησε οδοφράγματα και λεηλάτησε ένα κατάστημα, σύμφωνα με το τηλεοπτικό δίκτυο 24 Horas.
«Θα χυθεί αίμα. Μας έχουν κλείσει όλες τις πόρτες»
«Έξω οι στρατιωτικοί!», φώναζαν διαδηλωτές απευθυνόμενοι στις ισχυρές δυνάμεις του στρατού, των καραμπινιέρων και της αστυνομίας που είχαν αναπτυχθεί. «Η Χιλή ξύπνησε!», φώναζαν άλλοι, χτυπώντας κουζινικά, ενώ ένα ελικόπτερο έκανε κύκλους πάνω από το πλήθος.
«Θα χυθεί αίμα. Μας έχουν κλείσει όλες τις πόρτες», είπε ένας από τους διαδηλωτές, ένας 30χρονος οδοντίατρος, που κράταγε ένα πλακάτ με το οποίο απαιτούσε την παραίτηση του προέδρου Πινιέρα. «Ο κόσμος έχει κουραστεί, έχει εξοργιστεί, λέει φτάνει πια», είπε μια ακόμη διαδηλώτρια, εκπαιδευτικός.
Σύμφωνα με τον στρατηγό Ιτούριαγκα, έγιναν 97 συλλήψεις χθες Δευτέρα. Συνολικά, σύμφωνα με τις αρχές, έχουν γίνει 2.151 συλλήψεις.
Ο δε Αντρές Τσάντγουικ, υπουργός Εσωτερικών της συντηρητικής κυβέρνησης του προέδρου Πινιέρα ανέφερε πως 110 σούπερ μάρκετ λεηλατήθηκαν και τουλάχιστον 13 πυρπολήθηκαν και ο υπουργός Εργασίας Νικολάς Μόνκεμπεργκ υποστήριξε ότι οι ταραχές έχουν προκαλέσει την απώλεια 20.000 θέσεων εργασίας.
Περί τα 20 σχολεία και αρκετά κέντρα υγείας έχουν υποστεί ζημιές ενώ μόλις μία από τις επτά γραμμές του μετρό στο Σαντιάγο λειτούργησε χθες, καθώς πολλοί σταθμοί έχουν υποστεί μερική ως ολοσχερή καταστροφή. Σύμφωνα με την κυβερνήτη της μητροπολιτικής περιφέρειας του Σαντιάγο Κάρλα Ρουμπιλάρ, το μετρό έχει υποστεί ζημιές η αξία των οποίων υπολογίζεται ότι ανέρχεται σε 300 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ.
Διάγγελμα Πινιέρα
«Αύριο [σ.σ. σήμερα Τρίτη], θα συναντηθώ με τους αρχηγούς των πολιτικών κομμάτων, της συμπολίτευσης και της αντιπολίτευσης, για να εξερευνήσουμε και ελπίζω να προχωρήσουμε προς ένα κοινωνικό συμβόλαιο που θα μας επιτρέψει να φθάσουμε όλοι ενωμένοι, με ταχύτητα, αποτελεσματικότητα και υπευθυνότητα, σε καλύτερες λύσεις στα προβλήματα που πλήττουν τους Χιλιανούς», είπε ο Πινιέρα το βράδυ της Δευτέρας σε διάγγελμά του προς το έθνος σε μια προσπάθεια εκτόνωσης της κρίσης.
Στο μεταξύ η Γερουσία της Χιλής ενέκρινε την απόφαση του προέδρου Πινιέρα με την οποία ακυρώθηκε τελικά η αύξηση της τιμής του εισιτηρίου του μετρό, μέτρο το οποίο επρόκειτο να τεθεί σε εφαρμογή εντός ημερών.
Η Ύπατη Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η — πρώην πρόεδρος της Χιλής — Μισέλ Μπατσελέτ, απηύθυνε έκκληση να αρχίσει «διάλογος άμεσα» για να τερματιστεί η κρίση, ζήτησε να διενεργηθούν ανεξάρτητες έρευνες για τους θανάτους, ενώ επέκρινε τη χρήση «εμπρηστικής ρητορικής», χωρίς να αναφερθεί ονομαστικά στον διάδοχό της Σεμπαστιάν Πινιέρα, που δήλωσε την Κυριακή πως η χώρα βρίσκεται «σε πόλεμο» εναντίον ενός «εχθρού» που είναι «αδυσώπητος», «δεν σέβεται τίποτε και κανέναν» και είναι διατεθειμένος «βιαιοπραγήσει και να εγκληματήσει χωρίς κανένα όριο».
(Με πληροφορίες από AFP, ΑΠΕ-ΜΠΕ)