Σε κάλπες «βαμμένες» με αίμα προσέρχονται να ψηφίσουν 53 εκατομμύρια Τούρκoι ψηφοφόροι στο φινάλε μιας βίαιης προεκλογικής περιόδου, υπό συνθήκες ακραίας πόλωσης και με τις ανησυχίες περί σχεδίου νοθείας να ενισχύονται τα τελευταία 24ωρα.
Η διπλή βομβιστική επίθεση στο Ντιγιάρμπακιρ, προπύργιο των Κούρδων,κατά την προεκλογική συγκέντρωση της Παρασκευής του φιλο-κουρδικού, αριστερού Δημοκρατικού Κόμματος του Λαού (HDP) -με δύο νεκρούς και περί τους 100 τραυματίες- σημειώθηκε μισή ώρα πριν ο πρόεδρός του Σελαχατίν Ντεμιρτάς ανέβει στο βήμα για να εκφωνήσει την ομιλία του. Και φυσικά ως ήταν αναμενόμενο, δεν ήταν λίγοι όσοι θυμήθηκαν πως περίπου δύο εβδομάδες πριν είχαν διαρρεύσει πληροφορίες πως υπάρχουν σχέδια δολοφονίας του.
Το γεγονός πως το HDP αναδείχθηκε σε Νο 1 «εμπόδιο» του προέδρου της χώρας Ταγίπ Ερντογάν στους σχεδιασμούς του να προχωρήσει τα σχέδια αλλαγής του πολιτεύματος σε προεδρικό με ιδιαίτερα αυξημένες αρμοδιότητες για τον ίδιο, είναι αρκετό για να προκαλέσει αρνητικούς συνειρμούς μεταξύ των Κούρδων και να ανάψει το φιτίλι στη ΝΑ Τουρκία. Κάτι που ενδεχομένως πολλοί θα ήθελαν τώρα που το κόμμα βρίσκεται μια ανάσα από την είσοδο του στην Εθνοσυνέλευση και την νομιμοποίηση του κινήματος με τη βούλα του εκλογικού σώματος. Ο Ερντογάν ωστόσο υποστηρίζει πως η δολοφονική επίθεση - για την οποία σύμφωνα με τις διωκτικές αρχές χρησιμοποιήθηκε ΤΝΤ- δεν είναι παρά μια ακόμη προβοκάτσια σε βάρος του ενώ η αντίδραση των Κούρδων ήταν φιλειρηνική και οι διαθέσεις τους εκφράστηκαν με μια μεγαλειώδη πορεία στην κεφαλή της οποίας υπήρχε ένα πανό με τη φράση "Παρ' όλα αυτά, Ειρήνη".
Οι συνθήκες ακραίας πόλωσης βέβαια που επικρατούν στην Τουρκία, συνδέονται πρωτίστως με το γεγονός πως για πρώτη μετά το 2002, οπότε το 43% των ψηφοφόρων έστειλε στην Εθνοσυνέλευση το Κόμμα της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ταγίπ Εντογάν και μετά από 13 χρόνια παντοδυναμίας, υπάρχει πλέον πιο έντονο από ποτέ το στοιχείο της αμφισβήτησης του ισχυρού κόμματος και του ηγέτη της χώρας. Οι ίδιες εκλογές χαρακτηρίζονται από μεγάλα πολιτικά ρίσκα, ελπίδες και υψηλούς στόχους που η εκπλήρωσή τους θα κρίνει το μέλλον της χώρας για πολλά χρόνια δίνοντας πιθανότατα και μια απάντηση στην αμφιταλάντευσή της μεταξύ κοσμικού κράτους και Ισλάμ.
Πέραν όμως αυτών, οι εκλογές στην Τουρκία έχουν και τους πιο…παράδοξους πρωταγωνιστές. Ο ένας είναι ο πρόεδρος της χώρας, Ερντογάν, ο οποίος δεν ηγείται πλέον του ΑΚΡ και θα όφειλε- αν και δεν το έκανε- να είναι αμερόληπτος και αμέτοχος. Ο δεύτερος είναι ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς, του HDP ο οποίος-κατά τραγική ειρωνεία- αναδεικνύεται σε ρυθμιστής των τουρκικών εκλογών.
