Τρία χρόνια, 1,5εκατ. νεκροί, τουλάχιστον 60.000 σοροί σε μαζικό τάφο, μαζικές συλλήψεις και απελάσεις, αναρίθμητες ανθρώπινες τραγωδίες...Αυτά είναι τα ψυχρά νούμερα της συστηματικής εκστρατείας εξολόθρευσης των Αρμενίων που ζούσαν στην επικράτεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την περίοδο 1915-1917. Συνολικά στα εδάφη της φιλοξενούνταν 2.133.190 Αρμένιοι το 1914 και το 1922 ο αριθιμός αυτός είχε μειωθεί σε μόλις 387.800 ανθρώπους. Παρ' όλα αυτά, τις μαρτυρίες, τα στοιχεία και το ντοκουμέντα που συνοδεύουν ένα κορυφαίο ιστορικό γεγονός, υπάρχουν μέχρι σήμερα ισχυροί αρνητές της Γενοκτονίας.
Το 2015, 100 χρόνια μετά μετά την έναρξη των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων, μόλις 20 χώρες ανά τον κόσμο έχουν χαρακτηρίσει τις πράξεις αυτές ως «γενοκτονία» αν και πυκνώνουν οι φωνές που, με αφορμή και τη φετινή θλιβερή επέτειο, πιέζουν για την αναγνώριση αυτών των πράξεων με τον χαρακτηρισμό που οφείλουν στους νεκρούς, τους διωκόμενους, τους συγγενείς τους και τους απογόνους τους. Πολέμιος αυτής της προσπάθειας, είναι βέβαια η Τουρκία η οποία αντιδρά και απειλεί. Προσφάτως δεν δίστασε να...ανακαλέσει στην τάξη το Πάπα Φραγκίσκο ο οποίος αναφέρθηκε στο ιστορικό γεγονός με τον όρο «γενοκτονία» ενώ ανακάλεσε τον πρέσβη της στο Βατικανό όσο και τον πρέσβη της στην Αυστρία μετά από ψήφισμα του κοινοβουλίου με το οποίο επίσης αναγνωρίζεται η Γενοκτονία των Αρμενίων.
Σημειώνεται πως μεταξύ των χωρών που δεν έχουν επίσημα αναγνωρίσει τη γενοκτονία, είναι και οι ΗΠΑ αλλά και το Ισραήλ παρά τα βιώματα του Ολοκαυτώματος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Η δε Γερμανία αναμένεται να περάσει σήμερα ψήφισμα στη Μπούντεσταγκ, αναγνωρίζοντας τη Γενοκτονία και δυσαρεστώντας τη σύμμαχο της Τουρκία.
Η πρώτη γενοκτονία του 20ου αιώνα
Οι Αρμένιοι ζούσαν διαμοιρασμένοι σε εδάφη της Ρωσικής και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Από τα τέλη του 19ου αιώνα είχαν στοχοποιηθεί ως «αποσχιστές» από το παλάτι των Σουλτάνων και οι διωγμοί δεν ήταν άγνωστοι για τη μειονότητα ενώ πρώτος σταθμός στη γενοκτονία των Αρμενιών θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν οι μαζικές σφαγές στο Σασούν, το 1894.
Οι αρχές του 20ου αιώνα έφεραν την ανάδυση του εθνικισμού, ο οποίος βρήκε στέγη και στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι Νεότουρκοι επικράτησαν το 1908 αλλά παρά τις προσδοκίες που είχαν δημιουργηθεί για τη βελτίωση της θέσης των χριστιανών οι οποίοι καταπιέζονταν, η πραγματικότητα τις διέψευσε. Μόλις το 1909 ήρθαν νέοι διωγμοί στα Άδανα. Ακόμη και αυτοί όμως ήταν μόνο ο κακός προάγγελος όσων θα ακολουθούσαν.
Οι δυο αυτοκρατορίες που «φιλοξενούσαν» μειονότητες Αρμενίων, Οθωμανική και Ρωσική, βρέθηκαν κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου σε αντίπαλα στρατόπεδα και η ανησυχία της πρώτης πως η δεύτερη υποδαυλίζει τις αποσχιστικές τάσεις που «έβλεπε» στη μειονότητα, εντάθηκαν.
Έτσι στις 24 Απριλίου μπήκε σε πλήρη εφαρμογή το σχέδιο της Κυβέρνησης για να δοθεί «οριστική λύση» στο θέμα των Αρμενίων. Σαν σήμερα συνελήφθησαν 250 επιφανείς Αρμένιοι- λογοτέχνες, ποιητές και πολιτικοί- στην Κωνσταντινούπολη και στη συνέχεια εκτελέστηκαν. Τέσσερις ημέρες αργότερα, σε τηλεγράφημά του ο υπουργός Εσωτερικών Ταλαάτ Πασά ανέφερε: «Αποφασίσθηκε να τεθεί τέρμα στο ζήτημα των Αρμενίων με εκτόπισίν τους στις ερήμους και την εξόντωση αυτού του ξενικού στοιχείου». Ακολούθησαν ομαδικές σφαγές στην Ανατολική Μικρά Ασία ενώ οι διωγμοί και οι εκτελέσεις συνεχίστηκαν μέχρι και το 1917.
