Η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, που φέτος διανύει τον 16ο χρόνο της -με τη φρεσκάδα και την ορμή της «εφηβείας»- ανοίγει τις πύλες της από Πέμπτη 9 έως και Κυριακή 12 Μαΐου, στις εγκαταστάσεις του Διεθνούς Εκθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ – HELEXPO) και πιο συγκεκριμένα, στα περίπτερα 13, 14 και 15.
Περισσότεροι από 60 ξένοι πεζογράφοι και ποιητές
Περίπου 500 εκδηλώσεις -μέσα σε τέσσερις μέρες, από το πρωί έως το βράδυ («πέρυσι οι αίθουσες ήταν γεμάτες ή σχεδόν γεμάτες», όπως μας είπε ο Μανώλης Πιμπλής, διευθυντής της ΔΕΒΘ)- περιμένουν τους φίλους του βιβλίου στη γιορτή αυτή που αποτελεί τη σημαντικότερη διοργάνωση του είδους της στην Ελλάδα και μια από τις σημαντικότερες στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Επίσης, κοντά στους 300 θα είναι οι συγγραφείς που θα δώσουν το «παρών» στη διάρκεια του τετραημέρου συμμετέχοντας σε παρουσιάσεις βιβλίων, θεματικές συζητήσεις, φεστιβάλ, προβολές ταινιών, εργαστήρια, εκθέσεις, παράλληλες και άλλες δράσεις.
Από αυτούς ξεπερνούν τους 60 οι ξένοι πεζογράφοι, δοκιμιογράφοι και ποιητές, που συμμετέχουν με την πολύτιμη συνεργασία και υποστήριξη ξένων Ινστιτούτων και Πρεσβειών όπως το Γαλλικό Ινστιτούτο, το Γερμανικό Ινστιτούτο Γκαίτε, η Ιρλανδική πρεσβεία, το Ινστιτούτο Θερβάντες, το Προξενείο της Κολομβίας στην Αθήνα, το Ιταλικό Ινστιτούτο.
Επιπλέον, στην έκθεση θα συμμετάσχουν περισσότεροι από 250 εκδότες, αλλά και ευρύτεροι φορείς του βιβλίου, ενώ σημαντική θα είναι και η παρουσία μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας, μεταφραστών και επαγγελματιών του κλάδου.
Τιμώμενη η Ισπανόφωνη Λογοτεχνία
Τιμώμενη στη φετινή διοργάνωση θα είναι η Ισπανόφωνη Λογοτεχνία. Το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, σε συνεργασία με το Ιβηροαμερικανικό Φεστιβάλ Λογοτεχνία Εν Αθήναις - ΛΕΑ, με πρεσβείες, ινστιτούτα και άλλα πολιτιστικά ιδρύματα εντός και εκτός Ελλάδας, θα τιμήσει τη λογοτεχνία που προέρχεται τόσο από την ίδια την Ισπανία (συμπεριλαμβανομένης της χώρας των Βάσκων) όσο και από ισπανόφωνες χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπως το Ελ Σαλβαδόρ, η Κολομβία κ.α.
Συγγραφείς όπως ο Σαντιάγο Γκαμπόα και ο Έκτορ Αμπάδ Φασιολίνσε από την Κολομβία, ο Χόρχε Γκαλάν από το Ελ Σαλβαδόρ, ο Χουάν Βιθέντε Πικέρας από την Ισπανία και ο Ισπανός ελληνιστής Πέδρο Ολάγια είναι μερικά από τα ονόματα που εντάσσονται στο αφιέρωμα. Θα εκπροσωπηθεί επίσης και η άλλη χώρα της Ιβηρικής, η Πορτογαλία, από τους συγγραφείς Ντούλσε Μαρία Καρντόζο και Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο.
Σταρ της παγκόσμιας λογοτεχνίας
Πέρα από τους ισπανόφωνους λογοτέχνες όμως, στη 16η ΔΕΒΘ θα συμμετάσχει πλειάδα ξένων συγγραφέων που προέρχονται από τουλάχιστον 20 χώρες, όπως Γαλλία, Γερμανία, Μ. Βρετανία, Ιρλανδία, Ιταλία, ΗΠΑ, Ρωσία, Ισραήλ, Ρουμανία, Κροατία, Σλοβενία, Σλοβακία, Ιράκ, Τουρκία, Ιράκ, Σουηδία κ.α.
