Ισπανική γρίπη, MERS, Εμπολα - ονόματα ασθενειών που έχουν προκαλέσει φόβο στους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο λόγω της ικανότητάς τους να προκαλούν θάνατο και δυστυχία. Αλλά όχι πια.
Αυτή τη φορά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), όταν κλήθηκε να δώσει επίσημο όνομα στον νέο φονικό κορονοϊό που ξεκίνησε από τη Γουχάν της Κίνας και έχει μεταδοθεί σε δεκάδες χώρες ανά τον πλανήτη, προσπάθησε να βάλει τέλος στον στιγματισμό τοποθεσιών ή ζώων που ευθύνονται για μια επιδημία.
Ολες οι μεγάλες επιδημίες όπως ο κορονοϊός, θα έχουν από τώρα και στο εξής ουδέτερες «επιστημονικές» ονομασίες, χωρίς καμία αναφορά στο μέρος από το οποίο ξεκίνησε ή στον τρόπο με τον οποίο μεταδόθηκε στον άνθρωπο, επισημαίνει το SkyNews.
Ο COVID-19 αρχικά αναφερόταν ως «ιός της Γουχάν» και μάλιστα από επίσημους φορείς και οργανισμούς.
Ωστόσο, ο διευθυντής του ΠΟΥ, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγιέσους, ήταν σαφής: «Τώρα έχουμε ένα όνομα για την ασθένεια», είπε. «Ακολουθόντας τις συμφωνημένες κατευθυντήριες γραμμές μεταξύ του ΠΟΥ, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας των Ζώων και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, έπρεπε να βρούμε ένα όνομα που δεν αναφέρεται σε γεωγραφική θέση, ζώο, άτομο ή ομάδα ανθρώπων, και το οποίο θα είναι επίσης προφανές και σχετικό με την ασθένεια» εξήγησε.
«Η ονοματοδοσία έχει σημασία για να αποφευχθεί η χρήση άλλων ονομάτων που μπορεί να είναι ανακριβή ή στιγματίζουν» συμπλήρωσε.
Η ισπανική γρίπη - μια παγκόσμια επιδημία που πιστεύεται ότι σκότωσε τουλάχιστον 40-50 εκατομμύρια ανθρώπους μεταξύ του 1918 και του 1920 - ονομάστηκε με ρατσιστικό υπονοούμενο από τον υπερεθνικιστικό Τύπο στο τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Στην πραγματικότητα, η Ισπανία αναφέρθηκε ως η πηγή της γρίπης επειδή οι αυστηροί περιορισμοί κατά τη διάρκεια του πολέμου απαγόρευαν την αναφορά στις τάφρους όπου η επιδημία ξεκίνησε στην Ευρώπη.
Αντίστοιχα, με τον ΜERS που σημαίνει αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής (Middle East Respiratory Syndrome) πολλοί επιζώντες χαρακτηρίστηκα ως «βρώμικοι», σύμφωνα με ορισμένες επιστημονικές μελέτες.
Η γρίπη των χοίρων και η γρίπη των πτηνών έχουν μαγνητίασει τη δημόσια προσοχή, αλλά έχουν οδηγήσει στη μαζική σφαγή ζώων.
Εν τω μεταξύ, ο Εμπολα, που έχει στιγματίασει τη Λαϊκή Δημοκρατίας του Κονγκό, όπου η νόσος αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά, παρόλο που η αληθινή προέλευση της ασθένειας, η οποία σκότωσε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους στην Αφρική, παραμένει άγνωστη.
Το COVID-19 δεν είναι το όνομα του ιού, που τεχνικά έχει οριστεί ως 2019-nCov, και είναι ευρέως γνωστός ως νέος κορονοϊός.
Αντ ’αυτού, το COVID-19 περιγράφει την ίδια την ασθένεια - ή τα συμπτώματα που παρουσιάζουν οι ασθενείς - και όχι αυτό που την προκαλεί.
