Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ) χαρακτηρίζεται από παρορμητική συμπεριφορά, υπερκινητικότητα και δυσκολία στη συγκέντρωση με επακόλουθες επιπτώσεις στη σχολική επίδοση. Έρευνες αναδεικνύουν τη συσχέτιση της ΔΕΠ-Υ με συμπεριφορές υψηλού κινδύνου όπως εξαρτήσεις, διαδικτυακή κατάχρηση, επιθετική συμπεριφορά κ.α., καθώς και «ανθυγιεινές» δίαιτες και διαταραχές στον τρόπο σίτισης.
Άλλωστε η ΔΕΠ-Υ θεωρείται και διαταραχή της αυτορρύθμισης, δηλαδή η δυνατότητα αναστολής της παρόρμησης είναι περιορισμένη, χαρακτηριστικό που εμφανίζεται και σε ασθενείς με ορισμένες Διαταραχές Σίτισης, όπως η βουλιμία.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας ομάδας του ΠΜΣ «Στρ. Αναπτυξιακής και Εφηβικής Υγείας» παρατηρήθηκε ισχυρή συσχέτιση της ΔΕΠ-Υ με επεισόδια υπερφαγίας και μεγάλη πιθανότητα απουσίας ελέγχου της σίτισης (Loss of control- LOC eating), συγκριτικά με εφήβους χωρίς ΔΕΠ-Υ.
Τα μοτίβα σίτισης των παιδιών με ΔΕΠ-Υ περιελάμβαναν «γρήγορο» φαγητό (fast food) και αναψυκτικά, λιγότερα λαχανικά και φρούτα, ενώ τα κορίτσια εμφάνιζαν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά συνδυασμού ΔΕΠ-Υ και βουλιμίας, συγκριτικά με τα αγόρια (1.05% vs. 0.20%). Οι έφηβοι που παρουσιάζουν απουσία ελέγχου σίτισης (Loss of Control, LOC eating) έχουν σημαντική αύξηση αρνητικού συναισθήματος και παρορμητισμού.
Συσχέτιση ΔΕΠ-Υ με συγκεκριμένες ΔΣΠΤ
- Συγκεκριμένα, η ΔΕΠ-Υ συσχετίστηκε σε μεγάλο βαθμό τόσο με την Ψυχογενή Βουλιμία (Ψ.Β.), όσο και με την Διαταραχή Υπερφαγίας (ΔΥ).
- Το 3% εφήβων ασθενών με Ψυχογενή Ανορεξία (ΨΑ) είχαν ΔΕΠ-Υ.
- Αναφορικά με την ΨΒ, το 20% των έφηβων ασθενών με ΨΒ είχαν ταυτόχρονα ΔΕΠ-Υ, ενώ η ΔΕΠ-Υ συσχετίστηκε θετικά με την συναισθηματική υπερφαγία και την ΨΒ.
Συσχέτιση χαρακτηριστικών της ΔΕΠ-Υ με συγκεκριμένες ΔΣΠΤ
- Βασικό χαρακτηριστικό της ΔΕΠ-Υ, που συνδέθηκε με διαταραγμένο τρόπο σίτισης ήταν ο παρορμητισμός.
- Στα κορίτσια, ο παρορμητισμός αποτέλεσε προβλεπτικό παράγοντα για την ανάπτυξη συμπτωμάτων ΨΒ.
- Έφηβοι με προβλήματα διάσπασης προσοχής κατανάλωναν μεγαλύτερες ποσότητες φαγητού.
- Η υπερκινητικότητα σε συνδυασμό με την διάσπαση προσοχής στην παιδική ηλικία, αποτέλεσε προβλεπτικό παράγοντα για ανάπτυξη ΔΥ στην μέση εφηβεία, μέσω της έντονης επιθυμίας για φαγητό.
Συμπεράσματα
Τα συμπεράσματα της ανασκόπησης θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την πλαισίωση των παιδιών με ΔΕΠ-Υ με εκπαίδευσή τους σε επιλογές διατροφής, αλλά και προσαρμογή του οικογενειακού περιβάλλοντος στις ιδιαιτερότητές τους, προκειμένου να διασφαλιστεί η κατά το δυνατόν ομαλή ανάπτυξη τους και η υιοθέτηση υγιεινών μοτίβων διατροφής.
Την έρευνα της ομάδας του ΠΜΣ με τίτλο:
«Διερεύνηση της σχέσης Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ) με τις Διαταραχές Σίτισης και Πρόσληψης Τροφής σε εφήβους», διενήργησαν οι:
Ανδρονίκη Σταυρίδου
Στρατιωτικός Αναπτυξιακός Ψυχολόγος, MSc
ΠΜΣ «Στρ. Αναπτυξιακής και Εφηβικής Υγείας»
Γεωργία Πάνου
Ψυχολόγος
ΠΜΣ «Στρ. Αναπτυξιακής και Εφηβικής Υγείας»
Άρτεμις Κ. Τσίτσικα
Αναπλ. Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής,
Ιατρική Σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Επιστ. Υπεύθυνος Προγραμμάτων «φιλικών» για εφήβους/νέους Π.Ο.Υ. ΕΚΠΑ &
Προγραμμάτων Κατάρτισης του Υπουργείου Υγείας
Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής (ΕΕΕΙ)
Διευθύντρια ΠΜΣ «Στρ. Αναπτυξιακής και Εφηβικής Υγείας».