Μερικές μόνο από τις σημαντικές παρουσίες θα είναι ο Γάλλος (βραβευμένος με Goncourt 2017) Ερίκ Βυϊγιάρ, ο Ούγγρος μυθιστοριογράφος και σεναριογράφος Λάζλο Κρασναχορκάι, η Τουρκάλα συγγραφέας, δημοσιογράφος και ακτιβίστρια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Ασλί Ερντογάν, η Ιταλίδα ελληνίστρια Αντρέα Μαρκολόνγκο, η εκπρόσωπος του βρετανικού νουάρ Κλερ Μάκιντος, η κόρη του ισραηλινού συγγραφέα Άμος Οζ, πανεπιστημιακός, καθηγήτρια ιστορίας Φάνια Οζ Ζαλτσμπέργκερ, ο Γερμανός δημοσιογράφος, θεατρικός σκηνοθέτης και συγγραφέας Χάραλντ Γκίλμπερς, η Ιρλανδονηγιριανή συγγραφέας και περφόρμερ Φελίσια Ολουσάνια, ο Γάλλος μπεστσελερίστας μυθιστοριογράφος και πολιτικός επιστήμονας (πανεπιστημιακός), ειδικός σε θέματα εκλογικής γεωγραφίας Μισέλ Μπισί, η βραβευμένη Γαλλίδα μυθιστοριογράφος Βερονίκ Οβαλντέ, ο Γάλλος δημοσιογράφος και συγγραφέας (εφημερίδα Liberation) Ζαν Κατρεμέρ, η βραβευμένη νέα Αμερικανίδα συγγραφέας Ρίτα Μπουλγουίνκελ κ.α.
Εξάλλου, με την υποστήριξη της Γενικής Γραμματείας Απόδημου Ελληνισμού προσκλήθηκαν από το εξωτερικό οι Έλληνες ή ελληνικής καταγωγής πεζογράφοι Άρης Φιορέτος, Πάνος Καρνέζης, Άντζελα Δημητρακάκη και Μιχάλης Πατένταλης (πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Συγγραφέων Γερμανίας).
Έναρξη Έτους Γλώσσας και Λογοτεχνίας Ελλάδας- Ρωσίας
Στη διάρκεια της 16ης ΔΕΒΘ θα εγκαινιαστεί το Έτος Γλώσσας και Λογοτεχνίας Ελλάδας-Ρωσίας. Στο πλαίσιο αυτό δυναμική θα είναι η συμμετοχή της Ρωσίας στη διοργάνωση με περίπτερο 200 τ.μ. και πολλές εκδηλώσεις. Το Έτος θα κλείσει αντίστοιχα στην 33η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Μόσχας τον Σεπτέμβριο του 2020.
Έλληνες συγγραφείς
Από τη μεγάλη γιορτή του βιβλίου όμως δεν θα μπορούσαν να λείπουν οι Έλληνες συγγραφείς. Μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα του χώρου θα συμμετάσχουν στη διοργάνωση, είτε παρουσιάζοντας τα βιβλία τους είτε ως ομιλητές σε προγραμματισμένες εκδηλώσεις.
Ενδεικτικά παρόντες θα είναι οι (με αλφαβητική σειρά): Κώστας Ακρίβος, Μίμης Ανδρουλάκης, Αλέξανδρος Ασωνίτης, Νίκος Βατόπουλος, Χρήστος Γιανναράς, Θεόδωρος Γρηγοριάδης, Νίκος Δαββέτας, Αλεξάνδρα Δεληγιώργη, Δημήτρης Δημητριάδης, Λένα Διβάνη, Μίνως Ευσταθιάδης, Σταύρος Ζουμπουλάκης, Ισίδωρος Ζουργός, Τάκης Θεοδωρόπουλος, Δημήτρης Καλοκύρης, Κατερίνα Καριζώνη, Ιωάννα Καρυστιάννη, Κώστας Κατσουλάρης, Δήμητρα Κολλιάκου, Θωμάς Κοροβίνης, Δημοσθένης Κούρτοβικ, Αύγουστος Κορτώ, Αχιλλέας Κυριακίδης, Δημήτρης Μανιάτης, Πέτρος Μάρκαρης, Ανδρέας Μήτσου, Αμάντα Μιχαλοπούλου, Λέων Ναρ, Σοφία Νικολαΐδου, Γιάννης Παλαβός, Νίκος Παναγιωτόπουλος, Χίλντα Παπαδημητρίου, Γιώργος Σκαμπαρδώνης, Σάκης Σερέφας, Δημήτρης Σωτάκης, Έρση Σωτηροπούλου, Βασίλης Τζανακάρης, Φωτεινή Τσαλίκογλου, Μισέλ Φάις, Μαρία Φακίνου, Έλενα Χουζούρη, Γιώργος Χουλιάρας, Χρήστος Χρυσόπουλος, Soloup (Αντώνης Νικολόπουλος).
