Υπήρξαν και οι ρομαντικοί, οι αισιόδοξοι ίσως, άλλοι τους είπαν αφελείς, που πανηγύρισαν για τα «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο λες και θα συντελούνταν ξαφνικά μια τεκτονική αλλαγή στην υψηλή στρατηγική της Τουρκίας έτσι, απλά. Και τώρα έπεσαν οι μάσκες και ταυτόχρονα σηκώθηκαν βρώμικα πανιά στη Μονή της Χώρας να καλύψουν τα αριστουργήματα του Θεόδωρου Μετοχίτη, «τα χριστιανικά που αντιπαθούν περισσότερο», κατά τον Σεφέρη.
Να μιλήσουμε λίγο ρεαλιστικά. Η Τουρκία επιζητά ζωτικό χώρο εδώ και αρκετά χρόνια και αυτό δεν είναι απότοκο μιας πολιτικής ή μόνο αυτής που στρέφεται εναντίον της Ελλάδας για λόγους που πηγάζουν από ιστορία αιώνων αλλά περισσότερο από την ανάγκη να διοχετευθεί η συσσώρευση πόρων σε καινούρια εδάφη. Το γνωστό lebensraum, που υπήρξε αιτία πολλών πολέμων στο παρελθόν καθώς καθιστά το θεωρητικό υπόβαθρο του επεκτατισμού. Αυτό δεν μετριάζεται, δεν κοπάζει, δεν εκμηδενίζεται, ούτε είναι έρμαιο ενός και μόνο ανθρώπου, όσο κυκλοθυμικός και αν είναι στην περίπτωση μας, ο Ερντογάν.
Η Ελλάδα είναι αναγκασμένη από τη Γεωγραφία και την Ιστορία να αγωνιά, να ετοιμάζεται, να εξοπλίζεται, να διαπραγματεύεται, να επικοινωνεί και ενίοτε, να πολεμά. Το αξίωμα της επιβίωσής της είναι όμως η διατήρηση της ελληνορθόδοξης καταβολής της και η περιφρούρηση της ευρωπαϊκής της υπόστασης. Προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να ξεκινήσει άμεσα τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο μια τεράστια προσπάθεια δημόσιας διπλωματίας, τόσο στο εσωτερικό τους όσο και στο εξωτερικό.
Η καταλυτική παρέμβαση του Ερντογάν τόσο στην Αγιά Σοφιά όσο και στη Μονή της Χώρας καταδεικνύει την στρατηγική απόφασή της Τουρκίας να αποσχιστεί από την ευρωπαϊκή της περιπέτεια που είχε στεφθεί με αποτυχία ούτως ή άλλως. Σε συνδυασμό με την επιθετική ρητορική προς το Ισραήλ και τον εναγκαλισμό με τη Χαμάς είναι εμφανής μια στροφή μακριά από τη Δύση που βέβαια δείχνει τόλμη, αποφασιστικότητα και ….ρήξη. Η σχέση της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ αποτελούσε εδώ και καιρό έναν συμβατικός γάμο που όπως τόσοι άλλοι στις μέρες μας, θα είχε ημερομηνία λήξης με την πρώτη σοβαρή κρίση.
Όταν στις διεθνείς σχέσεις εμπλέκονται εξωγενείς παράγοντες συναισθηματισμοί και πάθη, γίνονται λάθη, πάντα. Η συγκρουσιακή πορεία με τον Χριστιανισμό που το Ισλάμ επιτάσσει και η Τουρκία του ΑΚΠ τόσο ευλαβικά ενστερνίζεται οδηγεί σε έναν διαχωρισμό που τελικά χαράσσει σύνορα νοητά ανάμεσα σε δυο πολιτισμούς. Αυτό κάνει πιο εύκολη την επιλογή της Δύσης, που πάντα επέλεγε τον πιο αξιόπιστο, δηλαδή τον λιγότερο απρόβλεπτο, όπως πολύ πικρά αργά καταλάβαμε στην Κύπρο, και ρίχνει την πλάστιγγα προς το μέρος μας.
Σημαίνει κάτι αυτό; Κανείς δεν θα πολεμήσει για μας, ούτε μια σφαίρα δεν θα πέσει. Σε έναν τόσο αλληλεξαρτώμενο κόσμο όμως, είναι ένα ξεκάθαρο πλεονέκτημα. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, το αντίθετο θα ήταν ταφόπλακα.
Στη Μονή της Χώρας επιβεβαιώθηκε για μια ακόμη φορά ένα προαναγγελθέν διαζύγιο. Αυτό της Τουρκίας με τον Δυτικό πολιτισμό και την ευρωπαϊκή κουλτούρα. Όπως με όλα τα διαζύγια, όμως, κάποιες σχέσεις πεθαίνουν και καινούριες σχέσεις γεννιούνται, εμείς πρέπει να είμαστε παρόντες.
***
Του Ηρακλή Γερογιώκα
Συντονιστή της Γραμματείας Διεθνών Σχέσεων της ΝΔ
Αντιδημάρχου Παιδείας του Δήμου Λαρισαίων
Υπ. Διδάκτορα Πανεπιστημίου Λευκωσίας