Είναι ίσως το Υπουργείο με το μεγαλύτερο βάρος ευθύνης για την Ελλάδα του αύριο. Χωρίς υποδομές και μεταφορές για ποιο κράτος μπορούμε να μιλάμε;
Προφανώς τα οικονομικά μιας χώρας είναι προτεραιότητα, διότι από εκεί αντλείς πόρους, όμως το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχει την ευθύνη της υλοποίησης έργων που θα αλλάξουν τον χάρτη της Ελλάδας. Ειδικά τώρα με τις φυσικές καταστροφές, η χώρα μας χρειάζεται έργα που θα αντέξουν στον χρόνο αλλά και που θα αντέξουν τη σφοδρότητα των φαινομένων.
Ο απολογισμός ενός τριμήνου στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, του πρώτου της νέας διακυβέρνησης, είχε ενδιαφέρον ούτως ή άλλως, λόγω των καταστάσεων από τις καταστροφές στη Θεσσαλία, αλλά και από τα πολλά έργα που είτε βρίσκονται σε εξέλιξη είτε έχουν δρομολογηθεί. Απέκτησε, ωστόσο, ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον από την αναφορά του Νίκου Ταχιαίου, υφυπουργού Υποδομών, ότι με το νέο σκηνικό έπειτα από τις αυτοδιοικητικές εκλογές και τους νέους δημάρχους και περιφερειάρχες που προέκυψαν και που δεν ήταν υπό τη στήριξη της κυβέρνησης, θα υπάρξουν επαφές μαζί τους προκειμένου να συζητηθούν οι όποιες ενστάσεις υπάρχουν. Ηδη όλοι έχουν ζητήσει να συναντηθούν με την ηγεσία του Υπουργείου.
Και είναι ουκ ολίγες οι διαφορετικές απόψεις για μικρά ή μεγάλα έργα. Ο Νίκος Ταχιάιος έφερε ως παράδειγμα την αίολη θέση του νέου δημάρχου Αθηναίων Χάρη Δούκα, όσον αφορά το σταθμό της Γραμμής 4 του μετρό της Αθήνας στα Εξάρχεια. Αναφέρθηκε δε και στις προσφυγές που υπάρχουν στην Κρήτη για τον ΒΟΑΚ, από τον Δήμο Ηρακλείου και Μαλεβιζίου. Επίσης, ίσως υπάρξουν και διαφορετικές απόψεις για το flyover της Θεσσαλονίκης.
Θέση του Νίκου Ταχιάου είναι ότι δεν πρέπει να χαθεί χρόνος με πολιτικοποίηση των έργων, και ειδικά των μητροπολιτικών όπως το μετρό της Αθήνας, που υπερβαίνει γειτονιές.
Μετρό Θεσσαλονίκης, flyover Θεσσαλονίκης, σιδηρόδρομος, αντιπλημμυρικά έργα, νέοι οδικοί άξονες, έλεγχος και συντήρηση υπαρχουσών υποδομών, ηλεκτροκίνηση, νέα λεωφορεία και ασφάλεια αερομεταφορών, ήταν στην ατζέντα του Υπουργείου και έγινε κουβέντα για όλα.
Ο Χρήστος Σταϊκούρας, ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, στις 12 δέσμες πολιτικών του Υπουργείου.
1η Δέσμη Πολιτικών: Υλοποίηση δημοσίων έργων
Βρίσκονται σε εξέλιξη εκατοντάδες μικρά και μεγάλα έργα σε όλη την επικράτεια, με στόχο τις σύγχρονες υποδομές και τις ασφαλείς μεταφορές. Το ΜΕΤΡΟ Θεσσαλονίκης θα λειτουργήσει μέσα στο 2024. Σημαντικό τμήμα του Ε-65, μέχρι την Καλαμπάκα, παραδίδεται τους πρώτους μήνες του 2024. Ο αυτοκινητόδρομος Πάτρα - Πύργος προχωρά, σε ποσοστό ολοκλήρωσης 25% του έργου μέχρι σήμερα. Η οδική σύνδεση Άκτιο - Αμβρακία θα παραδοθεί, στο σύνολό της, εντός του 2023. Η κατασκευή της Ανατολικής Εσωτερικής Περιφερειακής της Θεσσαλονίκης (Flyover) ξεκινά τον επόμενο μήνα. Ο οδικός άξονας Ιωάννινα - Κακκαβιά επαναδημοπρατήθηκε. Εξετάζεται ο τρόπος επανα-δημοπράτησης τμήματος του οδικού άξονα Λαμία - Καρπενήσι. Ο οδικός άξονας Μπράλος - Άμφισσα και η παράκαμψη της Χαλκίδας ξεκινούν να κατασκευάζονται μέσα στις επόμενες εβδομάδες, με πρόδρομες εργασίες να υλοποιούνται σε κάποια τεχνικά έργα.