Υπάρχουν όμως και δύο πρωταγωνιστές «φαντάσματα». Ο αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ, Φετουλάχ Γκιουλέν, πρώην ιμάμης και πνευματικός καθοδηγητής του Ερντογάν- ο οποίος τον έχει ανακηρύξει ως εκπρόσωπο του «βαθέος κράτους» που επιδιώκει μέσω του κινήματος Χιζμέτ την ανατροπή της κυβέρνησης και του ιδίου. Ο έτερος «πρωταγωνιστής», επίσης αντίπαλος του Ερντογάν δεν είναι πια στη ζωή…Είναι ο Κεμάλ Ατατούρκ. Αρχιτέκτονας της Τουρκίας του 20ου αιώνα το πρόσωπο του οποίου δεσπόζει παντού. Ακόμη και στις προεκλογικές συγκεντρώσεις. Με τον Κεμάλ ο νυν πρόεδρος της χώρας δίνει μια διαρκής μάχη «για την ψυχή της Τουρκίας» όπως εύστοχα επεσήμανε αρθρογράφος του Al Jazeera, τον περασμένο Δεκέμβριο.
Το βασικότερο δίλημμα λοιπόν στο οποίο έχει να απαντήσει το εκλογικό σώμα σε αυτές τις εκλογές, είναι εάν θα δώσει ή όχι στον Ερντογάν «λευκή επιταγή» για να συνεχίσει να κυβερνά την Τουρκία με όρους που προσιδιάζουν σε ένα απολυταρχικό καθεστώς, με όλο και πιο έντονο το θρησκευτικό στοιχείο αλλά και αναλαμπές νεο-οθωμανισμού. Ο ίδιος έχει καταστήσει σαφές πως δεν μεταπήδησε στο προεδρικό θώκο- με ένα ποσοστό του 52%- για να είναι «διακοσμητικός». Θέλει το πολίτευμα να μετατραπεί σε προεδρικό- για να μπορέσει να προοδεύσει η χώρα, όπως υποστηρίζει- και αυτό θα κριθεί από τη διανομή των εδρών στην Εθνοσυνέλευση η οποία μπορεί να προχωρήσει σε αναθεώρηση του Συντάγματος.
Τι είδους «προεδρικό σύστημα» όμως οραματίζεται ο Ερντογάν;
«Σίγουρα όχι ένα σύστημα όπως στις ΗΠΑ. Οι σύμβουλοί του, το χαρακτηρίζουν ως τουρκικό προεδρικό σύστημα με ενισχυμένες αρμοδιότητες. Είναι μια δική του εκδοχή», εξηγεί μιλώντας στη Huff Post Greece η δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μέλος του φεμινιστικού κινήματος της στην Τουρκία και υποψήφια του HDP στην Κωνσταντινούπολη, Filiz Kerestecioğlu.
«Δεν προβλέπεται να υπάρχει Βουλή των Αντιπροσώπων και Γερουσία. Η κεντρική διοίκηση θα παραμείνει ως έχει και δεν θα υπάρξει διανομή αρμοδιοτήτων σε τοπικό επίπεδο ή πολύ περισσότερο σε ομοσπονδιακό. Κατά συνέπεια δεν θα υπάρχει ισορροπία, επιμερισμός της εξουσίας και φυσικά ούτε ουσιαστικός έλεγχος. Όλα αυτά και σε συνδυασμό με την παντοδυναμία της γραφειοκρατίας που υπάρχει στην Τουρκία, σημαίνει πως η χώρα θα κυβερνάται από τον Ερντογάν και μια οικονομική ελίτ με την οποία έχουν κοινά συμφέροντα. Παράλληλα, οι ανώτατοι δικαστές θα επιλέγονται οι μισοί από τον πρωθυπουργό και οι υπόλοιποι θα εκλέγονται με απόλυτη πλειοψηφία από τη Βουλή, την οποία έχει το AKP. Η Δικαιοσύνη θα είναι απόλυτα ελεγχόμενη. Στα σχέδιά τους είναι να διοικούν τη χώρα σαν να είναι ιδιωτική επιχείρηση», καταλήγει.
