Σεργκέι Σόιγκου: Ο Ρώσος υπουργός Άμυνας και πιθανός διάδοχος του Βλάντιμιρ Πούτιν

Σεργκέι Σόιγκου: Ο Ρώσος υπουργός Άμυνας και πιθανός διάδοχος του Βλάντιμιρ Πούτιν
Open Image Modal
Russian Defence Minister Sergei Shoigu salutes to his soldiers as he is driven along the Red Square, during the Victory Parade marking the 70th anniversary of the defeat of the Nazi Germany in World War II, in Moscow, Russia, Saturday, May 9, 2015. (AP Photo/Alexander Zemlianichenko, pool)
ASSOCIATED PRESS

Η ισχυρή προσωπικότητα του Βλάντιμιρ Πούτιν έχει αναμφίβολα αφήσει το αποτύπωμά της στη ρωσική πολιτική σκηνή από την έναρξη του 21ου αιώνα μέχρι σήμερα, δημιουργώντας υποστηρικτές, που υπογραμμίζουν την εκ νέου ανάδειξη της Ρωσίας σε μια γεωπολιτική υπερδύναμη, και πολεμίους, οι οποίοι επικρίνουν τον «αυταρχικό» τρόπο με τον οποίο ηγείται της χώρας του.

Ο γεννηθείς το 1952 πρώην πράκτορας της KGB έχει αναδειχτεί σε μία από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες της διεθνούς πολιτικής σκηνής- ωστόσο, αργά ή γρήγορα, θα τεθεί θέμα διαδοχής του, καθώς ο Ρώσος πρόεδρος είναι 63 ετών. Και, σε αυτή την περίπτωση, το ποιος θα διαδεχθεί μια τόσο ισχυρή προσωπικότητα αποτελεί μεγάλο ερωτηματικό. Δύο ονόματα που αναφέρονται ως πιθανοί διάδοχοι είναι αυτό του πρώην προέδρου και νυν πρωθυπουργού- και στενού συνεργάτη του Πούτιν- Ντμίτρι Μεντβέντεφ, καθώς και του υπουργού Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ. Ωστόσο, στην πρώτη περίπτωση θεωρείται ότι ο Μεντβέντεφ δεν διαθέτει το απαραίτητο «βάρος» για να αναλάβει μόνιμα τα ηνία, ενώ ο Λαβρόφ είναι επίσης μεγάλης ηλικίας.

Ένα άλλο όνομα το οποίο βάζει ο Economist στο τραπέζι είναι αυτό του υπουργού Άμυνας, Σεργκέι Σόιγκου. Όπως επισημαίνεται, από το 2012 που ο Σόιγκου ανέλαβε καθήκοντα, οι σχέσεις τους έχουν ανθίσει, καθώς οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις έχουν εξελιχθεί σε βασικό (αν όχι κύριο) μέσον άσκησης της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής, με τη Ρωσία να τις χρησιμοποιεί (ιδιαίτερα αποτελεσματικά, όπως φαίνεται μέχρι τώρα) για την επίτευξη των στόχων της και την επίδειξη ισχύος στην Ουκρανία, με την προσάρτηση της Κριμαίας, στα όρια των εναερίων χώρων του ΝΑΤΟ, και πρόσφατα στη Συρία. Αναλυτές σε όλο τον κόσμο επισημαίνουν ότι οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις παρουσιάζουν απίστευτη βελτίωση σε σχέση με το 2008 (πόλεμος Ρωσίας- Γεωργίας), σχεδόν σε κάθε επίπεδο.

Ωστόσο, όπως υπογραμμίζει ο Economist, ο Σόιγκου είναι κάτι πολύ παραπάνω από «απλά» ο τελευταίος υπουργός Άμυνας της χώρας. Αν και δεν είναι πολύ νεώτερος του Πούτιν (στα 60), είναι το αρχαιότερο μέλος της ρωσικής κυβέρνησης, με τη θητεία του να έχει αρχίσει λίγο πριν την πτώση της ΕΣΣΔ, όταν ο Πούτιν ήταν ακόμα στην αφάνεια. Ο Σόιγκου έγινε ιδιαίτερα γνωστός για τις επιδόσεις του στο υπουργείο Εκτάκτων Αναγκών, μια ημι-στρατιωτική υπηρεσία επιφορτισμένη με καθήκοντα διάσωσης, την οποία έστησε ο ίδιος και ηγήθηκε για περίπου 22 χρόνια. Επίσης, μέσω προσεκτικών επιλογών, έχει καταφέρει να συγκεντρώσει ισχύ και να είναι δημοφιλής χωρίς να έχει σημαντικούς εχθρούς.

Ο Σόιγκου χαίρει της εμπιστοσύνης του Πούτιν και θεωρείται ως «νούμερο 2» μεταξύ των συνεργατών του με τη μεγαλύτερη επιρροή, κάτω μόνο από τον προσωπάρχη του Ρώσου προέδρου, Σεργκέι Ιβάνοφ. Σε καταστάσεις κρίσης είναι αναντικατάστατος, και ως εκ τούτου θεωρείται ως ένας από τους πιθανούς διαδόχους.