2η Δέσμη Πολιτικών: Υλοποίηση μεγάλων αρδευτικών, εγγειοβελτιωτικών και αντιπλημμυρικών έργων, διότι τα άλλα ανήκουν στις Περιφέρειες
Σήμερα, βρίσκονται σε εξέλιξη μελέτες, ύψους 28,9 εκατ. ευρώ, για 11 μεγάλα αντιπλημμυρικά έργα. Υλοποιούνται άλλα 10, συνολικού ύψους 344 εκατ. ευρώ, στις Περιφέρειες Αττικής, Κεντρικής Μακεδονίας και Πελοποννήσου. Επίσης 4 έργα, ύψους 197 εκατ. ευρώ, είναι υπό ανάθεση. Όπως υπό ανάθεση είναι και 2 έργα ΣΔΙΤ, ύψους 497 εκατ. ευρώ. Στα ανωτέρω, προστίθενται 49 μεγάλα αρδευτικά έργα που έρχονται στην ευθύνη υλοποίησης του Υπουργείου από το Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, προϋπολογισμού 642 εκατ. ευρώ, και τα οποία βρίσκονται σε διαφορετικές φάσεις ωρίμανσης.
3η Δέσμη Πολιτικών: Ελεγχος και η συντήρηση υφιστάμενων έργων υποδομής
Τις επόμενες ημέρες προχωρά η έκδοση Υπουργικής Απόφασης για την έγκριση του Κανονισμού Επιθεώρησης και Συντήρησης Γεφυρών, καθώς και για τη συγκρότηση της Διοικητικής Αρχής Γεφυρών.
Με τον τρόπο αυτό καθορίζονται οι υποχρεώσεις των φορέων λειτουργίας και συντήρησης των γεφυρών και προσδιορίζεται η ακριβής μεθοδολογία για την καταγραφή και παρακολούθηση της κατάστασης και της συντήρησης όλων των γεφυρών της χώρας, με μήκος μεγαλύτερο των 6 μέτρων.
Ταυτόχρονα έχει προετοιμαστεί και το Εθνικό Μητρώο Γεφυρών το οποίο, με τη συνδρομή του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, θα παρουσιασθεί σε κατάλληλη διαδικτυακή πλατφόρμα. Ετσι θα γίνεται η πλήρης καταγραφή και αποτύπωση της κατάστασης και των ενεργειών για τη συντήρηση και λειτουργία των γεφυρών από τους αρμόδιους κατά περίπτωση φορείς λειτουργίας και συντήρησης, καθώς και η συστηματική παρακολούθηση από τη Διοικητική Αρχή Γεφυρών της εφαρμογής του Κανονισμού.
4η Δέσμη Πολιτικών: Ενίσχυση της ηλεκτροκίνησης
Οι ταξινομήσεις των ηλεκτροκίνητων οχημάτων είναι στο 10,5%, από 0,4% το 2019. Ήδη εγκρίθηκαν 2.629 αιτήσεις πολιτών για υπαγωγή στο Πρόγραμμα «Κινούμαι Ηλεκτρικά 2», από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, το οποίο έχει πλέον την ευθύνη προώθησης της ηλεκτροκίνησης στη χώρα μας (τυπικά από τις αρχές του 2024).
Ενώ, ως τώρα έχουν υποβληθεί 19.000 αιτήσεις για το β’ κύκλο, και έχουν εγκριθεί 11.175 από αυτές. Εκτιμάται ότι ως το τέλος Οκτωβρίου θα εξεταστούν άλλες 5.000 αιτήσεις. Μάλιστα, σχεδόν 3 στις 4 αιτήσεις αφορούν δίκυκλα, τρίκυκλα, μικρά αυτοκίνητα και ποδήλατα, στοιχείο που αποτυπώνει και τη στροφή της αγοράς προς τη μικρο-κινητικότητα. Επίσης, το 2019 υπήρχαν 58 σημεία φόρτισης, ενώ σήμερα ο αριθμός τους υπερβαίνει τις 4.000, με στόχο να αναπτυχθούν 25.000 σημεία φόρτισης έως το 2030. Σχεδιάζεται και το νέο πρόγραμμα «Κινούμαι Ηλεκτρικά 3».
