Η HuffPost Greece αναπτύσσει ερευνητική δραστηριότητα με αντικείμενο τα Open Data και το data journalism, συμμετέχοντας στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα ODECO.
Επεξεργασία των data και προσαρμογή των γραφημάτων στα ελληνικά με ευθύνη της HuffPost Greece (data analyst: Γιώργος Παπαγεωργίου)
Καθώς το Μεταναστευτικό παραμένει μεταξύ των κορυφαίων πολιτικών ζητημάτων στην ευρωπαϊκή ατζέντα, η Erurostat (Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία) επεξεργάστηκε data και αποκαλύπτει την πλέον ολοκληρωμένη εικόνα που έχουμε μέχρι σήμερα - όχι μόνο για τις μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη.
Τεράστιο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τρεις επί μέρους άξονες:
- Η εσωτερική μετανάστευση στην ΕΕ, όπου η HuffPost επεξεργάστηκε περαιτέρω τα Open Data της Eurostat και κατέγραψε τις χώρες - προορισμούς για Ελληνες μετανάστες εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης (1ο γράφημα).
- Ο χάρτης όπου καταγράφεται, ίσως για πρώτη φορά, η είσοδος μεταναστών με υψηλή μόρφωση ή υψηλή εξειδίκευση (ακόμα και σε επίπεδο ειδικευμένων εργατών) και οι χώρες - προορισμοί για αυτούς τους συγκεκριμένους μετανάστες. Με το συνακόλουθο ερώτημα, εάν και πως καταφέρνουν να τους προσελκύσουν ορισμένες χώρες, ενώ άλλες (μεταξύ των οποίων η χώρα μας) φαίνεται ότι τελικά «ξεμένουν» με μετανάστες που διακρίνονται για λιγότερο «ποιοτικά» χαρακτηριστικά.
- Ο χάρτης όπου καταγράφεται η μεγαλύτερη συγκέντρωση παράτυπων μεταναστών (illegal migration), με την Δυτική και Κεντρική Ευρώπη να μοιράζονται τα προβλήματα του Νότου σε σημαντικό βαθμό, καθώς μόνο στην Ανατολική Ευρώπη και στην Σκανδιναβία ουσιαστικά προκύπτει ότι οι μεταναστευτικές ροές παραμένουν περιορισμένες.
Περισσότεροι μετανάστες προς την ΕΕ - Λιγότεροι εκτός ΕΕ
Σε απόλυτους αριθμούς, οι πιο δημοφιλείς χώρες προορισμού για μετανάστες από χώρες εκτός ΕΕ το 2021 ήταν η Γερμανία (439.000 άτομα ή το 19% όλων των μεταναστών που ήρθαν στην ΕΕ από χώρες εκτός ΕΕ) και η Ισπανία (421.000 ή 19%). , μπροστά από την Ιταλία (248.000 ή 11%) και τη Γαλλία (238.000 ή 11%). Οι άνθρωποι που μετανάστευσαν σε αυτές τις 4 χώρες-μέλη της ΕΕ αντιπροσώπευαν το 60% όλων των μεταναστών που εισήλθαν στην ΕΕ από χώρες εκτός ΕΕ το 2021.
Την ίδια χρονιά, περίπου 1,1 εκατομμύριο άνθρωποι μετανάστευσαν από την ΕΕ προς χώρες εκτός ΕΕ. Αυτή είναι μια αύξηση σε κατά 956.000 άτομα σε σύγκριση με το 2020 και (σχεδόν) επιστροφή στο προ-COVID-19 επίπεδο των 1,2 εκατομμυρίων.
Σε επίπεδο ΕΕ, η διαφορά μεταξύ του αριθμού των μεταναστών που ήρθαν και των μεταναστών που έφυγαν, οδήγησε σε θετική καθαρή μετανάστευση το 2021, πράγμα που σημαίνει ότι πάνω από 1 εκατομμύριο άνθρωποι μετακόμισαν στην ΕΕ - περισσότεροι από όσους την εγκατέλειψαν.
Εκεί που μεταναστεύουν οι Ελληνες...
