Περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από τον ήλιο παρά από τον άνθρακα παρήγαγε για πρώτη φορά το 2024 η Ευρώπη, μια χρονιά που θεωρήθηκε ορόσημο για τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια.
Σύμφωνα με έκθεση της κλιματικής ομάδας Ember, που δημοσιεύει ο Guardian, τα φωτοβολταικά παρήγαγαν το 11% της ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ το 2024, ενώ οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα το 10%. Ο ρόλος του ορυκτού αερίου μειώθηκε για πέμπτη συνεχή χρονιά, για να καλύψει το 16% του της ηλεκτρικής ενέργειας συνολικά.
«Αυτό είναι ένα ορόσημο», είπε η Beatrice Petrovich, συν-συγγραφέας της έκθεσης. «Ο άνθρακας είναι ο παλαιότερος τρόπος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και ο πιο βρώμικος. Το ηλιακό είναι το ανερχόμενο αστέρι».
Η εκβιομηχάνιση της Ευρώπης πέτυχε χάρη στον άνθρακα τις προηγούμενες πολλές δεκαετίες, με αποκορύφωμα το 2007, έχοντας έκτοτε μειωθεί στο μισό καθώς έχει κατηγορηθεί ως η πιο ρυπογόνα πηγή ενέργειας στον πλανήτη, υπεύθυνη για το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Στον αντίποδα, αυξάνονται σημαντικά οι καθαρές πηγές ηλεκτρικής ενέργειας, με την αιολική και την ηλιακή, να έχουν φτάσει στο 29% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ το 2024, ενώ η υδροηλεκτρική και η πυρηνική ενέργεια συνέχισαν να ανακάμπτουν από τα χαμηλά επίπεδα του 2022.
Η έκθεση απέδωσε την άνοδο της ηλιακής ενέργειας –της ταχύτερα αναπτυσσόμενης πηγής ενέργειας το 2024 από όλες τις ΑΠΕ– σε μια ποσότητα ρεκόρ νέων φωτοβολταικών πάνελ που τοποθετήθηκαν στην Ευρώπη, παρά το γεγονός ότι η ηλιοφάνεια ήταν μικρότερη από το 2023.
«Τα καλά νέα είναι ότι η αύξηση της ηλιακής κατασκευής μεταφράζεται στην πραγματικότητα σε μείωση της καύσης ορυκτών καυσίμων», δήλωσε η Jenny Chase, αναλύτρια ηλιακής ενέργειας στο BloombergNEF.
Η έκθεση διαπίστωσε, ότι το μερίδιο του άνθρακα μειώθηκε στις 16 από τις 17 χώρες που τον χρησιμοποιούσαν έως και το 2024, ενώ πλέον βρίσκεται είτε σε «οριακό» σημείο χρήσης ή έχει καταργηθεί εντελώς σε πολλές ακόμη.
Η Γερμανία και η Πολωνία, οι δύο χώρες της ΕΕ με τα μεγαλύτερα ποσοστά καύσης άνθρακα στην Ευρώπη, ήταν μεταξύ εκείνων όπου έκαναν εντυπωσιακή στροφή προς τις καθαρές πηγές ενέργειας. Το μερίδιο του άνθρακα στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της Γερμανίας μειώθηκε κατά 17% από έτος σε έτος, ενώ στην Πολωνία κατά 8%.
Ο άνθρακας παρουσιάζει μια «δομική πτώση», σε 14 από τις 26 χώρες που χρησιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια από φυσικό αέριο, αναφέρει η έκθεση.
Τα αισιόδοξα συμπεράσματα έρχονται σε μια εποχή που η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας έχει αυξηθεί, μετά από δύο χρόνια κατακόρυφης πτώσης μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ως απάντηση σε αυτό, η ΕΕ παρουσίασε ένα σχέδιο για την εξοικονόμηση ενέργειας, την εξεύρεση νέων προμηθευτών ορυκτών καυσίμων και την επιτάχυνση της στροφής προς την καθαρή ενέργεια.
«Η πολιτική και οι αγορές στην Ευρώπη επέτρεψαν στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να μειώσουν τα μερίδια τόσο του άνθρακα όσο και του φυσικού αερίου», δήλωσε ο Gregory Nemet, ερευνητής ενέργειας στο Πανεπιστήμιο του Wisconsin-Madison και συν-συγγραφέας μιας έκθεσης Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή.
«Η αιολική και η ηλιακή ενέργεια αναπτύσσονται σε όλες τις μεγάλες οικονομίες, αλλά ο άνθρακας συνέχισε να αυξάνεται στην Κίνα και το φυσικό αέριο έχει αυξηθεί στις ΗΠΑ, ενώ η Ευρώπη είναι στην πλεονεκτική θέση να απολαμβάνει την ασφάλεια και τον καθαρό αέρα που παρέχουν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας» υποστήριξε.
Η έκθεση διαπίστωσε ότι η ΕΕ βρίσκεται πολύ κοντά στο στόχο των 400 GW εγκατεστημένης ηλιακής ισχύος έως το 2025 καθώς το 2024 έκλεισε με 338 GW και θα ήταν «εντός του στόχου» των 750 GW για το 2030, εάν διατηρούσε τον τρέχοντα ρυθμό της ανάπτυξης.
Η έκθεση υπογραμμίζει ότι για να ξεπεραστεί ο στόχος σύντομα χρειάζονται επενδύσεις σε μπαταρίες, έξυπνους μετρητές και άλλες μορφές «καθαρής ενέργειας» ώστε να καλύψουν τις αυξανόμενες ανάγκες της ενέργειας από τις ΑΠΕ.
Πηγή: Guardian