Μία από τις φτωχότερες χώρες του αραβικού κόσμου, η Υεμένη, έχει υποστεί τα τελευταία χρόνια τις καταστροφικές συνέπειες ενός πολέμου ανάμεσα στη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση του Προέδρου Αμπντ Ραμπ Μανσούρ Χαντί και όσων έχουν συμμαχήσει με το επαναστατικό κίνημα των Χούτι.
Με τον πόλεμο να κλιμακώνεται διαρκώς τις τελευταίες εβδομάδες, η ανθρωπιστική κρίση στη χώρα λαμβάνει αδιανόητες διαστάσεις. Οι κάτοικοι έχουν έρθει αντιμέτωποι ακόμα και με τη χολέρα, και κινδυνεύουν πλέον, σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς, από έναν από τους χειρότερους λιμούς των τελευταίων δεκαετιών.
Ήδη από τον Μάρτιο του 2015, περισσότεροι από 8.600 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή του και περίπου 49.000 έχουν τραυματιστεί κυρίως λόγω των αεροπορικών επιθέσεων πίσω από τις οποίες βρίσκεται μία αραβική συμμαχία με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία, που υποστηρίζει τον πρόεδρο της χώρας. Πλέον όμως και έπειτα από τον αποκλεισμό στον οποίο προχώρησε στις 6 Νοεμβρίου η Σαουδική Αραβία η Υεμένη υποφέρει λόγω της έλλειψης τροφίμων και φαρμάκων.
Σήμερα η κατάσταση στη χώρα βαίνει διαρκώς επιδεινούμενη και τα πάντα μαρτυρούν την εξαθλίωση που έχουν υποστεί οι κάτοικοι. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο αριθμός των ανθρώπων που χρήζουν ανθρωπιστικής βοήθειας έχει φτάσει ήδη τα 20 εκατομμύρια, γεγονός που έχει προκαλέσει ιδιαίτερη ανησυχία όχι μόνο σε διεθνείς οργανισμούς, αλλά και σε χώρες της Δύσης, οι οποίες σιγά σιγά στρέφουν την προσοχή τους στη Μέση Ανατολή.
Πώς ξεκίνησε η σύγκρουση
Το χρονικό της κρίσης περιγράφεται με περιληπτικό τρόπο σε δημοσίευμα του BBC σύμφωνα με το οποίο οι συγκρούσεις ξεκίνησαν έπειτα από μία αποτυχημένη πολιτική μετάβαση που υποτίθεται ότι βοηθούσε την Υεμένη να αποκτήσει μία κάποιου είδους σταθερότητα, και έπειτα από μία εξέγερση που ανάγκασε τον επί χρόνια αυταρχικό Πρόεδρο της χώρας, Αλί Αμπντουλάχ Σαλέχ , να παραδώσει την εξουσία το 2011 στον Αμπντ Ραμπ Μανσούρ Χαντί.
Η παράδοση της εξουσίας όμως από τον έναν πρόεδρο στον άλλο δεν οδήγησε τελικά στην «άνοιξη» που ονειρευόταν ότι θα ζήσει η Υεμένη, καθώς τα μεγάλα προβλήματα παρέμεναν. Η Αλ Κάιντα, ένα αυτονομιστικό κίνημα στο νότο, το γεγονός ότι αρκετοί από τους στρατιωτικούς παρέμεναν πιστοί στον Σαλέχ, η διαφθορά, τα κοινωνικά προβλήματα όπως η ανεργία και η επισιτιστική ανασφάλεια, ήταν μερικά μόνο από τα ζητήματα στα οποία έπρεπε να δώσει λύση ο νέος πρόεδρος.
Οι Χούτι
Οι Χούτι που ξεκίνησαν ως ένα κίνημα νέων που υποστήριζε στα δικαιώματα των σιιτών Ζαΐντι, μίας ομάδας που αντιπροσωπεύει το 1/5 του πληθυσμού της Υεμένης, κατά τη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας εξεγέρθηκαν κατά της προηγούμενης κυβέρνησης, ενώ μόλις ανέλαβε ο νέος πρόεδρος εκμεταλλεύθηκαν την αδυναμία του με αποτέλεσμα να πάρουν υπό τον έλεγχό τους την επαρχία Σααντά και γειτονικές περιοχές αυτής.