Όπως είναι αντιληπτό, η αποδυνάμωση του AKP είναι κρίσιμης σημασίας ώστε η χώρα να μην διολισθήσει ακόμη περισσότερο σε ένα «απολυταρχικό» καθεστώς, όπως τονίζει με τη σειρά του ο Soli Özel, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Kadir Has. Το «κλειδί», για την αποτροπή αυτών των σχεδίων είναι το HDP.
Βάσει του αντιδημοκρατικού εκλογικού νόμου της Τουρκίας, ένα κόμμα για να «μπει» στην Εθνοσυνέλευση θα πρέπει να συγκεντρώσει ένα 10% και βάσει δημοσκοπήσεων συγκεντρώνει περίπου 11%. Η είσοδος, λοιπόν ενός τέταρτου κόμματος, εν προκειμένω του HDP και του ελκυστικού στους ψηφοφόρους προέδρου του, Ντεμιρτάς, «ψαλιδίζει» κατά πολύ τις ελπίδες του AKP για ισχυρή πλειοψηφία και άρα και τους σχεδιασμούς Εντογάν.
Συγκεκριμένα για να προχωρήσει η αλλαγή του Συντάγματος από τη νέα Βουλή απαιτούνται 367 έδρες- επί 550. Σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσαν όλοι να αναφωνήσουν «game over!». Εάν βέβαια το ΑΚΡ, που θα είναι αδιαμφισβήτητα το πρώτο κόμμα, κερδίσει από 330 και πάνω η αλλαγή του πολιτεύματος θα πρέπει να τεθεί στην κρίση του λαού, με τη μορφή δημοψηφίσματος. Πρόκειται, όπως καλά γνωρίζουμε και στην Ελλάδα, γιατί την «αριθμητική της κάλπης».
«Οι δημοσκοπήσεις αξιόπιστων ινστιτούτων, δείχνουν πως το AKP δεν δύναται να κερδίσει 367 έδρες…Με μεγάλη δυσκολία όμως θα καταφέρει να συγκεντρώσει ακόμη και τις 330, αφού παραμονές των εκλογών φαίνεται να συγκεντρώνει ένα 41%-42%. Άρα ακόμη και σε μια Εθνοσυνέλευση με τρία κόμματα, δηλαδή χωρίς το HDP, θα είναι δύσκολο να προχωρήσει την αλλαγή πολιτεύματος», αναφέρει στη HuffPost Greece ο κ.Özel.
Μάλιστα, «διαβάζοντας» τις δημοκοπούσες εκτιμά πως δεν αποκλείεται οι έδρες του AKP να μην του επιτρέψουν καν τον σχηματισμό μονοκομματικής κυβέρνησης, γεγονός που ενδέχεται να το αναγκάσει να διερευνήσει τη δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης συνασπισμού. Τα άλλα δύο κόμματα που με άνεση θα μετέχουν στη νέα Εθνοσυνέλευση είναι το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα του Λαού (CHP) και το Κόμμα του Εθνικιστικού Κινήματος (MHP).
«Εκτιμώ ωστόσο πως σε αυτή την περίπτωση δεν θα υπάρξουν πρόθυμα κόμματα για συνεργασία με το ΑΚΡ. Αυτό βέβαια σημαίνει πως ο Ερντογάν δεν θα πάρει αυτό που θέλει, θα αναγκαστεί να περιοριστεί, κάτι ιδιαίτερα δυσάρεστο γι' αυτόν. Θα αντιδράσει. Έχει τη δύναμη να το κάνει και να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα», εκτιμά ο κ.Özel.