Το «πλήθος ως πρωταγωνιστής στη λογοτεχνία και την Ιστορία»
Το κεντρικό θέμα της 16ης ΔΕΒΘ θα είναι το «Πλήθος ως πρωταγωνιστής στη λογοτεχνία και την Ιστορία»: Το πλήθος τις περισσότερες φορές αποτελεί σιωπηλή παρουσία. Κάπου- κάπου όμως, κάνει δυναμική εμφάνιση στη σκηνή. Η θεματική αυτή έχει τη φιλοδοξία να αναδείξει το ρόλο του, είτε ως κομπάρσου είτε, όμως, περισσότερο, ως πρωταγωνιστή των εξελίξεων, και να ανιχνεύσει τον τρόπο που η λογοτεχνία και η ιστοριογραφία αντιμετωπίζουν το πλήθος διαχρονικά. Επίσης να αναδείξει μια μεγάλη ιδεολογική αντιπαράθεση των ημερών μας, ανάμεσα στους οπαδούς των συλλογικών δράσεων –και κατ’ επέκταση των δράσεων κοινωνικής αλληλεγγύης– και τους θιασώτες του ατομικισμού. Ανάμεσα στους υποστηρικτές της κοινωνίας και εκείνους που θεωρούν ότι δεν υπάρχει κοινωνία, παρά μόνον άτομα.
Επιπλέον, η 16η ΔΕΒΘ θα επικεντρώσει το ενδιαφέρον της στους εξής θεματικούς άξονες:
Λογοτεχνία και Μνήμη
Η λογοτεχνία ως φορέας συλλογικής, ατομικής και πολιτισμικής μνήμης καθορίζει την ιστορική συνείδηση και άρα το παρόν μας.
Στο πλαίσιο αυτού του θεματικού άξονα, θα πραγματοποιηθούν ποικίλες εκδηλώσεις, όπως ένα αφιέρωμα στη λογοτεχνική σάτιρα («Θυμόμαστε και μειδιούμε») με αφορμή τις επετείους γέννησης ή θανάτου των Γεώργιου Σουρή, Νίκου Τσιφόρου, Δημήτρη Ψαθά, Κλεάνθη Τριαντάφυλλου, αλλά και αφιερώματα στους Νίκο Μπακόλα, Λεωνίδα Χρηστάκη, Κωστή Μοσκώφ («Λογοτεχνία και Θεσσαλονίκη»), στους Μιχάλη Κατσαρό, Έλλη Παππά, Νίκο Νικολαϊδη, Μίλτο Σαχτούρη («Γραφή και Πολιτική»), στις Μαρία Ιορδανίδου, Διδώ Σωτηρίου, Μαργαρίτα Λυμπεράκη («Ελληνίδες πεζογράφοι του 20ού αιώνα»).
Ξεχωριστό, «γλωσσικό» αφιέρωμα θα πραγματοποιηθεί στον Μανόλη Τριανταφυλλίδη, με αφορμή τα 60 χρόνια από το θάνατό του.
«Η άνθρωπος»*: Φύλο και Λογοτεχνική Performance
Είναι η ταυτότητα κάτι «φυσικό»; Πώς αντιλαμβάνονται την έννοια του φύλου οι σύγχρονοι λογοτέχνες και performers; Έχουν οι παραστασιακές επιτελέσεις πολιτική διάσταση που να μπορεί να λειτουργήσει ως αντίσταση στις νόρμες και να οδηγήσει στην ευτυχία του υποκειμένου; Υπάρχει γυναικεία λογοτεχνία; Η σχέση του βιβλίου με τις τέχνες του θεάματος ευρύτερα και της performance ειδικότερα, μέσα από πρωτοποριακές αναγνώσεις, διαδραστικά εργαστήρια, θεατρικά ανεβάσματα ποιητικών και πεζογραφικών έργων και δρώμενα βασισμένα σε κλασικά ή νεότερα λογοτεχνικά κείμενα.