Για τα ηλεκτρικά ταξί η Χριστίνα Αλεξοπούλου, υφυπουργός Μεταφορών σημείωσε ότι το Υπουργείο συζητά με τους αυτοκινητιστές για το πώς θα μπορέσουν να κυκλοφορήσουν περισσότερα ηλεκτρικά ταξί. Αναζητούνται πιάτσες που θα μπουν φορτιστές. Επίσης, αναφέρθηκε στο Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Οδικής Ασφάλειας Ελλάδα 2030, το οποίο, εκτός των άλλων, αποσκοπεί στη μείωση του αριθμού των θυμάτων τροχαίων ατυχημάτων κατά 50% έως το 2030. Κι ακόμα, το Υπουργείο επεξεργάζεται προτάσεις για τον νέο νόμο Οδικής Ασφάλειας, βελτιώσεις του ΚΟΚ, το Εθνικό Παρατηρητήριο Οδικής Ασφάλειας και την Εθνική Επικοινωνιακή Πολιτική Οδικής Ασφάλειας.
Εξάλλου, η διασφάλιση της καθολικής πρόσβασης των ατόμων με αναπηρίες σε όλα τα δημόσια μεταφορικά συστήματα της χώρας, σταθερής ή μη τροχιάς, αστικά και υπεραστικά, συμπεριλαμβανομένων των ταξί και των ΚΤΕΛ, αποτελεί εθνικό μας στόχο.
5η Δέσμη Πολιτικών: Ανανέωση του στόλου των λεωφορείων
Το κράτος θα προμηθευτεί 1.300 λεωφορεία αντιρρυπαντικής τεχνολογίας έως το τέλος της τετραετίας. Υλοποιείται ήδη η ανανέωση του υφιστάμενου γερασμένου στόλου, με την προμήθεια 650 νέων οχημάτων μηδενικών ρύπων, ηλεκτρικών και φυσικού αερίου, σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Τα πρώτα 250 λεωφορεία αναμένεται να κυκλοφορήσουν τέλος Απριλίου του 2024. Στη β φάση βρίσκεται και ο διαγωνισμός προμήθειας επιπλέον 650 λεωφορείων αντιρρυπαντικής τεχνολογίας, που θα ξεκινήσει μέσα στο 1ο εξάμηνο του 2024.
6η Δέσμη Πολιτικών: Μεταρρύθμιση του ελληνικού σιδηροδρόμου
Ο ΟΣΕ θα λάβει ετήσια χρηματοδότηση 75 εκατ. από 45 εκατ. ευρώ, προκειμένου να υλοποιήσει τις απαιτούμενες παρεμβάσεις για την καλύτερη λειτουργία των τρένων, θέτοντας, ταυτόχρονα, ένα πλαίσιο εποπτείας, λογοδοσίας και μετρήσιμων αποτελεσμάτων από τον πλευρά του ΟΣΕ.
Συγκροτήθηκε και Επιτροπή αποτελούμενη από τους εμπλεκόμενους φορείς (stakeholders), για την υποστήριξη του εκσυγχρονισμού του σιδηροδρομικού τομέα στην πατρίδα μας. Ολοκληρώθηκε η σηματοδότηση και η τηλεδιοίκηση του δικτύου, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, δυστυχώς όμως προέκυψε η ανάγκη επανεγκατάστασης σε πληγείσες - από τον Daniel - περιοχές.
7η Δέσμη Πολιτικών: Περαιτέρω ενίσχυση της ασφάλειας των αεροδρομίων, των αερομεταφορών και της αεροναυτιλίας
Προωθείται ο νέος Κώδικας Δεοντολογίας της ΑΠΑ και ο Εθνικός Κανονισμός Ασφάλειας Πολιτικής Αεροπορίας, ενισχύθηκε η στελέχωση της ΥΠΑ και της ΑΠΑ, ορίσθηκαν Υπεύθυνος Συστήματος Διαχείρισης Ασφάλειας και Υπόλογοι Διευθυντές ανά θεματικό τομέα στην ΥΠΑ, καλύπτονται κενά ανθρώπινου δυναμικού μέσω μετακινούμενου προσωπικού στα περιφερειακά αεροδρόμια αρμοδιότητας της ΥΠΑ, δρομολογείται η σύσταση του ΝΠΔΔ για την ΥΠΑ, αξιοποιούνται πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας – ύψους 107 εκατ. ευρώ, για την αναβάθμιση αεροδρομιακών υποδομών.
8η Δέσμη Πολιτικών: Δημιουργία μητροπολιτικών φορέων, υπεύθυνων για το κυκλοφοριακό, σε Αττική και Θεσσαλονίκη
Στόχος είναι ο ουσιαστικός συντονισμός των συναρμόδιων φορέων και η ορθολογική χρήση των πόρων για την επίλυση ζητημάτων που συντελούν στην κυκλοφοριακή συμφόρηση. Έχει ήδη ολοκληρωθεί η προμελέτη για την Αττική, και προχωρά η αντίστοιχη για τη Θεσσαλονίκη. Επόμενο βήμα είναι η λεπτομερής σχεδίαση των αρμοδιοτήτων του φορέα και η σύνταξη σχεδίου νόμου για την ίδρυσή του.
