Εδώ και τρεις μέρες, από την Κυριακή 21 Ιουνίου, το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος έχει ανοίξει τις πόρτες του στο ευρύ κοινό για μια πρώτη γνωριμία με τον, αναμφίβολα εντυπωσιακό, χώρο του μέσα από ένα πλούσιο πρόγραμμα εκδηλώσεων με τίτλο «Η Μέρα Νύχτα στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος», που συνδυάζουν μουσική, φωτογραφία, αρχιτεκτονική, περιβάλλον, αθλητισμό, κινηματογράφο και δημιουργικά εργαστήρια για όλη την οικογένεια. Σήμερα, Τετάρτη, το πολιτιστικό τετραήμερο εκδηλώσεων έρχεται στο τέλος του και ως κύριος προσκεκλημένος της τελετής λήξης δε θα μπορούσε να είναι άλλος από τον άνθρωπο που οραματίστηκε και σχεδίασε αυτό το εκπληκτικό έργο. Τον σπουδαίο αρχιτέκτονα Ρέντζο Πιάνο.
Ο Ρέντζο Πιάνο θα παρευρεθεί απόψε στον κήπο του ΚΠΙΣΝ για να προλογίσει το μικρής διάρκειας ντοκιμαντέρ «Όταν ο τόπος αλλάζει» που δημιουργήθηκε από το ΚΠΙΣΝ με σκοπό να αποτυπώσει την εξέλιξη, το όραμα αλλά και το περιβαλλοντικά και κοινωνικά υπεύθυνο πρόσωπο ενός έργου που αναμένεται να λειτουργήσει ανανεωτικά στη ζωή της Αθήνας, της Ελλάδας και των κατοίκων της. Πριν, όμως, μίλησε σήμερα το πρωί στους δημοσιογράφους, μαζί με τη διοίκηση του Ιδρύματος, για να παρουσιάσει την συνολική έως τώρα πορεία του έργου, εστιάζοντας τόσο στη σημασία της βιωσιμότητας (για την οποία αγαπά να μιλά) όσο και σε αυτό που, όπως ο ίδιος είπε χαρακτηριστικά, μπορεί να σώσει τον κόσμο: την ομορφιά.
Προλογίζοντας τον Ρέντζο Πιάνο, ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, Ανδρέας Δρακόπουλος, δήλωσε: «Το ΚΠΙΣΝ ξεκίνησε πριν λίγα χρόνια ως μια ιδέα που έκρυβε μέσα της όνειρα, ελπίδα και επιθυμίες για ένα καλύτερο αύριο. Στο πλαίσιο αυτό, η βιωσιμότητα σε επίπεδο σχεδιασμού, υλοποίησης, λειτουργίας, πρόσβασης και σχέσεων του έργου με την κοινωνία, το περιβάλλον, τον πολιτισμό και την παιδεία, αποτελεί ένα κεντρικό χαρακτηριστικό του ΚΠΙΣΝ. Βιώσιμο με την ευρύτερη έννοια, γεμάτο ζωή και αισιοδοξία, ελπίζουμε πως το ΚΠΙΣΝ θα είναι καθοριστικός παράγοντας στη διαμόρφωση ενός τόπου που αλλάζει».
Ακολουθούν αποσπάσματα από τα όσα είπε ο Ρέντζο Πιάνο στην πρωινή συνέντευξη Τύπου:
Ο αρχιτέκτονας του ΚΠΙΣΝ, κ. Renzo Piano, o Πρόεδρος του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, κ. Ανδρέας Δρακόπουλος και ο Διευθυντής Τμήματος Τεχνικών Δωρεών του ΙΣΝ & Μέλος ΔΣ του ΚΠΙΣΝ, κ. Θεόδωρος Μαραβέλιας
Για τη σημασία της ομαδικής δουλειάς:
«Δε θέλω να πάρω εγώ όλα τα εύσημα για αυτό το έργο γιατί πραγματικά είναι μια ομαδική δουλειά -θα πρέπει τα εύσημα να πάρει ο πελάτης, οι εργαζόμενοι στο χώρο, οι βοτανολόγοι, ο αρχιτέκτονας τοπίου. Είναι ένα πολύπλοκο project και δεν αφορά μόνο στην τέχνη. Ένα πολύ σημαντικό πράγμα που πρέπει να γνωρίζουμε είναι πως τα θαύματα δε συμβαίνουν έτσι απλά. Τα θαύματα συμβαίνουν μόνο όταν υπάρχει ομαδική δουλειά, όταν στο μυαλό των ανθρώπων υπάρχει η ίδια ιδέα, το ίδιο όραμα, η ίδια επιθυμία και η ίδια περηφάνια.»
