Φοράμε μάσκες το καλοκαίρι;
Ο ζωγράφος Ηλίας Καφούρος ισχυρίζεται πως ναι, ακόμη κι όταν βρισκόμαστε ξένοιαστοι στην παραλία. Με περιπαιχτική διάθεση, ο καλλιτέχνης πρόκειται να παρουσιάσει ένα σύνολο έργων στα «Δύο Χωριά» της Μυκόνου, που ξεκίνησε πέρυσι με επιτυχία στο νησί η Μαρίνα Βρανοπούλου. Λίγες ημέρες πριν τα εγκαίνια της έκθεσης, ο δημιουργός άνοιξε το νέο του εργαστήρι στη Huffpost Greece και μίλησε γι’ αυτήν τη δουλειά.
Έργα προσχεδιασμένα με μολύβι πάνω στο χαρτί και ζωγραφισμένα με εξαντλητική λεπτομέρεια με ραπιδογράφο, αλλά και πιο «ζωγραφικά» στο πινέλο, δημιουργούν την αίσθηση μιας «στατικής κίνησης». Οι σχέσεις ανάμεσα στις επιμέρους μορφές προκύπτουν, άλλοτε από ενστικτώδεις και ασυνείδητες και άλλοτε από συνειδητές κι έλλογες διαδικασίες. Έτσι, η τελική εικόνα αποκτά έναν έντονα ψυχεδελικό χαρακτήρα. Σε πρώτη ανάγνωση είναι διάχυτη μια καλοκαιρινή αύρα. Πλησιάζοντας όμως τα έργα, βλέπεις κλουβιά με καρχαρίες, σμέρνες απειλητικές, ελκυστικές πόζες κοριτσιών σε μια πράσινη θάλασσα που μοιάζει «τοξική».
«Το πνεύμα των έργων εντάσσεται στο χώρο του νησιού, γι’ αυτό και χαρακτηρίζεται από μια funky αίσθηση. Πάντα όμως, κι αυτό συμβαίνει σε όλα μου τα έργα, έχεις και μία αίσθηση κινδύνου. Αυτό απορρέει είτε επειδή τα πράγματα είναι ασφυκτικά ενταγμένα, είτε επειδή αντιλαμβάνεσαι ότι κάτι δεν πάει καλά! Βγαίνεις από την αίσθηση της ασφάλειας κι αρχίζεις να αναρωτιέσαι τι συμβαίνει; Είναι όπως στις ταινίες του Ντέιβιντ Λιντς, όπου κάτι δυσδιάκριτο κι απειλητικό ελλοχεύει στην ατμόσφαιρα».
Μέσα στο κέντρο μιας παράστασης ο Καφούρος αφήνει κενό. Είναι σα να καλεί το θεατή να τοποθετήσει το δικό του πρόσωπο, να γίνει αυτός ο ίδιος το κέντρο του έργου∙ μία απόπειρα προβολής των εμπειριών του θεατή που ενεργοποιούν πλέον ένα προσωπικό αφήγημα.
«Στα παλιά λούνα-παρκ έβαζες το πρόσωπό σου μέσα σε αστείες φιγούρες για να φωτογραφηθείς, γινόσουν «κάτι» κι ακριβώς αυτήν τη λειτουργία των έργων ήθελα να δείξω, με άμεσο και δηλωτικό τρόπο. Αυτό σαν εύρημα είναι η βάση όλη μου της δουλειάς και αυτό μ’ ενδιαφέρει να το εξελίξω. Θέλω αυτό που βλέπεις να μπορεί να πυροδοτήσει πράγματα εντός σου, ώστε ν’ αρχίζεις να χτίζεις το προσωπικό σου νόημα, που μπορεί να συμπίπτει με το δικό μου, αλλά σκοπίμως έχει φτιαχτεί έτσι, ώστε να μην επιβάλλεται, να μένει ανοιχτό σε ερμηνείες».
Παράλληλα, κυριαρχεί το στοιχείο της μάσκας. Στο έργο «incognito», που τιτλοφορεί όλη την έκθεση, κεντρική θέση έχουν τα ψεύτικα γυαλιά με τη μύτη και το μουστάκι.
«Στη δουλειά μου χρησιμοποιώ κατεξοχήν αντικείμενα, που δημιουργούν συνθήκες και παραδηλώσεις. Αυτό το στοιχείο έμοιαζε ιδανικό γιατί λειτουργεί ταυτόχρονα ως «σήμα» - αντικείμενο, αλλά και φιγούρα. Μάσκες φοράμε κι όταν κρίνουμε, αλλά κι όταν κρινόμαστε κι αυτό το διττό στοιχείο ήθελα να αποδώσω. Οπότε, η μάσκα έχει να κάνει με τη διπλή προσοχή, με την προσωπικότητά μας και με τον τρόπο που την παρουσιάζουμε. Τι νομίζουμε δηλαδή ότι είμαστε και πώς πλασάρουμε τον εαυτό μας. Αυτό στο νησί φαίνεται και μέσα από μια κραυγαλέα πολυτέλεια, όπως αυτή εκφράζεται στην «κοσμική» Μύκονο. Κι έχει σαφώς να κάνει με τη συνθήκη της διασημότητας, που κυριαρχεί στο νησί με τους παπαράτσι και το δήθεν κυνηγητό της φωτογράφισης».
Ένα ταξίδι στην Ινδία, στην ηλικία περίπου των 18 χρόνων, στάθηκε καθοριστικό στην εξέλιξή του Ηλία Καφούρου. Γεννημένος το ’78, ο εικαστικός πέτυχε στην Καλών Τεχνών, αλλά συνέχισε να επισκέπτεται την Ινδία ως τόπο εικαστικού προσανατολισμού και πνευματικής αναζήτησης. Μελέτησε τη ζωγραφική σε σχέση με το διαλογισμό, θέλοντας να συνδυάσει την τέχνη των βουδιστικών θάνγκας και μαντάλας (ζωγραφισμένα ή κεντημένα πανό θρησκευτικού χαρακτήρα) με τη δυτική κουλτούρα. Δηλώνει πιστός, αλλά όχι με τη συμβατική έννοια που έχουμε στο νου μας. Κι όπως μας λέει χαρακτηριστικά «ήθελα να ενώσω την πνευματικότητα της ανατολής στις αναφορές του δυτικού ανθρώπου, σε αυτό που στρέφει την προσοχή του∙ να χρησιμοποιήσω μία γλώσσα στην οποία το κοινό έχει προσλαμβάνουσες».
Η έκθεση εγκαινιάζεται στις 8 Ιουλίου και διαρκεί έως τις 27 του μήνα.
Περισσότερα για τα Δύο Χωριά στη Μύκονο: www.diohoria.com