Στις 11 Νοεμβρίου, η επιτροπή εμπειρογνωμόνων, που εξέτασε τους φακέλους υποψηφιότητας των ελληνικών πόλεων για τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2021, αποφάσισε ομόφωνα να απονείμει τον τίτλο στην Ελευσίνα. Ο φάκελος υποψηφιότητας περιλαμβάνει λεπτομερή ανάλυση της κεντρικής ιδέας και του καλλιτεχνικού προγράμματος που θα υλοποιηθεί, του οικονομικοτεχνικού σχεδιασμού για την υλοποίηση της πρότασης, που περιλαμβάνει τις κτηριακές υποδομές και τις αστικές αναπλάσεις που θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, τις πηγές χρηματοδότησης και τη στρατηγική μάρκετινγκ, της ευρωπαϊκής του διάστασης και τέλος, του αναμενόμενου αντικτύπου στην ανάπτυξη της πόλης και του πολιτιστικού τομέα γενικά.
Με τίτλο «Μετάβαση στην EUphoria», η πρόταση της Ελευσίνας εστιάζει στην κεντρική πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρώπη: στην ανάγκη επαναπροσδιορισμού της έννοιας και του περιεχομένου του «ευ» - το οποίο μεταγραφόμενο στα αγγλικά ισοδυναμεί με το ακρωνύμιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – σε κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Η πρόταση ακολουθεί τη φιλοσοφία της Ατζέντας 21 για τον Πολιτισμό (Agenda 21 for Culture) του ΟΗΕ, η οποία αναγνωρίζει τον πολιτισμό ως τέταρτο πυλώνα βιώσιμης ανάπτυξης, δίπλα στην κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον και την οποία υιοθέτησε ο Δήμος Ελευσίνας το Φεβρουάριο του 2015.
Παράλληλα, η πρόταση της Ελευσίνας προβάλει μία διαφορετική από τη στερεοτυπική εικόνα της Ελλάδας του ήλιου και της θάλασσας: την Ελλάδα της παραγωγής. Η Ελευσίνα είναι η παραγωγική μηχανή της ελληνικής οικονομίας, καθώς στην πόλη και την ευρύτερη περιοχή παράγεται περίπου το 30% του ΑΕΠ της χώρας. Μέσα από τη διαδικασία της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, η Ελευσίνα ως παραγωγική μηχανή της χώρας επιδιώκει να μετατραπεί σε ένα δυναμικό κέντρο δημιουργικότητας, καινοτομίας και έντασης γνώσης και σε κόμβο διασύνδεσης του ελληνικού πολιτιστικού χώρου με τον ευρωπαϊκό.
Ο φάκελος που κατέθεσε η Ελευσίνα είναι το αποτέλεσμα συστηματικής δουλειάς δύο ετών, στην οποία συστρατεύτηκαν όλες οι δυνάμεις της πόλης και της ευρύτερης περιοχής: ο Δήμος, η Περιφέρεια, όλοι οι Δήμοι της Δυτικής Αττικής, οι παραγωγικές δυνάμεις της πόλης, μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις της περιοχής, πολιτιστικοί σύλλογοι, κοινωνικοί φορείς όπως το Εργατικό Κέντρο Ελευσίνας κ.α. Την ευθύνη της διαμόρφωσης του φακέλου και του συντονισμού της υποψηφιότητας ανέλαβε η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «Ελευσίνα 2021», που συστάθηκε ειδικά γι’ αυτό το σκοπό, με Πρόεδρο το Δήμαρχο Ελευσίνας κ. Γιώργο Τσουκαλά και 11μελές Διοικητικό Συμβούλιο, με μέλη τους Κλεοπάτρα Αμπατζόγλου – Ελευσίνια καλλιτέχνη, Μαρία Βασιλείου – Αρχιτέκτονα & Πρόεδρο του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Ελευσίνας, Κέλλυ Διαπούλη – Θεατρολόγο με ειδίκευση στην ευρωπαϊκή πολιτιστική πολιτική και διαχείριση, Κωνσταντίνο Καλέση – Ελευσίνιο επιχειρηματία του τουριστικού κλάδου, Γαβριήλ Καμπάνη – Πρόεδρο της Κοινωφελούς Επιχείρησης του Δήμου Ελευσίνας, Σπύρο Κόλλια – Εκπρόσωπο της Περιφέρειας Αττικής, Ευάγγελο Κυριακίδη – Αρχαιολόγο & Διευθυντή του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Διαχείρισης Πολιτιστικής Κληρονομιάς που λειτουργεί στην Ελευσίνα, Καλλιόπη Παπαγγελή – Διευθύντρια της τοπικής εφορείας Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, Γιώργο Σκιάνη – Ιστορικό Τέχνης & Επιμελητή του εικαστικού προγράμματος των Αισχυλείων, Πέγκυ Τσολακάκη – Ελευσίνια Πολεοδόμο & Χωροτάκτη, Νίκο Ψούνη – Δημοτικό Σύμβουλο.
Με την ανακήρυξη της πόλης σε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης ξεκινά η υλοποίηση του προγράμματός της, όπως αυτό έχει περιγραφεί στο φάκελο υποψηφιότητας. Το πρόγραμμα που έχει κατατεθεί είναι δεσμευτικό και επιδεκτικό τροποποιήσεων μόνο κατόπιν συνεννόησης και έγκρισης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Επιτροπής Παρακολούθησης, η οποία ορίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να παρακολουθεί και να αξιολογεί την ορθή εκτέλεση του έργου. Σε περίπτωση που η Επιτροπή Παρακολούθησης κρίνει ότι το έργο δεν υλοποιείται με βάση τον προβλεπόμενο σχεδιασμό έχει δικαίωμα να αφαιρέσει τον τίτλο. Έτσι, η επιτυχία της Ελευσίνας δεν είναι απλώς ένα τοπικό εγχείρημα, αλλά μία εθνική υπόθεση στην οποία αξίζει να συστρατευθούν οι πολιτικές, παραγωγικές και δημιουργικές δυνάμεις όλης της χώρας.