*Αχ Πατρίδα μου καημένη ποια κατάρα σε βαραίνει
*Η δικαίωση των Ποιητών
«Μεσ’ στις παινεμένες χώρες, Χώρα / παινεμένη, θάρθη κ’ ώρα. / και θα πέσης…»
(Παλαμάς).
Πόσο προφητικά μίλησε ο Ποιητής για την Χώρα μας, για την Ελλάδα του σήμερα!
Πυρκαγιές, Πλημμύρες, Θάνατος-πνιγμός ενός αθώου… Η Εικόνα και η Μοίρα της σημερινής Ελλάδας.
Ποιοι Θεοί μάς τιμωρούν και ποιες Θεές θέλουν κι άλλες θυσίες για να εξευμενιστούν;
Ποια λάθη και ποιες αμαρτίες πληρώνει η χώρα και η πατρίδα μας!
Κάπου στο βάθος ακούγεται μία φωνή εκδικητική και προειδοποιητική για το μέλλον της Ελλάδας…
«Κ’ η Ψυχή σου, Πολιτεία, / κολασμένη από την αμαρτία, / νεκρή αφήνοντας εσένα / θα πλανιέται αφήνοντας άλλη γέννα…»
(Παλαμάς).
Δεν μπορούν, όμως, να φταίνε πάντα και για όλα οι άλλοι… Η Φύση, οι Θεοί και η Μοίρα μας… Αυτοί δεν γνωρίζουν, ούτε αναγνωρίζουν, ούτε συγχωρούν τις δικές μας αδυναμίες, τις ανάγκες μας και τις αβελτηρίες μας (ατομικές και κρατικές).
Κάθε φορά που μάς καταστρέφουν, απλά μάς προειδοποιούν, όπως ο Ποιητής… Εμείς κάπου ως λαός , κοινωνία και χώρα δεν ακούσαμε και δεν ερμηνεύσαμε σωστά τις προειδοποιήσεις τους… Δεν λογικευτήκαμε από κάποιες άλλες καταστροφές…
Ο Αισχύλος δια στόματος Ορέστη, τα του Μητροκτόνου, είχε προφητέψει κάποιες ενέργειες και συμπεριφορές που συνιστούν το απόλυτο όνειδος του ανθρώπου:
«Μέμνησο λουτρών εν οις ενοσφίσθης»
(Να θυμάσαι τα λουτρά (νερό, θάλασσα) που σε σκότωσαν- πνίγηκες).
Μα πώς τα καταφέραμε πάλι να δικαιώσουμε τον Ποιητή και να εξοργίσουμε την Μοίρα μας;
Γιατί κάθε φορά να εξωτερικεύουμε ό,τι πιο απάνθρωπο και σκληρό φωλιάζει στο σκοτεινό χώρο του ασυνειδήτου μας;
Γιατί στη θέση της βοήθειας και της αλληλοβοήθειας, της κατανόησης και της ανεκτικότητας χτίσαμε το τείχος της σκληρότητας, της αδιαφορίας για την ανθρώπινη ζωή και της συναισθηματικής αποβιταμίνωσης;
Γιατί ο “αργοπορημένος επιβάτης” του πλοίου- “έστω και παράνομος”- να αντιμετωπίζεται ως δημόσιος κίνδυνος και να πετιέται στη θάλασσα;
Χάθηκε η λογική ή στέρεψαν οι πηγές του συναισθήματος;
Ακόμη και στους άγραφους κανόνες της ζούγκλας υπάρχει ένα περιθώριο συνεννόησης και συγχώρεσης.