Ο Ρώσος υπουργός Άμυνας μεγάλωσε στη νότια Σιβηρία, και ήταν γνωστός κατά τη νιότη του για την αγάπη του για τα σπορ, παράτολμες δραστηριότητες, αλλά και τους καυγάδες, κερδίζοντας το παρατσούκλι «Σατανάς». Με πτυχίο μηχανολογίας και μια σειρά επιτυχημένων οικοδομικών projects στο ενεργητικό του, κλήθηκε στη Μόσχα το 1990 από την ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος, για να αναλάβει τη δημιουργία ενός νέου σώματος συνεργείων διάσωσης- το οποίο μετέτρεψε στο αποτελεσματικό υπουργείο Εκτάκτων Αναγκών του. Επίσης, έχει δείξει ότι είναι πιστός, υποστηρίζοντας τον Γέλτσιν κατά το πραξικόπημα του Αυγούστου 1991 και κατά τη συνταγματική κρίση του Οκτωβρίου 1993.

Εν μέσω του χάους της δεκαετίας του 1990, τονίζει ο Economist, ο Σόιγκου έγινε φιγούρα – συνώνυμο της σταθερότητας: Πέρα από έκτακτες ανάγκες όπως φυσικές καταστροφές, έχει αναλάβει καθήκοντα διαμεσολαβητή σε διενέξεις και συγκρούσεις (Νότια Οσετία, Τατζικιστάν, Τσετσενία). Όταν ο Πούτιν ανέλαβε καθήκοντα, σύμβουλοί του φέρονται να διαμόρφωσαν την εικόνα του εν μέρει βάσει αυτής του Σόιγκου (τον οποίον ο Γέλτσιν είχε χαρακτηρίσει το «μεγαλύτερο αστέρι μας»). Ο Σόιγκου, από πλευράς του, επέλεξε να απομακρυνθεί από το προσκήνιο, καθώς, όπως φαίνεται, ποτέ δεν ήταν στα σχέδιά του να εμπλακεί κομματικά (τον έβαλε ο Γέλτσιν στο κόμμα που εξελίχθηκε στη «Νέα Ρωσία» του Πούτιν).

Παράλληλα όμως, εδραίωνε τη θέση του, βελτιώνοντας τις σχέσεις του με τον πρόεδρο, και συχνά συνοδεύοντάς τον στην καλλιέργεια της ανδροπρεπούς εικόνας του και στα ενδιαφέροντά του (όπως την ιστορία). Κάποια στιγμή ο Πούτιν του ανέθεσε καθήκοντα υπουργού Άμυνας, στη θέση του Ανατόλι Σερντιούκοφ – ο οποίος είχε προβεί σε δραστικές μεταρρυθμίσεις, αλλά είχε έρθει σε αντιπαράθεση με τις τάξεις των ανώτατων αξιωματικών. Αυτό που έκανε ο Σόιγκου ήταν να διατηρήσει τις αλλαγές, αλλά να βελτιώσει τις σχέσεις του με τη στρατιωτική ηγεσία, βελτιώνοντας το ηθικό. «Υπό τον Σόιγκου ο στρατός άρχισε να πιστεύει ξανά στον εαυτό του» αναφέρει ο Μιχαήλ Κονταρένοκ, του Military-Industrial Courier.

Ο Σόιγκου επικεντρώθηκε σε θέματα στρατιωτικής ετοιμότητας και δημοσίων σχέσεων. Σε αρχική φάση, η πραγματιστική του προσέγγιση μάλιστα βελτίωσε τις σχέσεις και με τη Δύση- ωστόσο αυτό έληξε με την προσάρτηση της Κριμαίας, η οποία, σημειωτέον, παρουσίασε έναν νέο ρωσικό στρατό, σύμβολο του οποίου ήταν ο Σόιγκου.

Στις 9 Μαΐου, κατά τους εορτασμούς για την ημέρα της νίκης επί της ναζιστικής Γερμανίας, ο Σόιγκου εμφανίστηκε με στρατιωτική στολή- μια χειρονομία ισχύος, που δημιούργησε ερωτηματικά για το κατά πόσον προορίζεται για υψηλότερη θέση.

Καταλήγοντας, ο Economist εκτιμά ότι εάν υπάρχει μια λίστα διαδόχων του Πούτιν – μέρος της ισχύος του οποίου βασίζεται στην bezalternativnost, την έλλειψη εναλλακτικών- ο Σόιγκου πιθανότατα βρίσκεται σε αυτήν, καθώς είναι ο πλέον «αξιόπιστος» και δημοφιλής πολιτικός, πέραν του Πούτιν. Έχει αποφύγει σκάνδαλα, θεωρείται καθαρός και από παλιά αρνείται ότι έχει πολιτικές φιλοδοξίες. Αυτό ενδεχομένως να λειτουργήσει υπέρ του: «Όταν προκύψει η υπέρτατη κατάσταση έκτακτης ανάγκης, οι Ρώσοι ενδεχομένως να στραφούν στον επικεφαλής διασώστη».