Οι μαρτυρίες όσων κατάφεραν επιβιώσουν είναι κάτι παραπάνω από ανατριχιαστικές...Βιασμοί γυναικών, βασανισμοί, ξυλοδαρμοί, πογκρόμ ακόμη και από απλούς πολίτες και φυσικά μαζικές εκτελέσεις (αποκεφαλισμοί, απαγχονισμοί, σφαγές ενώ έχουν αναφερθεί ακόμη και ανασκολοπισμοί) Οι δε εκτοπισμοί ήταν διαρκείς ενώ συχνά πολλοί εξαναγκάζονταν σε καταναγκαστική εργασία. Οι χριστιανοί Αρμένιοι εγκατέλειπαν όπως - όπως το βιος τους για να γλιτώσουν τις ζωές τους όπως κλήθηκαν να κάνουν και Έλληνες αλλά και Ασσύριοι. Ό,τι έμενε πίσω, αποτελούσε πια περιουσία του τουρκικού κράτους και μοιραζόταν σε όσου δεν είχαν δουλέψει για την απόκτησή τους...
Η γενοκτονία των Αρμενίων έμεινε ατιμώρητη – κυρίως εξαιτίας των συμμαχιών που είχαν διαμορφωθεί εκείνη την περίοδο- ενώ εκτιμάται πως προετοίμασε το έδαφος για το Ολοκαύτωμα από το ναζιστικό καθεστώς.
Η Τουρκία δεν παραδέχθηκε ποτέ πως ο σφαγιασμός των Αρμενίων συνιστά «γενοκτονία», αμφισβητεί πως εκτελέστηκαν 1,5εκατ. άνθρωποι και υποστηρίζει πως οι νεκροί ανήλθαν σε περίπου 300.000 και πάντα στο πλαίσιο μίας επιχείρησης καταστολής μόνο όσων «συνεργάστηκαν» με τις ρωσικές δυνάμεις εισβολής στην ανατολική Τουρκία.
Παγκόσμια εκστρατεία επιφανών Αρμενίων
Αυτές τις μέρες οι Αρμένιοι ανά την υφήλιο προσπαθούν να ευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη και στην πρώτη σειρά βρίσκονται γνωστοί Αρμένιοι καλλιτέχνες της διασποράς, οι οποίοι προσπαθούν μέσω της δημοσιότητας που απολαμβάνουν να μεταφέρουν το μήνυμα - αίτημα των ομοεθνών τους.
Μεταξύ αυτών ξεχωρίζει ο αρμενικής καταγωγής τραγουδιστής του συγκροτήματος System Of A Down, Serj Tankian o οποίος συνεργάστηκε με συμπατριώτες του αλλά και με Έλληνες καλλιτέχνες για τη σύνθεση του τραγουδιού «100 years» (100 χρόνια), αφιερωμένο στη γενοκτονία των Αρμενίων.
Με αφορμή δε την επέτειο της έναρξης της επιχείρησης των οθωμανικών αρχών σε βάρος των προγόνων του, οι SOAD έδωσαν και συναυλία στην πρωτεύουσα της Αρμενίας η οποία μεταδόθηκε ζωντανά μέσω της ιστοσελίδας του περιοδικού Rolling Stone και είναι ακόμη διαθέσιμο για προβολή.
Στο Γιερεβάν όμως βρέθηκε τις προηγούμενες ημέρες και η Κιμ Καρντάσιαν, η πλέον αναγνωρίσιμη TV persona αρμενικής καταγωγής η οποία επίσης συμμετέχει ενεργά στο παγκόσμιο κίνημα με αίτημα την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων. Η Καρντάσιαν επισκέφθηκε το Μνημείο για τη Γενοκτονία και άφησε λίγα λουλούδια ενώ στάθηκε σκεφτική μπροστά στην «αιώνια φλόγα».
Ταγμένη στον αγώνα για την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων είναι και η γνωστή τραγουδίστρια Cher, οι οποίοι έχει Αρμένιους γονείς και με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων μοιράστηκε στο Twitter την «ιστορία τρόμου» όπως την περιέγραψε η γιαγιά της και κάλεσε την Τουρκία να αναγνωρίσει τη Γενοκτονία.
Μεταξύ των γνωστών καλλιτεχνών και πολιτικών προσώπων που έχουν αρμενική καταγωγή είναι και οι:
-Σεργκέι Λαβρόφ, Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας ο οποίος στο παρελθόν έχει υπερήφανα δηλώσει: «Έχω αρμένικο αίμα στις φλέβες μου»
-Τσάρλς Αζναβούρ, τραγουδιστής και η μητέρα τους είχε καταφέρει να γλυτώσει της Γενοκτονίας ο οποίος έχει ασκήσει μεγάλες πιέσεις στη Γαλλία για την αναγνώριση της Γενοκτονίας και έχει ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη
-Κιρκ Κερκόριαν, ένας εκ των πλέον ισχυρών επιχειρηματιών με αρμενική καταγωγή. Η «αξία» του υπολογίζεται στα 4δισ. δολάρια ενώ έχει κάνει δωρεές ύψους 1δισ. Δολαρίων σε προγράμματα στην Αρμενία από το 1988 έως σήμερα
-Άλεν Πρόστ, ο τέσσερις φορές πρωταθλητής της Formula 1. H γιαγιά του κατάφερε να γλυτώσει τις εκτελέσεις βρίσκοντας καταφύγιο στη Γαλλία
-Άντι Σέρκις, ο οποίος έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό όταν υποδύθηκε το Γκόλουμ στον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών
-Αντρέ Αγκάσι, πρωταθλητής τους τένις ο οποίος αφού αποσύρθηκε έχει αφοσιωθεί στην φιλανθρωπία