Για τον στόχο του να δώσει πίσω στον κόσμο της Αθήνας την όμορφη θέα της θάλασσας:
«Η ιδέα (πίσω από το ΚΠΙΣΝ) είναι απλή και ταυτόχρονα περίπλοκη. Όλοι γνωρίζετε πως η ονομασία της περιοχής εδώ είναι Καλλιθέα και όλοι ξέρετε πολύ καλά τι σημαίνει η λέξη: είναι «η όμορφη θέα προς τη θάλασσα». Δυστυχώς όμως αυτή η θέα έχει χαθεί μέσα στους αιώνες και το χρόνο. Δε χρειαζόταν λοιπόν να φτιάξουμε ένα κτήριο το οποίο, και πάλι, θα έκρυβε τη θέα. Έχουμε μια μεγάλη έκταση γης εδώ, γύρω στα 20 εκτάρια, και αυτό που αποφασίσαμε να κάνουμε ήταν να ανυψώσουμε το έδαφος και κάτω από το λόφο που θα κατασκευάζαμε να φτιάξουμε εκεί το κτήριο. Έτσι ο κόσμος που θα ερχόταν στο πάρκο θα μπορούσε να ξεκινήσει να περπατάει και σιγά-σιγά να ανεβαίνει στο λόφο ώσπου να φτάσει σε ένα ύψος περίπου 30 μέτρων, από όπου πια θα μπορούσε να ανακαλύψει ξανά την Καλλιθέα, την όμορφη θέα προς τη θάλασσα, την όμορφη θέα προς το πάρκο αλλά και την όμορφη θέα προς την Αθήνα.
Λέω πάντα ότι υπάρχει το λεγόμενο «genius loci», το οποίο είναι το πνεύμα του χώρου στον οποίο βρίσκεσαι. Εγώ ήξερα το χώρο, τυχαίνει να γνωρίζω την Αθήνα, και ήξερα πως το Φάληρο είναι ένας πολύ σημαντικός ιστορικός χώρος. Η ιδέα λοιπόν ήταν να ανεβαίνεις το λόφο και να φτάνεις σε ένα σημείο που φαίνεται η θάλασσα, και κάτω από τον λόφο να βρίσκεται το κτήριο. Όχι όμως υπόγεια γιατί, ξέρετε, η Αγορά ήταν στο δρόμο, όχι υπόγεια. Είναι λοιπόν ένα βιώσιμο έργο που εξοικονομεί ενέργεια, δε θέλουμε να δαπανάται ενέργεια. Η βιωσιμότητα του κτηρίου είναι το πλέον σημαντικό και η χώρα αυτή έχει τέτοια ιστορία. Στην Ελλάδα, και στη Μεσόγειο γενικότερα, υπάρχει το πνεύμα της βιωσιμότητας. Η ελαφρότης είναι μια μεγάλη αξία. Για το κτήριο αυτό δε θέλαμε κάτι «βαρύ» αλλά κάτι που θα το αισθανόμασταν σαν ελαφρύ αεράκι που φυσάει όμορφα και φυσικά και, στην ουσία, πραγματώνει αυτή την αίσθηση της ελαφρότητας. Επίσης, αν και δεν έχουμε φτάσει ακόμα στο 0%, η ενέργεια που καταναλώνει είναι ελάχιστη.»