Συμπληρώνει βέβαια, πως υπάρχουν πάντα τα «σενάρια» περί πρόωρης προσφυγής σε νέες εθνικέ εκλογές- μετά από ένα χρόνο όπως ορίζει ο εκλογικός νόμος- ενώ αναφέρει με έμφαση πως δεν θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο σημαντικών εξελίξεων στο κυβερνών κόμμα. Ο ίδιος ο Ερντογάν μπορεί να βρεθεί υπόλογος απέναντι στο AKP, αφού είναι οι δικές τους πολιτικές και επιλογές που θα έχουν κοστίσει στο κόμμα. Ήδη μάλιστα, την προεκλογική περίοδο και με αφορμή παρεμβάσεις του Ερντογάν στις διαπραγματεύσεις για το Κουρδικό ζήτημα, εκδηλώθηκε έντονη δυσαρέσκεια.
«Τον Σεπτέμβριο είναι προγραμματισμένο να διεξαχθεί το συνέδριο του κόμματος. Και ίσως να είναι αιματηρό εάν τα εκλογικά αποτελέσματα είναι άσχημα. Υπάρχει πάντα και ο πρώην πρόεδρος ο Αμπντουλάχ Γκιούλ…θα έχει ενδιαφέρον να δούμε πως θα κινηθεί απέναντι στον Ερντογάν».
Και ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Fatih, Selim Savaş Genç όμως, μιλώντας στη HuffPost Greece εκτίμησε πως ο Ερντογάν δεν θα μείνει άπραγος. Αλλά το ποια μπορεί να είναι η αντίδρασή του, είναι δύσκολο να το προβλέψει κανείς. «O Ερτογάν είναι πραγματιστής, περισσότερο από οπαδός του νεο-οθωμανισμού ή οπαδός ενός κράτους όπου δεν υπάρχει διαχωρισμός από τη θρησκεία. Εκτιμώ πως θα αναδιπλωθεί, πιθανότατα να μετατοπιστεί από τις θέσεις που εκφράζει σήμερα γιατί πρωτίστως θέλει παραμένει κυρίαρχος».
Βέβαια όλες αυτές οι εκτιμήσεις έχουν αξία εφόσον δεν επιβεβαιωθούν οι φόβοι για νοθεία, τους οποίους έχουν εκφράσει με έμφαση τα κόμματα της αντιπολίτευσης και όπως φαίνεται πολλοί ψηφοφόροι έχουν πειστεί.
«Γι’ αυτό και στην Τουρκία υπάρχει μια πρωτοφανής για τα δεδομένα της χώρας κινητοποίηση χιλιάδων εθελοντών οι οποίοι ανταποκρίνονται στο κάλεσμα πρωτοβουλιών πολιτών», μας μεταφέρει ο κ. Genç. όπως για παράδειγμα η«Vote and Beyond» . «Στόχος είναι οι εθελοντές να είναι παρόντες στα εκλογικά τμήματα με στόχο να αποτρέψουν πιθανή νοθεία στην καταμέτρηση. Βέβαια εφόσον τα σακιά με τα ψηφοδέλτια φύγουν, ουδείς μπορεί να ελέγξει τι θα γίνει στη συνέχεια…», συμπληρώνει με νόημα.
Εξάλλου, όπως επισημαίνεται και σειρά δημοσιευμάτων στον τουρκικό Τύπο, λίγα πράγματα μπορεί να κάνει κανείς σε μια χώρα στην οποία η κρατική μηχανή βρίσκεται στην υπηρεσία του καθεστώτος, και οι δικαστές υπό τον διαρκή φόβο των διώξεων.
Σε κάθε περίπτωση, το μεγαλύτερο βάρος των εθελοντών έχει πέσει στις περιοχές της ΝΑ Τουρκίας όπου το HDP έχει τους περισσότερους ψηφοφόρους.
