Το 1942, ακόμα κλονισμένη από την επίθεση στο Pearl Harbor, η αμερικανική κυβέρνηση διέταξε χιλιάδες Ιάπωνες Αμερικανούς να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να εγκατασταθούν σε απομακρυσμένους καταυλισμούς κράτησης. Περίπου τα δύο τρίτα εξ αυτών, ήταν πολίτες των Η.Π.Α.
Ο πιο διάσημος από αυτούς τους καταυλισμούς, βρισκόταν στην Owens Valley της Καλιφόρνια και ονομαζόταν Manzanar War Relocation Center.
Ο φωτογράφος Ansel Adams ξεκίνησε το φθινόπωρο του 1943 να καταγράφει με το φακό του την καθημερινή ζωή των ανθρώπων που κρατούνταν στο Manzanar. Βαθιά θλιμμένος από το γεγονός πως οι ζωές Αμερικανών πολιτών είχαν ξεριζωθεί με τέτοιο τρόπο, προσπάθησε να αιχμαλωτίσει στο φιλμ την ανθρωπιά των κρατουμένων ενόσω αντιμετώπιζαν τόσο απάνθρωπες συνθήκες. «Τίποτα δεν είναι πιο μόνιμο στο Manzanar από την σκόνη που έχει κατακαθίσει πάνω στους γεμάτους πίσσα στρατώνες, εκτός από το ανεξίτηλο αίσθημα που χαράχθηκε στις ζωές χιλιάδων κατοίκων του», γράφει ο Adams.
Ο Adams έμεινε γνωστός κυρίως για τις καλλιτεχνικές φωτογραφίες του, αυτό όμως που δεν θυμάται πολύς κόσμος είναι η δουλειά του πάνω στη ντοκιμαντερίστικη φωτογραφία κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Οι φωτογραφίες που τράβηξε τότε εκτέθηκαν το 1944 στο Museum of Modern Art (MoMA) και δημοσιεύθηκαν ως λεύκωμα με τον τίτλο «Born Free and Equal: The Story Of Loyal Japanese-Americans». Στην εισαγωγή του βιβλίου, ο Adams έγραφε:
«Αυτό το βιβλίο δεν επιχειρεί σε καμία περίπτωση να κάνει κοινωνιολογική ανάλυση των ανθρώπων και του προβλήματός τους. Απευθύνεται στον μέσο Αμερικανό πολίτη και επινοήθηκε έχοντας ως αρχή μια ανθρώπινη, συναισθηματική βάση, δίνοντας βάρος στις πραγματικότητες του ατόμου και του περιβάλλοντός του και όχι αντιμετωπίζοντας τους πιστούς Ιάπωνες Αμερικανούς ως μια αφηρημένη, άμορφη μειονότητα. Μέσα από αυτό το βιβλίο θέλω να κάνω τον αναγνώστη να νιώσει σαν να βρισκόταν μαζί μου στο Manzanar, σαν να γνώρισε κάποιους από τους ανθρώπους και να ένιωσε το κλίμα του Κέντρου και του περιβάλλοντός του, αντλώντας έτσι τα δικά του συμπεράσματα, και όχι να του επιβάλλω κάποιο δόγμα ή να τον κατευθύνω υπέρ κάποιας κοινωνιολογικής δράσης».
Στην πορεία η Αμερική ζήτησε τελικά συγγνώμη για τον εγκλεισμό των Ιαπωνοαμερικάνων το 1988, και παραδέχθηκε πως κίνητρο για αυτή την κίνηση ήταν «σε μεγάλο βαθμό η φυλετική προκατάληψη, η υστερία εν καιρώ πολέμου και η αποτυχία της πολιτικής ηγεσίας». Σήμερα, περισσότερα από 70 χρόνια μετά την επίσκεψη του Adams στο Manzanar, μπορούμε ακόμα να κάνουμε μια ξενάγηση στο ιστορικό αυτό στρατόπεδο, μέσα από τον φακό του.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στη HuffPost US.