Από την ανάλυση και επεξεργασία των data της Eurostat που έκανε η HuffPost Greece, αποκαλύπτεται μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα καταγραφή, σε σχέση με τις χώρες που επιλέγουν οι Ελληνες, όταν παίρνουν την απόφαση να αφήσουν την πατρίδα τους για να ζήσουν σε άλλη χώρα στο εξωτερικό. Είναι πολλοί - 422.030 συμπατριώτες μας, σύμφωνα με την Eurostat - καθώς η χώρας μας κατατάσσεται περίπου στον μέσο όρο της ΕΕ σε επίπεδο μεταναστών εντός της Ενωσης.
Η χώρα «πρωταθλήτρια», που προσελκύει τους περισσότερους μετανάστες - Ελληνες, αναδεικνύεται με τεράστια διαφορά από την αμέσως επόμενη:
- Η Γερμανία προσελκύει περισσότερους από τους 3 στους 4 Ελληνες που επιλέγουν να μετακινηθούν εντός ΕΕ. Με βάση την γενική στατιστική εικόνα σε επίπεδο Ευρώπης, ο πρώτος λόγος αυτής της εσωτερικής μετακίνησης είναι η εργασία, ενώ ακολουθούν οικογενειακοί λόγοι και σπουδές.
- Ακολουθούν με σημαντικά ποσοστά οι Κάτω Χώρες, Ολλανδία και Βέλγιο. Αθροιστικά προσελκύουν 1 στους 10 Ελληνες που μετακινούνται εντός ΕΕ. Στοιχείο μινι-έκπληξη ενδεχομένως, καθώς δεν είναι από τις μεγαλύτερες σε μέγεθος χώρες.
- Αρκετά χαμηλότερα, ακολουθούν η Σουηδία και η Γαλλία με ποσοστά 2,6% και 2% αντίστοιχα. Στην συνέχεια Αυστρία (1,9%), Ιταλία (1,6%) και με πολύ μικρότερα ποσοστά άλλες χώρες.
Ρίχνοντας μία συνολική ματιά στην Ευρώπη, προκύπτει επίσης ότι:
- Οι Ρουμάνοι μεταναστεύουν εντός ΕΕ περισσότερο από κάθε άλλο λαό. Πάνω από 3 εκατομμύρια ζουν ήδη σήμερα σε άλλες χώρες, εκτός Ρουμανίας.
- Ακολουθούν Πολωνοί και Ιταλοί (από 1,5 εκατομμύρια αντίστοιχα), κατόπιν οι Πορτογάλοι (750.000), ενώ
- Το 2021 η Γερμανία ήταν η χώρα που προσέλκυσε τον μεγαλύτερο αριθμό - Ευρωπαίων - μεταναστών (328.000 ή 24% του συνόλου των μεταναστών από άλλες χώρες της ΕΕ).
- Ακολούθησαν η Πολωνία (111.000 ή 8%), η Ισπανία (108.000 ή 8%), η Ολλανδία (106.000 ή 8%) και η Ρουμανία (104.000 ή 8%).
Ποσοστό των μεταναστών επί του συνολικού πληθυσμού ανά χώρα στην ΕΕ
Παράτυπη μετανάστευση: Πού και πόσοι το 2022
Το 2022, σε 143.000 πολίτες τρίτων χωρών απαγορεύτηκε η είσοδος στην ΕΕ σε ένα από τα εξωτερικά της σύνορα. Από αυτούς, το 62% σταμάτησε στα εξωτερικά χερσαία σύνορα, το 34% στα εναέρια σύνορα και το 4% στα θαλάσσια.
Οι κύριοι λόγοι για την άρνηση εισόδου στην ΕΕ ήταν είτε ότι δεν δικαιολογούνταν ο σκοπός και οι προϋποθέσεις παραμονής (24% όλων των αρνήσεων) είτε ότι τα άτομα στα οποία δεν επετράπη η είσοδος δεν είχαν έγκυρη θεώρηση ή άδεια διαμονής (23%).
Το 2022, η Πολωνία ανέφερε τον μεγαλύτερο αριθμό αρνήσεων (23.000 ή 16% του συνόλου της ΕΕ), μπροστά από την Ουγγαρία (16.000 ή 11%) και την Κροατία (12.000 ή 8%). Οι περισσότερες από τις αρνήσεις στα χερσαία σύνορα καταγράφηκαν στην Πολωνία, στα θαλάσσια σύνορα στην Ιταλία και στα εναέρια σύνορα στην Ιρλανδία.