Ο κ. Renzo Piano με τον κ. Ανδρέα Δρακόπουλο
Η ποίηση που κρύβει η Μεσόγειος και πώς ενέπνευσε το έργο:
«Μου αρέσει πολύ να μιλάω για τη βιωσιμότητα και όλες τις απόψεις της. Υπάρχει λοιπόν και άλλη μία έκφρασή της. Βρισκόμαστε στη Μεσόγειο όπως σας είπα, και η Μεσόγειος τι είναι; Είναι μια λίμνη, δεν είναι καν θάλασσα, είναι σαν ένα κονσομέ πολιτισμών, σαν μία μικρή σούπα. Αυτή λοιπόν η λίμνη έχει επηρεαστεί από πάρα πολλούς πολιτισμούς, από τον αφρικανικό, τον ανατολικό, τον ισπανικό, όλα αυτά λοιπόν είναι σαν μία σούπα που βράζει -και με την καλή και με την κακή έννοια. Όμως όλα αυτά ταυτόχρονα συνιστούν και ένα χώρο που μας εμπνέει. Κοιτάξτε το νερό: μας εμπνέει με το χρώμα, με το φως, με τα αρώματα με τον ήχο του. Όλα αυτά συνιστούν την ελαφρότητα για την οποία μίλησα. Και συγχωρέστε με, δε θέλω να ισχυριστώ πως είμαι ποιητής, αλλά υπάρχει κάτι ποιητικό στη Μεσόγειο. Αν κάνετε μια βόλτα στη λιμνούλα που έχουμε φτιάξει εδώ, αυτό ακριβώς θα δείτε, αυτό το ενωτικό στοιχείο που είναι πολύ ισχυρό. Πιο ισχυρό ακόμα και από το ίντερνετ.»
«Η ομορφιά, σας πληροφορώ, μπορεί να σώσει τον κόσμο.»
«Ένας τρόπος για να αντιληφθούμε τη βιωσιμότητα, είναι μέσα από τη ζωή στην πόλη. Αυτός εδώ ο χώρος είναι ένας χώρος για τους ανθρώπους, ένας χώρος που θα διαρκέσει για τα επόμενα 1000 χρόνια -τουλάχιστον έτσι μου υποσχέθηκε ο άνθρωπος που έχτισε αυτό το μέρος. Είναι ένας χώρος που έχει φτιαχτεί για να διαρκέσει μέσα στο χρόνο, ένας χώρος μέσα στον οποίο ζούμε. Και τα κτήρια του πολιτισμού αυτό κάνουν, διαρκούν μέσα στο χρόνο. Οι άνθρωποι που θα έρχονται εδώ θα μοιράζονται τις αξίες τους, θα συναντηθούν ο ένας με τον άλλο, θα έρθουν σε επαφή. Αυτό ακριβώς γίνεται σε μία Αγορά και αυτό προωθεί την ανοχή, την αποδοχή της ποικιλομορφίας. Η πόλη λοιπόν γίνεται πολύ καλύτερη όταν οι άνθρωποι μπορούν να συναντηθούν μεταξύ τους και αυτό φέρνει τη βιωσιμότητα.
Η βιωσιμότητα έρχεται μέσα από την ομορφιά. Η ομορφιά που εκφράζεται μέσω της μουσικής, μέσω της γνώσης, της εκπαίδευσης, της φύσης, της θέας που βλέπουμε από εδώ. Η ομορφιά, σας πληροφορώ, μπορεί να σώσει τον κόσμο. Όχι όλους ταυτόχρονα, έναν-έναν.
Το να φτιάξεις λοιπόν κάτι για την Αθήνα, κάτι που θα διαρκέσει μέσα στο χρόνο, στην ουσία σημαίνει πως της δίνεις κάτι για το οποίο είναι περήφανη. Της δίνεις ζωή. Και η ζωή είναι αυτή η βιωσιμότητα για την οποία μιλάμε, με μια ευρύτερη έννοια.»
Κλείνοντας την ομιλία του και λίγο πριν αρχίσει να απαντά στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων, ο κ. Πιάνο με τον ήρεμο, γλυκό τρόπο του, μας παρακάλεσε κάτι τελευταίο, προσφέροντάς μας μία ακόμα ματιά μέσα στο όραμά του:
«Σας παρακαλώ πραγματικά να ξανάρθετε σύντομα σε αυτό το χώρο, γιατί αυτή τη στιγμή δε μπορείτε να δείτε τι ακριβώς συμβαίνει πίσω από τις σκαλωσιές που έχουν στηθεί», μας είπε. «Δεν μπορείτε να δείτε αυτή την ελαφρότητα που σας είπα πριν. Ο Ανδρέας (Δρακόπουλος) μου έχει πει αρκετές φορές πως είναι σημαντικό κάτι να είναι καλό και αγαθό. Αυτό είναι κάτι που το έμαθα στο σχολείο και αυτό ακριβώς είναι που θέλω να πετύχω σε αυτόν εδώ το χώρο. Να είναι καλός και αγαθός, όμορφος και χρήσιμος ταυτόχρονα».
Info: snfcc.org