Οι περισσότεροι άνθρωποι έρχονται για έλεγχο μόνο μετά την κατάρρευση με συμπτώματα όπως δυσκολίες στην αναπνοή και πυρετό.
Ονόμαζοντας τη νόσο, βέβαια, ο ΠΟΥ σηματοδοτεί ότι παίρνει εξαιρετικά σοβαρά τον COVID-19, αφού κήρυξε παγκόσμια έκτακτη ανάγκη για τη δημόσια υγεία πριν από περίπου δύο εβδομάδες.
Ο Τέντρος δήλωσε την Τρίτη ότι οι εμπειρογνώμονες του ΠΟΥ εργάζονται πυρετωδώς για να βρουν τη θεραπεία της ασθένειας - η οποία μέχρι τώρα σκοτώνει περίπου το 2% των μολυσμένων - λέγοντας ότι ένα εμβόλιο θα μπορούσε να είναι έτοιμο σε 18 μήνες.
Μεγάλο ονοματολογικό μπέρδεμα
Στο μεταξύ, σύγχυση έχει δημιουργηθεί γύρω από το όνομα. Μετά το αρχικό προσωρινό «2019 nCoV» πήρε επίσημη ονομασία, αλλά χωρίς να αποφευχθεί η παρεξήγηση. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ονόμασε Covid-19 τη νόσο που προκαλεί ο ιός, ενώ ο ίδιος ο ιός ονομάστηκε SARS-CoV-2 από την αρμόδια ομάδα μελέτης των κοροναϊών της Διεθνούς Επιτροπής για την Ταξινόμηση των Ιών (ICTV), η οποία είναι η κατ′ εξοχήν υπεύθυνη για να «βαφτίζει» τους ιούς (και όχι ο ΠΟΥ).
Covid-19 σημαίνει «νόσος που προκαλείται από κοροναϊό και εκδηλώθηκε το 2019», ενώ το όνομα SARS-CoV-2 επιλέχθηκε επειδή ο νέος ιός θεωρείται «αδελφός» του παλαιότερου κοροναϊού SARS. Το όνομα σημαίνει «Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο από Κοροναϊό 2» και σχετική επιστημονική προδημοσίευση έγινε από τους επιστήμονες στην ιστοσελίδα Biorxiv (δεν έχει υπάρξει ακόμη επίσημη επιστημονική δημοσίευση).
Ο ΠΟΥ και η επιτροπή ταξινόμησης ιών ακολουθούν διαφορετικά κριτήρια ονοματοδοσίας. Ο ΠΟΥ πρωτίστως ενδιαφέρθηκε να δοθεί ένα όνομα που να μην «ενοχοποιεί» την Κίνα και να μην αναφέρεται άμεσα σε γεωγραφικές τοποθεσίες, ομάδες ανθρώπων ή ζώα, ώστε να αποφευχθεί κάθε στιγματισμός.
Η ομάδα μελέτης των κορονοϊών, με επικεφαλής τον ιολόγο Τζον Ζίμπουρ του γερμανικού Πανεπιστημίου Γιούστους Λίμπιχ του Γκίσεν, σύμφωνα με το «Science», πήρε υπόψη της το γονιδίωμα του νέου ιού και τον θεώρησε «αδελφάκι» του SARS, που είχε προκαλέσει την επιδημία του 2002-03, προσθέτοντας την ένδειξη CoV-2 (κοροναϊός 2).
Ο Ζίμπουρ δήλωσε ότι ενημερώθηκε από τον ΠΟΥ πως η Κίνα δεν ενθουσιάστηκε με το όνομα του νέου ιού, επειδή δεν θέλει συγκρίσεις και αναφορές με την τραυματική εμπειρία του παλαιότερου ιού SARS, ο οποίος είχε επίσης εμφανιστεί αρχικά στη χώρα αυτή (αυτό ίσως εξηγεί και τη βιασύνη του ΠΟΥ να «βαφτίσει» τη νόσο Covid-19).