Ένα νέο προσχέδιο συμφωνίας σχετικά με τα χρήματα για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτήν, το οποίο δημοσιεύθηκε το απόγευμα της Παρασκευής στη σύνοδο κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα, προβλέπει την καταβολή 250 δισεκατομμυρίων δολαρίων έως το 2035 από τις πιο πλούσιες χώρες στις φτωχότερες. Το ποσό αυτό ικανοποιεί τις χώρες που θα πληρώσουν, αλλά όχι εκείνες που θα το λάβουν.
Το ποσό είναι υπερδιπλάσιο του προηγούμενου στόχου των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως που είχε τεθεί πριν από 15 χρόνια, αλλά είναι λιγότερο από το ένα τέταρτο του ποσού που ζητούν οι αναπτυσσόμενες χώρες που πλήττονται περισσότερο από τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Όμως τα πλούσια κράτη λένε ότι ο αριθμός αυτός είναι περίπου το όριο των όσων μπορούν να δώσουν, υποστηρίζουν ότι είναι ρεαλιστικός στόχος και ότι είναι μια υπερβολή για τις δημοκρατίες στην πατρίδα τους να το αποδεχθούν.
Αυτό άφησε μια πικρή γεύση στις αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες βλέπουν διασκέψεις όπως αυτή ως τη μεγαλύτερη ελπίδα τους να πιέσουν τα πλούσια κράτη, επειδή δεν μπορούν να παρευρεθούν στις συναντήσεις των μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου.
«Οι προσδοκίες μας ήταν χαμηλές, αλλά αυτό είναι ένα χαστούκι στο πρόσωπο», δήλωσε ο Mohamed Adow, από το Power Shift Africa. «Καμία αναπτυσσόμενη χώρα δεν πείθεται μ′ αυτό. Έχουν εξοργίσει και προσβάλει τον αναπτυσσόμενο κόσμο».
Τα κράτη απέχουν ακόμη πολύ από την επίτευξη συμφωνίας
Η πρόταση ήρθε από την κορυφή: από την προεδρία των συνομιλιών για το κλίμα -που ονομάζονται COP29- στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν.
Ο επικεφαλής διαπραγματευτής της COP29 Yalchin Rafiyev, αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών του Αζερμπαϊτζάν, δήλωσε ότι η προεδρία ελπίζει να ωθήσει τις χώρες να πάνε υψηλότερα από τα 250 δισ. δολάρια, λέγοντας ότι «δεν αντιστοιχεί στον δίκαιο και φιλόδοξο στόχο μας. Αλλά θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε».
Η πρόταση αυτή, η οποία είναι ”φιλική” προς τις θέσεις της Σαουδικής Αραβίας, δεν είναι μια οριστική επιλογή , αλλά πιθανότατα μόνο η πρώτη από δύο ή ακόμη και τρεις προτάσεις, δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Climate Analytics Bill Hare, βετεράνος διαπραγματευτής.
«Μας περιμένει μια μακρά νύχτα και ίσως δύο νύχτες πριν καταλήξουμε πραγματικά σε συμφωνία σε αυτό», δήλωσε ο Hare.
Όπως και η περσινή αρχική πρόταση, η οποία απορρίφθηκε πανηγυρικά, το προσχέδιο αυτό είναι «κενό» σε αυτό που οι αναλυτές του κλίματος αποκαλούν «μετριασμό» ή προσπάθειες για τη μείωση των εκπομπών από τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο ή την πλήρη απεξάρτηση από αυτά, δήλωσε ο Hare.
Οργή για το «πενιχρό» ποσό για το κλίμα - «Είναι ντροπή»
Η απογοήτευσή, ακόμα και η οργή για το προτεινόμενο ποσό των 250 δισεκατομμυρίων δολαρίων ήταν αισθητή το απόγευμα της Παρασκευής.
Η Tina Stege, απεσταλμένη των Νήσων Μάρσαλ για το κλίμα, χαρακτήρισε το προσχέδιο «ντροπιαστικό».
«Είναι ακατανόητο ότι ... (εμείς) λαμβάνουμε μόνο συμπάθεια και καμία πραγματική δράση από τα πλούσια έθνη», δήλωσε η ίδια.
«Είναι ντροπή το γεγονός ότι παρά την πλήρη επίγνωση των καταστροφικών κλιματικών κρίσεων που πλήττουν τα αναπτυσσόμενα έθνη και του συγκλονιστικού κόστους της δράσης για το κλίμα - που ανέρχεται σε τρισεκατομμύρια - τα ανεπτυγμένα έθνη έχουν προτείνει μόνο πενιχρά 250 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως», δήλωσε ο Harjeet Singh της Συνθήκης για τη μη διάδοση των ορυκτών καυσίμων.