*Τίτλος ποιήματος της Ζωής Καρέλλη
Imagine all the people: Αφιέρωμα στην προσφυγική εμπειρία
Για τέταρτη συνεχή χρονιά θα πραγματοποιηθούν δράσεις, βιωματικά εργαστήρια και παρουσιάσεις βιβλίων για μικρούς και μεγάλους, με κύριο θέμα τη ζωή των προσφύγων, τη φωνή, τις ανάγκες αλλά και την προσφορά τους στη χώρα μας. Στο πλαίσιο του αφιερώματος η 16η ΔΕΘΒ συνεργάζεται με την Ύπατη Αρμοστία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες η οποία οργανώνει τέσσερα εργαστήρια με προσφυγόπουλα και εκδήλωση με τη συμμετοχή του επικεφαλής της στην Ελλάδα Φιλίπ Λεκλέρκ.
Παιδική και Εφηβική Γωνιά
Συνολικά 107 εκδηλώσεις, βιβλιοπαρουσιάσεις, εργαστήρια, αφήγηση παραμυθιού, θεατρικό παιχνίδι και πολλές άλλες εκπλήξεις, που απευθύνονται σε οργανωμένες ομάδες μαθητών, αλλά και σε εκπαιδευτικούς και στο ευρύ κοινό θα δώσουν τη δυνατότητα σε όσους παρακολουθήσουν το πρόγραμμα να έρθουν σε επαφή με τον μαγικό κόσμο του βιβλίου, να γνωρίσουν τους εκπροσώπους του, να συνομιλήσουν με συγγραφείς, να εντοπίσουν και να αναπτύξουν τα δικά τους ταλέντα κ.α.
137 συντελεστές, 32 εκδοτικοί οίκοι, 13 φορείς, 46 σχολεία
Τις εκδηλώσεις θα εμψυχώσουν 137 συγγραφείς, εικονογράφοι, ομιλητές, καλλιτέχνες κ.α. Σ’ αυτές συμμετέχουν 29 εκδοτικοί οίκοι: Αίολος, Ακυβέρνητες Πολιτείες, Ανάτυπο, Κυριακίδης, Αφοί Κυριακίδη, Διάπλους, Ελκυστής, Ελληνοεκδοτική, Επόμενος Σταθμός, Ζήτη, Θερμαϊκός, Ίκαρος, iWrite, Καλειδοσκόπιο, Καστανιώτης, Κέδρος, Κόκκινη Κλωστή Δεμένη, Λιβάνης, Μέλισσα, Μεταίχμιο, Νεφέλη, Παπαδόπουλος, Πατάκης, Πνοή, Ρώμη, Σαΐτης, Ταξιδευτής, Τζιαμπίρης-Πυραμίδα, Το Δόντι, Φυλάτος, Ωρίωνας.
Εξάλλου, το «παρών» δίνουν και 13 φορείς: Βιβλιοθήκη Παιδαγωγικής Σχολής ΑΠΘ, Bookpoints, Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση / Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Ινστιτούτο Γκαίτε Θεσσαλονίκης, Καλλιτεχνικό Βιβλιοδετείο Ν.Π. Λειβαδιώτη, Κέντρο Μελέτης και Διάδοσης Μύθων και Παραμυθιών, Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης, Περιφερειακή Βιβλιοθήκη Χαριλάου, Παιδική Βιβλιοθήκη Ορέστου, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ.
Επιπλέον, την Έκθεση θα επισκεφθούν 46 σχολεία με περισσότερες από μια ομάδες μαθητών, ενώ υπολογίζεται να βρεθούν σ’ αυτή περισσότεροι από 2500 μαθητές που θα συμμετέχουν στα δρώμενα και θα περιηγηθούν στη διοργάνωση μαζί με εκπαιδευτικούς και φορείς.
Τα απογεύματα της Πέμπτης και της Παρασκευής, καθώς και στη διάρκεια του σαββατοκύριακου, μικροί και μεγαλύτεροι βιβλιόφιλοι θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν παρουσιάσεις βιβλίων, συναντήσεις με συγγραφείς και εικονογράφους, θεατρικά, μουσικά και εικαστικά δρώμενα, εργαστήρια κ.ά. που θα οργανώσουν εκδοτικοί οίκοι και πολιτιστικοί φορείς.
Ξένοι προσκεκλημένοι
Η Γαλλίδα συγγραφέας και εικονογράφος Μαϊτέ Λαμπουντίγκ με τη «Ζουζού» της και τη συνεργασία του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης και των εκδόσεων Κόκκινη Κλωστή Δεμένη, και ο Γερμανός συγγραφέας Ίνγκο Ζίγκνερ με τον «Μικρό δράκο Καρύδα» του και τη συνεργασία του Ινστιτούτου Γκαίτε Θεσσαλονίκης και των εκδόσεων Μεταίχμιο, περιμένουν να γνωρίσουν μικρούς και μεγαλύτερους βιβλιόφιλους μέσα από εκδηλώσεις, εργαστήρια και υπογραφές βιβλίων.