Βέβαια «εάν τα αποτελέσματα των εκλογών δώσουν ένα ποσοστό στο AKP σημαντικά υψηλότερο από αυτό που δίνουν οι δημοσκοπήσεις και το HDP δεν εκλεγεί τότε πρωτίστως οι Κούρδοι θα πιστέψουν πως τα αποτελέσματα δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα», προειδοποιεί ο κ.Özel τονίζοντας πως κάτι τέτοιο θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα και αναταραχές κυρίως στην ΝΑ. «Δεν ξέρω τι θα μπορούσε να συμβεί. Ίσως να ξεκινούσαν και πάλι οι μάχες».
Μιλώντας και με τον αρχισυντάκτη της εφημερίδας Zaman, Edip Yilmaz, το τι μπορεί να συμβεί στο «κακό σενάριο» είναι στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας. «Μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να εγείρει ζητήματα εθνικής ασφάλειας, ξεκινώντας από αναταραχές στην ΝΑ Τουρκία. Τέτοιου είδους καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή αστάθεια σε μια κρίσιμη περίοδο και σε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη περιοχή, στα σύνορα πχ με τη Συρία. Παράλληλα όμως είναι και θέμα λειτουργίας της Δημοκρατίας αφού ξαφνικά περίπου 4.5εκατ. άνθρωποι δεν θα έχουν καμία εκπροσώπηση».
Το ίδιο ερώτημα, θέσαμε φυσικά και στην υποψηφία του HDP, κ.Kerestecioğlu. «Ακόμη και εάν δεν περάσουμε το κατώφλι της Εθνοσυνέλευσης θα συνεχίσουμε τη δημοκρατική μάχη μας για ειρηνευτική διαδικασία, όπως και πριν. Βέβαια θα είναι απώλεια για την Τουρκική Δημοκρατία. Φανταστείτε πως θα συνεχίζεται μια ειρηνευτική διαδικασία χωρίς ούτε μια θέση στο κοινοβούλιο για όσους εκπροσωπούν τη μια από τις δύο πλευράς», σημείωσε, εστιάζοντας στο Κουρδικό ζήτημα και στις συνομιλίες. Έθεσε όμως και το θέμα ενδεχόμενης νοθείας: «Φανταστείτε μια κυβέρνηση που έκλεψε τις έδρες δημοκρατικών δυνάμενων όπως του HDP. Σε ένα τέτοιο σενάριο, μαζί με τα μικρά κόμματα ένα 18% των ψηφοφόρων δεν θα εκπροσωπείται στην Εθνοσυνέλευση».
Το τι μέλλει γενέσθαι βέβαια στο Κουρδικό ζήτημα θα εξαρτηθεί σίγουρα και από την έκβαση των εκλογών. Γιατί αν και το HDP, υποστηρίζει πως θα συνεχιστεί όπως πριν η συζήτηση για την εξεύρεση πολιτικής λύσης, μένει ακόμη να διεξαχθεί το συνέδριο του εκτός νόμου στην Τουρκία, ΡΚΚ το οποίο είχε ζητήσει ο κρατούμενος ηγέτης του, Αμπντουλάχ Οτσαλάν τον περασμένο Μάρτιο. Στο γράμμα που είχε παραδώσει στην κουρδική αντιπροσωπεία, ανέφερε πως είχε έρθει η ώρα να τερματιστεί ο ένοπλος αγώνας και να ληφθεί σχετική απόφαση από το ανώτατο όργανο του κόμματος…
Όπως γίνεται αντιληπτό οι Κούρδοι σε αυτές τις εκλογές πήραν ένα μεγάλο ρίσκο. Μέχρι σήμερα, εκπροσωπούνταν στη Βουλή από ανεξάρτητους βουλευτές για τους οποίους δεν ίσχυε το όριο του 10%. Για πρώτη φορά και πηγαίνοντας στη λογική «ή τώρα ή ποτέ» αποφάσισαν να αποτολμήσουν την κάθοδό τους στις εκλογές συγκροτημένα ως κόμμα. Με τον κίνδυνο βέβαια να μη εκλέξουν ούτε έναν εάν δεν φθάσουν το εκλογικό όριο.