Το πέταγμα στη θάλασσα ενός νέου ήταν μια υπέρβαση καθήκοντος κάποιων εντεταλμένων για την ασφάλεια του πλοίου ή μια κοινωνική ασθένεια ή και εθνική κατάπτωση που μολύνουν και κάθε ατομικό;
Αυτός ο κατήφορος του ατομικού έχει τέρμα ή επωάζεται και λειαίνεται από τον κοινωνικό μας μιθριδατισμό και την εθνική μας σήψη;
Ένας άλλος Ποιητής, ο Ναζίμ Χικμέτ, την ντροπή του ανθρώπου την περιέγραψε με καθαρό τρόπο:
«Για μένα το λοιπόν το πιο εκπληχτικό / και πιο επιβλητικό / και πιο μυστηριακό και πιο μεγάλο / είναι ένας άνθρωπος που τον μποδίζουν να / βαδίζει / είναι ένας άνθρωπος που τον αλυσοδένουν».
Κάποια γεγονότα και κάποιες συμπεριφορές κάνουν πάταγο και διαλαλούν το μέγεθος της ατομικής μας διολίσθησης, της κοινωνικής μας παιδείας και της εθνικής μας ανατροφής.
«Και το πέσιμό σου θα βροντήξη / κ΄ένα μυρολόϊ σου θα ουρλιάση, / και το μυρολόϊ σου θα το πνίξη / από πάνω σου αλαλάζοντας μια πλάση»
(Παλαμάς).
Επειδή, όμως, τα μοιρολόγια δεν αρμόζουν στη φυλή μας και επειδή οι κατάρες προς τη φύση που μάς σκόρπισε καταστροφές (πυρκαγιές, πλημμύρες) δεν αρμόζουν στον πολιτισμό μας, ας συμβιβαστούμε με την οργή της και ας μην επιλέξουμε τη λύση της παραίτησης και της φυγής.
«Γιατί βαθιά μου δόξασα και πίστεψα τη γη / και στη φυγή δεν άπλωσα τα μυστικά φτερά / μου» (Σικελιανός).
Όταν ως άτομα και λαός γνωρίζουμε να αγωνιζόμαστε και να διορθώνουμε τα λάθη μας, τότε μπορούμε να αισιοδοξούμε και να ελπίζουμε στη θεϊκή βοήθεια. Ο Ποιητής το είπε καθαρά:
«Όσο να σε λυπηθή / της αγάπης ο Θεός, / και να ξημερώση μιαν αυγή,/ και να σε καλέση ο λυτρωμός, / ω Ψυχή παραδαρμένη από το κρίμα !» (Παλαμάς).
Οι καταστροφές και η απώλεια ανθρώπινων ζωών δεν μπορεί και δεν πρέπει να μάς οδηγήσει σε μία μοιρολατρική στάση ζωής. Ο άνθρωπος κρίνεται και αξιολογείται θετικά από το περίσσευμα των αντοχών του και από τη θέληση να ξανασηκωθεί όρθιος.
«Γιατί δεν είπα: ”εδώ η ζωή αρχίζει, εδώ / τελειώνει…” / μα “αν είν’ η μέρα βροχερή, σέρνει πιο πλούσιο / φως…» (Σικελιανός).
Ωστόσο τίποτε δεν μπορεί να κριθεί ως επωφελές για την μελλοντική μας πορεία, αν πρώτα δεν κρίνουμε αυστηρά τον εαυτό μας και δεν κατακτήσουμε τα εσώτερα δώματα της αυτογνωσίας μας. Το κυριότερο, όμως, είναι να δούμε κάποιες σκληρές αλήθειες, να τις αποδεχτούμε και να αλλάξουμε.
Οι παρακάτω θέσεις του ποιητή Τίτου Πατρίκιου με τις πολλαπλές αναγνώσεις και ερμηνείες μπορούν να μάς διδάξουν πολλά:
«Όταν φτάσεις κάποτε να ανακαλύψεις πόσες ακόμα αυταπάτες συντηρούσες, όταν αναγκαστείς να αναγνωρίσεις κι εκείνα που δεν ήθελες να παραδεχτείς, όταν πέσει και το τελευταίο είδωλο που πάνω του στήριζες την πίστη σου, τότε μπορεί να αρχίσεις να μαθαίνεις πόσο βαθιά πηγαίνουν, πόσο σκοτεινές οι ρίζες της καθεμιάς σου πράξης».