9η Δέσμη Πολιτικών: Ενίσχυση υφιστάμενων και η δημιουργία νέων λεωφορειακών γραμμών από τα ΚΤΕΛ, υπό τον συντονισμό του Οργανισμού Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης (ΟΣΕΘ)
Παράλληλα, το Υπουργείο αιτήθηκε την έκδοση ΚΥΑ από τους Υπουργούς Εσωτερικών και Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, για έγκριση πρόσληψης 150 οδηγών στον ΟΑΣΘ, ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου. Η έγκριση βρίσκεται σε τελικό στάδιο.
10η Δέσμη Πολιτικών: Ενίσχυση των μοντέλων ΒΙΜ, που διασφαλίζουν την ολοκληρωμένη ψηφιακή απεικόνιση των φυσικών και λειτουργικών χαρακτηριστικών μιας υποδομής
Πρώτος πυλώνας είναι η «Ανάπτυξη Στρατηγικού Σχεδίου και Οδικού Χάρτη για την Εφαρμογή του BIM στην Ελλάδα». Το εμβληματικό αυτό έργο ήταν πρωτοβουλία του Υπουργείου, σε συνεργασία με τη DG REFORM, και χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω του Προγράμματος Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων. Το Υπουργείο συνεχίζει σε αυτή την κατεύθυνση, καθώς εγκρίθηκε 2η χρηματοδότηση, ύψους 550.000 ευρώ, από τη DG REFORM για την υλοποίηση ενός 2ου έργου, με τίτλο “Implementation of the BIM Roadmap in Greece, including pilot projects”.
Παράλληλα, το αμέσως προσεχές διάστημα, αναμένεται να αναρτηθεί σε Διαβούλευση το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο και ο Οδικός Χάρτης για την Εφαρμογή του BIM στην Ελλάδα. Πρόκειται για ένα συγκροτημένο πλάνο που περιγράφει τα βασικά βήματα, τον χρονικό ορίζοντα και τους απαιτούμενους πόρους για την υλοποίηση των παρεμβάσεων που προτείνονται.
11η Δέσμη Πολιτικών: Ενίσχυση της ανθεκτικότητας των μεταφορών, άρρηκτα συνδεδεμένη με τις υποδομές
Θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι τα νέα έργα υποδομής είναι ανθεκτικά στο κλίμα, συνάδουν με τους περιβαλλοντικούς στόχους, και διασφαλίζουν συνέχεια σε απρόβλεπτες καταστάσεις, οφειλόμενες σε φυσικές ή ανθρωπογενείς καταστροφές.
Η Ελλάδα πρόκειται να συμμετάσχει στους νέους σιδηροδρομικούς εμπορευματικούς διαδρόμους, όπως αυτός που συνδέει «Βαλτική Θάλασσα – Εύξεινο Πόντο – Αιγαίο Πέλαγος». Προωθείται το έργο της ανάπτυξης της σιδηροδρομικής σύνδεσης «Θεσσαλονίκη – Καβάλα – Αλεξανδρούπολη – Μπουργκάς – Βάρνα – Ρούσε», και προτάθηκε η δρομολόγηση ενός τρένου που θα συνδέει την Ουκρανία με τη χώρα μας μέσω Βουλγαρίας και Ρουμανίας, και θα αξιοποιήσει τη δυναμική των λιμένων της Βορείου Ελλάδας.
12η Δέσμη Πολιτικών: Αμεση αποκατάσταση των ζημιών στις υποδομές των πληγεισών περιοχών, με έργα υψηλότερης ανθεκτικότητας
Απαιτούνται πόροι και χρόνος. Με την αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης, θα συμπεριληφθούν έργα υποδομών, ύψους 600 εκατ. ευρώ. Εξ αυτών, πάνω από 185 εκατ. ευρώ θα απαιτηθούν για την ανάταξη του σιδηροδρομικού δικτύου. Τα πρώτα 14 εκατ. θα αφορούν χρηματοδότηση του ΟΣΕ για την αποκατάσταση της σιδηροδρομικής γραμμής καθόδου στον άξονα Αθήνα - Θεσσαλονίκη.
Στόχος είναι σε 18 μήνες να λειτουργεί συνολικά η διπλή γραμμή. Αρχικά η γραμμή καθόδου θα χρησιμοποιηθεί για τα εμπορευματικά τρένα και έπειτα για τα επιβατικά, έως ότου φτιαχτεί και η δεύτερη γραμμή.
Επίσης, με Διάταξη Νόμου ανατίθεται στο Υπουργείο ο σχεδιασμός και η άμεση εκτέλεση επειγόντων έργων αποκατάστασης στις πληγείσες περιοχές που δεν ανήκουν σήμερα στην αρμοδιότητα του Υπουργείου.