Φεστιβάλ, εκδηλώσεις και δράσεις
Η ΔΕΒΘ θα φιλοξενήσει ακόμη το καθιερωμένο πρόγραμμα εκδηλώσεων που περιλαμβάνει το 6ο Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών, το 4ο Φεστιβάλ Μετάφρασης, παρουσιάσεις νέων εκδόσεων, καθώς και συζητήσεις με συγγραφείς, συναντήσεις μεταξύ των επαγγελματιών του βιβλίου, θεματικές εκθέσεις και προβολές.
Έμφαση στο επαγγελματικό κομμάτι του εκδοτικού χώρου
Μεγάλη βαρύτητα δίνει η 16η ΔΕΒΘ και στο επαγγελματικό κομμάτι του εκδοτικού χώρου. Η πεντάωρη ημερίδα για το μέλλον του βιβλίου, η οποία θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 10 Μαΐου στις 10 πμ - 3μμ στην αίθουσα «Δον Κιχώτης» του Περιπτέρου 14, θα δώσει έμφαση στη διεθνή αγορά, τα σύγχρονα επιχειρηματικά μοντέλα και τις νέες τεχνολογίες με τη συμμετοχή ομιλητών – εξειδικευμένων στελεχών της αγοράς του βιβλίου από την Ελλάδα αλλά και χώρες όπως Αγγλία, Σουηδία, Γερμανία, Ιταλία, Βραζιλία.
Παράλληλα με τη διεξαγωγή της ημερίδας θα λειτουργεί επαγγελματική γωνιά στο διεθνές Περίπτερο (κτήριο 14) όπου οι ;Eλληνες εκδότες κι επαγγελματίες του βιβλίου θα έχουν την ευκαιρία να κάνουν συναντήσεις κι επαφές με διεθνείς φορείς του εκδοτικού χώρου για ενημέρωση και αγοραπωλησίες δικαιωμάτων. Επίσης, το Ινστιτούτο Γκαίτε Αθήνας σε συνεργασία με τα κεντρικά γραφεία του Βερολίνου, θα πραγματοποιήσει παρουσίαση του γερμανικού μεταφραστικού προγράμματος Litrix (http://www.litrix.de/el/index.cfm?), που για τα επόμενα δύο χρόνια είναι αφιερωμένο στην έκδοση γερμανικών τίτλων στην ελληνική γλώσσα.
Εκθέσεις - Αφιέρωμα στον Γιάννη Μπεχράκη
Το πρόγραμμα της 16ης ΔΕΒΘ περιλαμβάνει εξάλλου και έναν μεγάλο αριθμό εκθέσεων. Από τις πιο σημαντικές είναι η έκθεση φωτογραφιών του βραβευμένου με Πούλιτζερ φωτορεπόρτερ Γιάννη Μπεχράκη, που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή, ενός ανθρώπου που απαθανάτισε τις δύσκολες στιγμές της προσφυγικής κρίσης με αλληλέγγυα ματιά κι ευαισθησία. Το αφιέρωμα θα περιλάβει υλικό, που παραχωρεί στη διοργάνωση το πρακτορείο Reuters, στο οποίο ο σπουδαίος φωτογράφος ήταν επικεφαλής του φωτογραφικού τμήματος.
Τέλος, μεταξύ των εκθέσεων που επίσης θα παρουσιαστούν είναι: τμήμα της έκθεσης με τίτλο «Πολεμώντας για την Ειρήνη: Ελλάδα-Ιταλία-Ισπανία στη δεκαετία του ’80» του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων, κοινή έκθεση δώδεκα καλλιτεχνών και ποιητών με τίτλο «Σκεφτόμαστε μαζί/Thinking together» της Σχολής Καλών Τεχνών ΑΠΘ, η έκθεση «Souvenirs de Salonique: Γαλλικές ιστορίες από το χθες στο σήμερα» του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης, έκθεση βραβευμένων εικονογραφήσεων βιβλίων σε συνεργασία με τα βραβεία ΕΒΓΕ και τη διοργάνωση του Design Week κ.α.
Τη 16η ΔΕΒΘ διοργανώνει το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού σε συνεργασία με τη ΔΕΘ-HELEXPO, τον Δήμο Θεσσαλονίκης, τους Συλλόγους Ελλήνων Εκδοτών και ανεξάρτητους εκδότες, με τη στήριξη της Βουλής των Ελλήνων και υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, ενώ συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, στο πλαίσιο του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας 2014-2020.