Το ποσό αυτό, το οποίο φτάνει μέχρι το 2035, είναι ουσιαστικά ο παλιός ετήσιος στόχος των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων με ετήσιο πληθωρισμό 6%, δήλωσε ο Vaibhav Chaturvedi αναλυτής πολιτικής για το κλίμα με έδρα το Νέο Δελχί του Συμβουλίου για την Ενέργεια, το Περιβάλλον και το Νερό.
Οι εμπειρογνώμονες εκτιμούν ότι η ανάγκη ανέρχεται σε 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια για τις αναπτυσσόμενες χώρες για να καλυφθούν οι ζημιές που προκύπτουν από ακραία καιρικά φαινόμενα, να βοηθηθούν τα κράτη αυτά να προσαρμοστούν σε έναν πλανήτη που θερμαίνεται και να απεξαρτηθούν από τα ορυκτά καύσιμα, με περισσότερα να παράγονται από κάθε χώρα εσωτερικά.
Ο Singh δήλωσε ότι το προτεινόμενο ποσό - το οποίο περιλαμβάνει δάνεια και στερείται δέσμευσης για χρηματοδότηση βάσει επιχορηγήσεων - προσθέτει «αλάτι στις πληγές».
Οι πλούσιες χώρες ζητούν ρεαλισμό
Ο υπουργός Περιβάλλοντος της Ελβετίας Άλμπερτ Ρέστι δήλωσε ότι είναι σημαντικό ο αριθμός για τη χρηματοδότηση του κλίματος να είναι ρεαλιστικός.
«Νομίζω ότι μια συμφωνία με ένα ψηλό ποσό που δεν θα είναι ποτέ ρεαλιστικός, που δεν θα πληρωθεί ποτέ... θα είναι πολύ χειρότερη από το να μην υπάρξει συμφωνία», δήλωσε.
Η αντιπροσωπεία των Ηνωμένων Πολιτειών απηύθυνε παρόμοια προειδοποίηση.
«Υπήρξε μια σημαντική ανάταση την τελευταία δεκαετία για να επιτευχθεί ο προηγούμενος, μικρότερος στόχος» των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων, δήλωσε ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος. «Τα 250 δισεκατομμύρια δολάρια θα απαιτήσουν ακόμη μεγαλύτερη φιλοδοξία και εξαιρετική εμβέλεια» και θα πρέπει να υποστηριχθούν από την ιδιωτική χρηματοδότηση, τις πολυμερείς αναπτυξιακές τράπεζες - οι οποίες είναι μεγάλες διεθνείς τράπεζες που χρηματοδοτούνται από τα δολάρια των φορολογουμένων - και άλλες πηγές χρηματοδότησης, δήλωσε ο αξιωματούχος.
Η έλλειψη ενός μεγαλύτερου ποσού από τα ευρωπαϊκά κράτη και τις ΗΠΑ σημαίνει ότι «η συμφωνία κινείται σαφώς προς την κατεύθυνση της Κίνας να διαδραματίσει σημαντικότερο ρόλο στη βοήθεια άλλων χωρών του παγκόσμιου Νότου», δήλωσε ο Li Shou του Asia Society Policy Institute.
Πηγές της γερμανικής αντιπροσωπείας δήλωσαν ότι θα είναι σημαντικό να είναι σε επαφή με την Κίνα και άλλα βιομηχανικά κράτη καθώς οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται μέχρι το βράδυ.
«Πιστεύουμε ότι αυτό είναι τουλάχιστον ένα κείμενο με το οποίο μπορούμε να συνεργαστούμε. Τώρα έχουμε έναν χάρτη για την πορεία προς τα εμπρός αντί για το πουθενά όπου δεν ξέρουμε πού πηγαίνουμε», δήλωσε η Γερμανίδα απεσταλμένη για το κλίμα Τζένιφερ Μόργκαν.
Αναλυτές δήλωσαν ότι η προτεινόμενη συμφωνία είναι η αφετηρία για κάτι που πιθανόν να είναι περισσότερα χρήματα.
«Αυτό μπορεί να είναι μια καλή προκαταβολή που θα επιτρέψει την περαιτέρω δράση για το κλίμα στις αναπτυσσόμενες χώρες», δήλωσε η Melanie Robinson, διευθύντρια του παγκόσμιου προγράμματος για το κλίμα στο World Resources Institute. «Αλλά υπάρχει περιθώριο να ξεπεράσει τα 250 δισεκατομμύρια δολάρια».
Ο Rob Moore, αναπληρωτής διευθυντής στο E3G, δήλωσε ότι όποιο ποσό και αν συμφωνηθεί «θα πρέπει να αποτελέσει την αρχή και όχι το τέλος» των υποσχέσεων για το κλίμα σε μετρητά.
«Αν οι ανεπτυγμένες χώρες μπορούν να προχωρήσουν περισσότερο, πρέπει να το πουν γρήγορα για να διασφαλίσουν ότι θα έχουμε συμφωνία στην COP29», δήλωσε.