Δάφνη Αγγελίδου: Η χρονοβόρα δημιουργία ενός ψηφιδωτού αντίδοτο στην κινούμενη εικόνα

Η καθηγήτρια της ΑΣΚΤ στην «χειρωνακτική» τέχνη του ψηφιδωτού μας μιλά για την νέα της έκθεση.
Open Image Modal
Η Δάφνη Αγγελίδου
Γκαλερί Ευριπίδη

Είναι καθηγήτρια στην Α.Σ.Κ.Τ. και διδάσκει στο τμήμα του Ψηφιδωτού από το 1987 μέχρι σήμερα. Παράλληλα έχει παρουσιάσει Ζωγραφική και Ψηφιδωτά στην Αθήνα και αλλού σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις. Με την νέα της δουλειά «Γεωγραφία της νύχτας» που παρουσιάζεται στην Evripides Art Gallery, η Δάφνη Αγγελίδου δεν ξεφεύγει από το θέμα της, που είναι η εξερεύνηση των ανθρώπινων σχέσεων, με επιτακτική την ανάγκη της ζωογόνας συνάντησης. 

Σαράντα επτά έργα ζωγραφικής (ακρυλικά σε καμβά) και 11 ψηφιδωτά εντάσσονται κάτω από τον παραπάνω τίτλο που δηλώνει ότι η πλειονότητα των θεμάτων συμβαίνουν νύχτα. Πρόκειται για μια νύχτα τόσο κυριολεκτική ως φυσικό γεγονός, όσο και μεταφορική ως ανθρώπινη εσωτερική κατάσταση. Για την νέα της δουλειά που φιλοξενείται στην αθηναϊκή γκαλερί από τις 7 Οκτωβρίου ως τις 6 Νοεμβρίου, η Δάφνη Αγγελίδου απάντησε στις ερωτήσεις της HuffPost:

 - Η μοναξιά έχει πρωταγωνιστικό ρόλο ως αποπνέουσα αίσθηση του έργου που παρουσιάζεται στην γκαλερί Ευριπίδης, ταυτόχρονα, όμως, κι η επιθυμία αναίρεσής της. Πόσο έχει επηρεαστεί αυτή η δουλειά από τα βιώματα της πρόσφατης διπλής καραντίνας;

«Κλεισμένοι στα εργαστήριά μας, χωρίς αντιπερισπασμούς λόγω της καραντίνας (αλλά με περισσότερο άγχος και αγωνία για το μέλλον), μπορούσαμε να σπαταλάμε τον άπειρο ελεύθερο χρόνο μας με πειράματα αλλά και να συνομιλούμε με τον «πραγματικό» εαυτό μας. Να μην ξεχνάμε ότι έχουμε περάσει κυρίως ελεύθερες  εποχές, που τροφοδότησαν αγαπημένες σκέψεις και πράξεις. Σκέφτηκα να μιλήσω για τα καλά αυτής της κατάστασης, γιατί τα δύσκολα τα ξέρουμε όλοι.

 Είναι σαν να εργάζεσαι την νύχτα, όπου  η μοναξιά έχει πρωταγωνιστικό ρόλο, όσο και αν γίνεται προσπάθεια αναίρεσής της.

 Κατ’ αρχήν ήμουνα πάντα ένας άνθρωπος που τις βραδινές ώρες λειτουργούσα καλύτερα. Όλη μου η επικοινωνία, όλα τα ενδιαφέροντα πράγματα γίνονται την νύχτα. Όταν ψάχνω ένα πλαίσιο να τοποθετήσω τους ”ήρωες” των έργων μου, δεν θα μπορούσε παρά να είναι νύχτα, οι  ώρες που ξυπνούν οι άνθρωποι μέσω των σκέψεων, των  αισθημάτων, της επικοινωνίας μεταξύ τους, της χαράς και της λύπης, της δημιουργίας και κυρίως μέσω της μνήμης».

- Εντυπωσιάζει ο τίτλος «Γεωγραφία της Νύχτας» μιας εσωτερικά φωτεινής έκθεσης...

«Έτσι, δούλευα πολλές ώρες την νύχτα έργα με τον γενικό τίτλο  ”Γεωγραφία της Νύχτας”, καθώς  η πλειονότητα των θεμάτων συμβαίνουν νύχτα, και μιλούν κυρίως για την Επιθυμία.