Υπήρχαν αρκετοί παράγοντες που βάρυναν υπέρ αυτής της απόφασης αλλά πρωτίστως, ήταν η αναγκαιότητα σε συνδυασμό με την πολιτική συγκυρία. Αυτή τη χρονική στιγμή οι Κούρδοι έπρεπε να έχουν μια δυνατή φωνή καθώς οι γεωπολιτικές εξελίξεις φαίνεται να ευνοούν τη διευθέτηση του Κουρδικού ζητήματος (αναγνώριση αυτόνομου κράτους στο Ιράκ, ανακήρυξη της Ροζάβα στη Συρία επίσης ως αυτόνομο κουρδικό κράτος και αστάθεια εξαιτίας της προέλασης του Ισλαμικού Κράτους). Όφειλαν να αδράξουν την ευκαιρία.
Το HDP όμως φαίνεται να κερδίζει ψήφους και συμπάθεια και από μη Κούρδους εξαιτίας κάποιων ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που έχει, όπως εκτιμά ο καθηγητής, κ. Genç. «Κατά πρώτον σε αντίθεση με άλλα κουρδικά κόμματα εκφράζεται και λειτουργεί, θέλοντας να εκπροσωπήσει τόσο τους Κούρδους όσο και τους Τούρκους. Ο κόσμος αισθάνεται πως θέλει να ενώσει αντί να διαιρέσει και να πολώσει όπως γίνεται συνήθως στην πολιτική ζωή της χώρας. Παράλληλα αρκετοί έπαψαν να πιστεύουν στον Ερντογάν. Εχοντας νιώσει την καταπίεση απλά δεν θέλουν να συνεχίσουν να το δέχονται. Θέλουν μια αλλαγή, γνωρίζουν πως το κλειδί είναι το ΗDP έτσι μαζί του συνασπίζονται πέραν των ακτιβιστών, αριστερών, διανοούμενων και αρκετοί δυσαρεστημένοι ψηφοφόροι. Επιπροσθέτως όμως η στάση των Κούρδων στην αναχαίτιση των δυνάμεων του Ισλαμικού Κράτους ήταν καταλυτικής σημασίας όπως και οι αποκαλύψεις για το ρόλο της κυβέρνησης στο θέμα της Συρίας, η οποία θα κοστίσει στον Ερντογάν» (σ.σ. αποκαλύψεις περί αποστολής όπλων με παραλήπτες ακραίους ισλαμιστές).
Ασχέτως πάντως με το αποτέλεσμα της κάλπης αυτής της Κυριακής, η προεκλογική περίοδος η οποία τελείωσε άφησε πίσω της τη μυρωδιά του καμένου και τη γεύση του αίματος. Και αυτά από μόνα τους, είναι ακόμη μια ήττα της Δημοκρατίας. Η βία ήταν παρούσα. Αλλά όχι από την πλευρά του HDP ή των Κούρδων.
Αντιθέτως, το νέο κόμμα με τη δυναμική εμφάνιση στην τουρκική πολιτική σκηνή ήταν αυτό που δέχθηκε κατά τους τελευταίους μήνες της προεκλογικής περιόδου περισσότερες από 60 επιθέσεις σε γραφεία του ανά τη χώρα.
Οι πιο πρόσφατες, λίγες ώρες πριν τις εκλογές, ήταν και οι πιο αιματηρές. Αυτή της Παρασκευής με τους δύο νεκρούς και περί τους 100 τραυματίες ενώ την Πέμπτη άγνωστοι «γάζωσαν» με σφαίρες ένα βαν που χρησιμοποιούσε για την προεκλογική του εκστρατεία το HDP. Το αποτέλεσμα ήταν να τραυματιστεί θανάσιμα ο οδηγός.
Ένοπλες επιθέσεις και τραμπουκισμοί όμως καταγράφηκαν και σε βάρος υποψηφίων άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης κυρίως στις περιοχές της ΝΑ Τουρκίας.
