Η Υβόννη Μπίντα στέκεται μπροστά σε μια ομάδα πιστών της εκκλησίας, ντυμένη στα λευκά και τους προτρέπει να μην πιστεύουν όσα έχουν ακούσει για τα εμβόλια κατά του κορονοϊού.
«Το εμβόλιο δεν συνδέεται με τον σατανισμό», λέει. Οι εκκλησιαστικοί, μέλη μιας χριστιανικής αποστολικής εκκλησίας της Νότιας Αφρικής, στην Ζιμπάμπουε, δεν συγκινούνται. Όταν όμως η Μπίντα, εθελόντρια και μέλος της ίδιας της Αποστολικής εκκλησίας, τους υπόσχεται σαπούνι, κουβάδες και μάσκες, ακούγονται ενθουσιώδεις κραυγές ”Αμήν!”
Οι αποστολικές ομάδες που εισάγουν τις παραδοσιακές πεποιθήσεις σε ένα Πεντηκοστιανό δόγμα είναι από τις πιο δύσπιστες στη Ζιμπάμπουε όσον αφορά στα εμβόλια COVID-19, με μια έντονη δυσπιστία στη σύγχρονη ιατρική. Πολλοί οπαδοί πιστεύουν στην προσευχή, το αγιασμένο νερό και τις χρισμένες πέτρες για την πρόληψη και την θεραπεία ασθενειών.
Οι πιστοί στους οποίους μίλησε η Μπίντα στην αγροτική περιοχή του Σέκε πιστεύουν ότι προστατεύονται από το άγιο πνεύμα, αλλά τουλάχιστον έχουν αναγνωρίσει το σαπούνι και τις μάσκες ως άμυνα ενάντια στον κορονοϊό. Η Μπίντα προσπαθεί να τους πείσει να εμβολιαστούν επίσης - και αυτό είναι μια δύσκολη πρόκληση.
Ο εκκλησιαστικός ηγέτης των πιστών, Κουντζανάγι Μουντζόκι έπρεπε να εργαστεί σκληρά για να πείσει το ποίμνιό του μόνο και μόνο να μείνει και να ακούσει την Μπίντα να μιλά για τα εμβόλια.
«Συνήθως τρέχουν μακριά, κάποιοι κρύβονται στους θάμνους», λέει.
Έχει γίνει ελάχιστη λεπτομερής έρευνα για τις Αποστολικές εκκλησίες στη Ζιμπάμπουε, αλλά οι μελέτες της UNICEF εκτιμούν ότι είναι η μεγαλύτερη θρησκευτική ομολογία με περίπου 2,5 εκατομμύρια οπαδούς σε μια χώρα 15 εκατομμυρίων. Οι συντηρητικές ομάδες ακολουθούν ένα δόγμα που απαιτεί από τους πιστούς του να αποφεύγουν τα φάρμακα και την ιατρική περίθαλψη και αντ′ αυτού να αναζητούν θεραπεία μέσω της πίστης τους.
Αντίθετα, ο Ταβάνγκα Μουκβένγκα, ένας άλλος θρησκευόμενος της Ζιμπάμπουε, χαρακτήρισε τον εμβολιασμό του ως μέσο που του επέτρεπε να λατρεύει σωστά.
Ο Μουκβένγκα παρακολούθησε πρόσφατα τη Θεία Λειτουργία στον Ρωμαιοκαθολικό καθεδρικό ναό στην πρωτεύουσα Χαράρε, στην πρώτη Κυριακάτικη Λειτουργία μετά από 10 μήνες πανδημίας. Η Ζιμπάμπουε άνοιξε ξανά τους χώρους λατρείας, αν και οι πιστοί πρέπει να εμβολιαστούν για να εισέλθουν σε αυτούς.
Πάνω από το 80% των κατοίκων της Ζιμπάμπουε αναγνωρίζονται ως χριστιανοί, σύμφωνα με την εθνική στατιστική υπηρεσία, αλλά η αντίθεση στις στάσεις που δείχνουν τα μέλη των δογμάτων σημαίνει ότι δεν υπάρχει μια λύση που να ταιριάζει σε όλους όσον αφορά στον εμβολιασμό.
Η Μπίντα είναι ένα από τα σχεδόν 1.000 μέλη διαφόρων θρησκευτικών ομάδων που προσλήφθηκαν από την κυβέρνηση της Ζιμπάμπουε και τη UNICEF για να προσπαθήσουν να αλλάξουν την στάση που επικρατεί απέναντι στα εμβόλια.
«Δεχόμαστε ότι το Άγιο Πνεύμα μπορεί να μην είναι αρκετό για να αντιμετωπίσει τον ιό», δήλωσε ο αποστολικός ηγέτης του δούγματος Σέκε, Μουντζόκι. «Εξετάζουμε σοβαρά τα εμβόλια επειδή το έχουν κάνει άλλοι. Αλλά τα μέλη μας ήταν πάντα επιφυλακτικά με τις ενέσεις.
«Άρα προς το παρόν χρειαζόμαστε σαπούνι, κουβάδες, απολυμαντικά και μάσκες», λέει. «Αυτά είναι τα πράγματα που θα μας βοηθήσουν να προστατευτούμε».
Ενώ η αργή και σταθερή πορεία μπορεί να είναι καλύτερη για την αντιμετώπιση των δισταγμών που σχετίζονται με την θρησκεία, η κατάσταση είναι επείγουσα στην Αφρική, η οποία έχει τα χαμηλότερα ποσοστά εμβολιασμού στον κόσμο. Η Ζιμπάμπουε έχει εμβολιάσει πλήρως το 15% του πληθυσμού της, πολύ καλύτερο ποσοστό από πολλές άλλες αφρικανικές χώρες, αλλά εξακολουθεί να είναι πολύ πίσω από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
Ένα πρόβλημα που αντιμετώπισαν η Μπίντα και οι συνεργάτες της σχετικά με τους λόγους που αποτρέπουν τους ανθρώπους να εμβολιαστούν είναι ο στιγματισμός. Ορισμένα μέλη της εκκλησίας είναι πρόθυμα να εμβολιαστούν, αλλά δεν το κάνουν επειδή φοβούνται ότι θα εξοστρακιστούν από συνομηλίκους και ηγέτες. Το φαινόμενο οδήγησε τους ακτιβιστές να συμβουλεύσουν την κυβέρνηση να μην φέρει κινητές κλινικές σε απομονωμένες αποστολικές ομάδες όπως αυτή στο Σέκε, φοβούμενοι ότι μια δημόσια επίδειξη εμβολιασμών θα κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.
Αντ’ αυτού, οι ακτιβιστές για τα εμβόλια ενθαρρύνουν μερικές φορές το απόρρητο του εμβολιασμού.
Ένα μέλος της αποστολής για τους εμβολισμούς είπε στους πιστούς του Σέκε ότι υπάρχει τρόπος να αποφευχθεί ο στιγματισμός.
«Πηγαίνετε στο νοσοκομείο, εμβολιαστείτε και σιωπήστε», τους είπε. «Θα είναι το μυστικό σας».