Την Επιθυμία που στηρίζεται στην ανθρώπινη επικοινωνία, και δεν έχει σχέση με τις καθημερινές ανάγκες αλλά με τον έρωτα και την αγάπη, και ταυτίζεται άρα με την ίδια την ζωή. Ο τίτλος για μένα είναι συμβολικός,  ένα είδος χάρτη, μέσα από τον οποίο μπορείς να διαβάσεις τον νυχτερινό ουρανό, να έχεις οδηγό τους αστερισμούς ή τα φωτισμένα εσωτερικά των νυχτερινών καφενείων αλλά και τα πολύτιμα ανθρώπινα αισθήματα, ώστε να φτάσεις στον πυρήνα της ύπαρξής σου, που είναι η Μνήμη και η Επιθυμία». 

- Ποια είναι η χρονική στιγμή που δημιουργήθηκαν τα έργα και τα κριτήρια που επιλέχθηκαν;

«Νομίζω ότι όταν μπαίνω στο εργαστήρι μου και κλείνω την πόρτα, αρχίζει μια διπλή, παράλληλη ζωή να ξεδιπλώνεται. Το ένα έργο γεννάει το άλλο, μέσα από μια πολλή προσωπική διαδρομή, που πολλές φορές είναι ανεξάρτητη από την πραγματική ζωή. Ο χρόνος έχει έναν δικό του αργό ρυθμό, και η δουλειά μου εξελίσσεται σαν να πρόκειται για την δημιουργία ενός μοναδικού έργου που απαρτίζεται από πολλά κομμάτια. Κάτι σαν μεγάλο ψηφιδωτό δηλαδή, όπου προσπαθώ να συλλάβω την γενική εικόνα». 

- Πόσο δύσκολη και σε τι βαθμό με στοιχείο πρόκλησης είναι η διδασκαλία της «χειρωνακτικής» τέχνης του ψηφιδωτού στην γενιά της «κινούμενης εικόνας»;

«Είναι  αλήθεια ότι τα ψηφιακά μέσα και η ”κινούμενη εικόνα” δεν μπορούν να βγάλουν από μέσα μας τα βαθύτερα συναισθήματά μας. Μπορούν να μεταφέρουν πληροφορία αλλά όχι την πραγματική συγκίνηση  που νιώθει κανείς όταν στέκεται μπροστά σε ένα έργο τέχνης. Όλη η ιστορία της τέχνης βασίζεται στον διάλογο, στις αντιθέσεις και στην ανάγκη για επικοινωνία και ανταπόκριση των συναισθημάτων και ιδεών. Αυτό το προνόμιο ανήκει κατ′ αρχήν  στους καλλιτέχνες , και το ανακαλύπτουν αμέσως με την δημιουργία των έργων τους. Η επαφή με τα υλικά κατασκευής, το να παίρνεις έναν σωρό από κομματάκια πέτρας και υαλόμαζας και να το μετατρέπεις σε εικόνα, στην δική σου εικόνα, είναι μία πολύτιμη εμπειρία για τους νέους καλλιτέχνες. Η χρονοβόρα δημιουργία ενός ψηφιδωτού, μέσα σε έναν κόσμο που κινείται ταχύτατα, είναι ο καλύτερος τρόπος ώστε οι φοιτητές μας να συνειδητοποιήσουν την αξία τους και την καλή τους τύχη που μπαίνουν στον ιερό χώρο της τέχνης γενικότερα». 

Open Image Modal
Νυχτερινή πόλη, ψηφιδωτό
Γκαλερί Ευριπίδης

Το σύνολο των εκτεθειμένων έργων χωρίζεται σε τρεις βασικές ενότητες:

Φωτισμένες νυχτερινές όψεις καφενείων, προσόψεις σπιτιών και μεμονωμένες ή ζευγαρωμένες φιγούρες σε φυσικό χώρο, με κάποια μικρή ένδειξη πάντα που παραπέμπει και στον πολιτισμό. 

Και τις τρεις αυτές ενότητες διακατέχει μια αίσθηση μοναξιάς και μοναχικότητας, αν και οι ανθρώπινες παρουσίες- απουσίες δηλώνουν ότι η Επιθυμία είναι στην ουσία ο ανθρώπινος πυρήνας.