Υπήρχε όμως και ο παράγοντας του εκφοβισμού ο οποίος δεν περιορίστηκε κατά κομμάτων, υποψηφίων και ψηφοφόρων. Λίγα 24ωρα πριν ανοίξουν οι κάλπες υπήρξε διαρροή πληροφοριών πως σχεδιάζεται επιχείρηση μαζικών συλλήψεωνδημοσιογράφων και δικαστικών λειτουργών.
Την ίδια στιγμή ο Ερντογάν στρεφόταν κατά εγχώριων και ξένων ΜΜΕ. Βασικός στόχος φαίνεται πως ήταν η φίμωση του Τύπου στην Τουρκία και η απαξίωση του διεθνούς Τύπου, προκειμένου να «θολώσει» τα νερά για την αποκάλυψη της υπόθεσης μεταφοράς όπλων από την Τουρκία στη Συρία, και μάλιστα σε περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο ακραίων ισλαμιστών.
Σχολιάζοντας αυτή την εκρηκτική εκλογική περίοδο η υποψήφια του HDP, ρίχνει την ευθύνη στο κυβερνών κόμμα. «Γνωρίζουν καλά πως οι μέχρι σήμερα υποστηρικτές τους δεν είναι ικανοποιημένοι πλέον με το απολυταρχικό μοντέλο διακυβέρνησης και τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, την εξάρτηση από το χρέος. Παράλληλα υπάρχουν τριβές εντός κόμματος, το 80% των ψηφοφόρων διαφωνεί με τη μεθόδευση του προεδρικού μοντέλου. Ξέρουν πως χάνουν τη δύναμή τους και μας επιτίθενται γιατί γνωρίζουν πως είμαστε η μόνη δύναμη αυτή τη στιγμή που μπορεί να τους σταματήσει» και συμπληρώνει «Μην ξεχνάτε πως στην Τουρκία υπήρχαν πάντα σκοτεινές δυνάμεις, υποχείρια της εξουσίας ή συγκεκριμένων ομάδων με συμφέροντα. Έχουν βασανίσει σοσιαλιστές, Κούρδους, έχουν απαγορεύσει εφημερίδες…Και το ΑΚΡ δημιούργησε τις δικές του σκοτεινές δυνάμεις».
Ο πραγματικός ρόλος βέβαια του ΑΚΡ και του «καθεστώτος» Ερντογάν δεν έχει ακόμη γίνει πλήρως αντιληπτός σε ένα μεγάλο ποσοστό Τούρκων. Η απάντηση από όλους τους συνομιλητές είναι η ίδια. Ο Ερντογάν εκμεταλλεύτηκε τους πλέον αδύναμους. Παρά τη διαφθορά, την έλλειψη δημοκρατίας και την καταπίεση ή μάλλον εξαιτίας όλων αυτών, φρόντισε να χορηγεί επιδόματα στους πλέον αδύναμους, όσοι πάσχιζαν να τα βγάλουν πέρα πήραν ένα δάνειο, άνοιξαν ένα μαγαζί, έστειλαν το παιδί τους να σπουδάσει. Πολλοί «ψηφοφόροι του διορίστηκαν στο Δημόσιο. Όπως έκανε και ο Ανδρέας Παπανδρέου» θα μου τονίσει ο καθηγητής κ.Özel. Ενώ υπάρχει πάντα και ο φόβος.
«Γι αυτό αρκετοί στην Τουρκία θα σου πουν πως: η Δημοκρατία δεν βάζει φαγητό στο τραπέζι» θα συμπληρώσει ο συνάδελφος από τη Zaman, Edip Yilmaz για να κλείσουμε τη συνομιλία μας με τον ίδιο, αν και αποφεύγει τις γενικεύσεις, να δηλώνει με μια δόση πικρίας: «Παλέψαμε για την ανεξαρτησία μας αλλά ποτέ για τη Δημοκρατία».