Οι Ουκρανοί αντιπροσώπευαν τον μεγαλύτερο αριθμό ατόμων στα οποία ευρωπαϊκές χώρες αρνήθηκαν την είσοδο στην ΕΕ το 2022 (29.000 άτομα), ακολουθούμενοι από Αλβανούς (16.000) και Ρώσους (12.000).
Το 2022, περίπου 1,1 εκατομμύρια πολίτες τρίτων χωρών διαπιστώθηκε ότι ήταν παράνομα παρόντες στην ΕΕ. Πρόκειται για αύξηση 65% σε σύγκριση με το 2021. Μεταξύ των χωρών της ΕΕ, ο μεγαλύτερος αριθμός παράνομα παρόντων ατόμων εντοπίστηκε στην Ουγγαρία (223.000 ή 20% του συνόλου της ΕΕ), στη Γερμανία (198.000 ή 18%) και στην Ιταλία ( 138 000 ή 12%).
Οι Σύροι ήταν η μεγαλύτερη ομάδα ανθρώπων που βρέθηκαν παράνομα στην ΕΕ (197.000 άτομα), πριν από τους Αφγανούς (114.000) και τους Μαροκινούς (60.000).
Η Ελλάδα, όπως προκύπτει και από τον χάρτη παραπάνω, εδώ διακρίνεται (αρνητικά) ως μία από τις χώρες που δέχονται σταθερά σημαντικό αριθμό παράτυπων μεταναστών. Είναι μία εξέλιξη που προφανώς σχετίζεται (και) με την γεωγραφική θέση της. Ωστόσο, τίθεται και ένα επιπλέον ερώτημα, σε συνδυασμό με τον επόμενο χάρτη (παρακάτω), από τον οποίο προκύπτει ότι η Ελλάδα υστερεί χαρακτηριστικά στην προσέλκυση μεταναστών εργαζομένων με υψηλή εξειδίκευση. Δηλαδή, συγκεντρώνει περισσότερους μετανάστες χωρίς σημαντικά ποιοτικά χαρακτηριστικά, τουλάχιστον μέχρι σήμερα.
«Μπλε κάρτα» της ΕΕ για εργαζόμενους - μετανάστες υψηλής ειδίκευσης
Οι «μπλε κάρτες» της ΕΕ είναι μια άδεια εργασίας και διαμονής για άτομα με υψηλή ειδίκευση από χώρες εκτός ΕΕ.
Το 2022, περίπου 82.000 εργαζόμενοι εκτός ΕΕ με υψηλή ειδίκευση έλαβαν «μπλε κάρτα» της ΕΕ. Ο μεγαλύτερος «εργοδότης μεταναστών υψηλής ειδίκευσης» ήταν η Γερμανία (63.000 ή 77% όλων των μπλε καρτών της ΕΕ), ακολουθούμενη από την Πολωνία (5.000 ή 6%), τη Λιθουανία και τη Γαλλία (3.900 ή 5% έκαστη).
Οι πολίτες της Ινδίας έλαβαν τις περισσότερες «μπλε κάρτες» της ΕΕ το 2022 (20.000 ή 24% όλων των μπλε καρτών που εκδόθηκαν στην ΕΕ), μπροστά από τους πολίτες της Ρωσίας (8.000 ή 9%), της Λευκορωσίας (6.000 ή 7%) και της Tουρκίας (5 000 ή 6%).
Άδειες για ερευνητές και φοιτητές
Οι πολίτες εκτός ΕΕ μπορούν επίσης να μείνουν στην ΕΕ για σπουδές και έρευνα. Το 2022, οι χώρες της ΕΕ εξέδωσαν συνολικά 421.000 άδειες για σπουδές και έρευνα. Η Γερμανία εξέδωσε τις περισσότερες άδειες (132.000 ή 31% όλων των αδειών στην ΕΕ), ακολουθούμενη από τη Γαλλία (110.000 ή 26%) και την Ισπανία (53.000 ή 13%).
Οι περισσότεροι μετανάστες-φοιτητές ή ερευνητές ήταν πολίτες από την Κίνα (42.000 ή το 10% όλων των αδειών στην ΕΕ), την Ινδία (40.000 ή 10%), τις Ηνωμένες Πολιτείες (21.000 ή 5%) και το Μαρόκο (20.000 ή 5%).