Καφενεία με φωτισμένες τζαμαρίες σαν γυάλινες οθόνες, με κατηφείς θαμώνες σαν θέατρο σκιών και γυναικείες παρουσίες με χρώμα, το οποίο τονίζει την γκρίζα αντρική μονοτονία. Προσόψεις σπιτιών με κυβίζουσα βυζαντινή διάταξη που διαμορφώνουν περίκλειστους χώρους χωρίς καμία ανθρώπινη παρουσία. Μοναχικά άτομα σε ανοιχτό χώρο, κυρίως φυσικό, με κάποιες ενδείξεις πολιτισμού όπως ένα παγκάκι, μια στάση λεωφορείου, ένα φανάρι δρόμουζευγάρια καθισμένα σε παγκάκι ή σε βαρκάδα σε νυχτερινή θάλασσα ή ακόμα ατενίζοντας ένα δέντρο με τη μορφή του δέντρου της ζωής. 

Open Image Modal
Το φιλί, ακρυλικό σε καμβά
Γκαλερί Ευριπίδης

Ο Αντρέας Ιωαννίδης, Ιστορικός Τέχνης - Ομ. Καθηγητής  στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, γράφει στον κατάλογο της έκθεσης:

«Πληθώρα έργων με θέματα καφενεία, προσόψεις σπιτιών, ανθρώπινες παρουσίες μόνες ή μαζί, μέσα σε χαοτικό υπαίθριο χώρο. Και όσο για το υλικό, αυτό είναι ακρυλικά και ψηφιδωτά. Το μαλακό και το σκληρό. Η Δάφνη Αγγελίδου δουλεύει και σε αυτό το επίπεδο με αντιθετικά ζεύγη.

Τίτλος της έκθεσης: ‘’Γεωγραφία της Νύχτας’’. Πρόκειται για μια νύχτα ταυτόχρονα εσωτερική και εξωτερική του ανθρώπου. Αν όμως η δεύτερη εκδοχή είναι αυτονόητη και εύκολα αναπαραστάσιμη, η πρώτη έχει δυσκολίες στην άμεση αναπαράσταση όπου ‘’το σκοτάδι έχει το δικό του φως’’.

Υπεισέρχεται εδώ το έμμεσο, το υπονοούμενο, η ένδειξη, εν ολίγοις η γενικότερη ατμόσφαιρα που υφέρπει στα έργα, ως αίσθηση και όχι γνώση».

Βιογραφικό

Η Δάφνη Αγγελίδου ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1980 -1986) με δασκάλους τους Γιάννη Μόραλη και Δημήτρη Μυταρά και ψηφιδωτό με τον Γιάννη Κολέφα.

Είναι καθηγήτρια στην Α.Σ.Κ.Τ. και διδάσκει στο τμήμα του Ψηφιδωτού από το 1987 μέχρι σήμερα.

Έχει παρουσιάσει Ζωγραφική και Ψηφιδωτά στην Αθήνα σε:

*14 ατομικές εκθέσεις (γκαλερί «7», Χώρος τέχνης «24», Καλλιτεχνικό και Πνευματικό Κέντρο «Ώρα», «Τερακόττα»-Θεσσαλονίκη, «Αγκάθι» κ.ά.)

* στην Αναδρομική έκθεση στο Εθνικό Αρχαιολογικό μουσείο, «Ψηφιδωτά του Σήμερα», 2013

*και σε πολλές ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα (Art-Athina 2020, 2016, 2014, 2010, 2000), στην Άνδρο, στις ομαδικές εκθέσεις «Πλόες 22» στο Ι. Κυδωνιέως 2016 και στο Μουσείο Ε.& Β. Γουλανδρή 1986, στην Αγγλία (London, Belgraviagallery 2007-2008-2009), Βέλγιο, Γερμανία,  Ιταλία, Αμερική και Κίνα.

Έργα της υπάρχουν σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές, στη Βουλή των Ελλήνων, μουσεία (Μουσείο Γουλανδρή, Αθήνα) και πινακοθήκες, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Info:

«Γεωγραφία της Νύχτας»: Δάφνη Αγγελίδου

Έκθεση ζωγραφικής & ψηφιδωτών (2014-2021)

Διάρκεια Έκθεσης:

7/10 έως 6/11/21 

Διάρκεια Έκθεσης: 7/10 έως 6/11/21