Η κρίση στην Υεμένη είχε μόλις ξεκινήσει. Οι Χούτι κατάφεραν να κερδίσουν την υποστήριξη όσων είχαν απογοητευθεί από την πολιτική μετάβαση στη χώρα, συμπεριλαμβανομένων και των Σουνιτών. Έτσι, τον Ιανουάριο του 2015 αφού περικύκλωσαν το προεδρικό μέγαρο και άλλα κύρια σημεία της Σαναά, της πρωτεύουσας της Υεμένης, τελικά την κατέβαλαν.
Ο πρόεδρος κατάφερε να διαφύγει τον επόμενο μήνα στο νότιο λιμάνι του Άντεν, ενώ τον Μάρτιο του 2015 και ενώ οι Χούτι με τη βοήθεια των υποστηρικτών του προηγούμενου προέδρου επιχειρούσαν να πάρουν υπό τον έλεγχό τους ολόκληρη τη χώρα, ο Χαντί αναγκάστηκε να φύγει στο εξωτερικό.
Στη συνέχεια ήρθε και η εμπλοκή της Σαουδικής Αραβίας καθώς οι υποψίες ότι η Τεχεράνη υποστήριζε τους Χούτι θορύβησε ιδιαίτερα τη γειτονική χώρα με αποτέλεσμα να συμμαχήσει με ακόμα οχτώ αραβικά κράτη και να ξεκινήσει αεροπορικές επιδρομές εναντίον της Υεμένης έχοντας πως απώτερο στόχο την επιστροφή του Χαντί στην εξουσία. Σύμμαχοι στην προσπάθεια αυτή ήταν σύμφωνα με το BBC τόσο οι ΗΠΑ όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία.
2, 5 χρόνια πολέμου
Έκτοτε δεν έχουν αλλάξει πολλά και καμία από τις δύο πλευρές δεν φαίνεται να είναι κοντά στη νίκη. Ωστόσο όσοι παρέμειναν πιστοί στον πρόεδρο της χώρας έπειτα από μία μάχη που διήρκεσε τέσσερις ολόκληρους μήνες και άφησε πίσω της εκατοντάδες νεκρούς κατάφεραν να εμποδίσουν τους Χούτι να καταλάβουν το Άντεν όπου πλέον εδρεύει η κυβέρνηση της Υεμένης.
Η πρωτεύουσα ωστόσο όσο και αρκετές βόρειες περιοχές της χώρας παραμένουν υπό τον έλεγχο των Χούτι, οι οποίοι έχουν στραφεί και εναντίον της Σαουδικής Αραβίας εκτοξεύοντας βαλλιστικούς πυραύλους. Μια από τις πυραυλικές επιθέσεις μάλιστα, τον περασμένο Νοέμβριο, είχε ως στόχο το αεροδρόμιο του Ριάντ και έγινε πρώτο θέμα σε όλα τα διεθνή Μέσα.
Εκτός από τους Χούτι όμως η κυβέρνηση είχε επιπλέον να αντιμετωπίσει και τους μαχητές της Αλ Κάιντα αλλά και ομάδες που υποστηρίζουν το Ισλαμικό Κράτος, οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι το χάος που επικρατεί στην Υεμένη κατέλαβαν εδάφη στα νότια και εξαπολύουν φονικές επιθέσεις στο Άντεν, προπύργιο της κυβέρνησης.
Ο αντίκτυπος στους πολίτες: Πείνα, χολέρα, θάνατοι
Όπως συμβαίνει σε κάθε πόλεμο, τραγικές φιγούρες είναι οι πολίτες της Υεμένης. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους:
- Μέχρι τις 29 Οκτωβρίου του 2017 και σύμφωνα με τα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, τουλάχιστον 5.159 πολίτες έχουν χάσει τη ζωή τους από τους οποίους περισσότερο από το 20% είναι παιδιά, και 8.761 άτομα έχουν τραυματιστεί.
- Τα περισσότερα παιδιά σκοτώθηκαν από τις αεροπορικές επιθέσεις της αραβικής συμμαχίας υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας.
- Περισσότεροι από 20 εκατομμύρια άνθρωποι, από τους οποίους τα 11 εκατομμύρια είναι παιδιά, χρειάζονται επείγουσα ανθρωπιστική βοήθεια.
- Περίπου 17 εκατομμύρια πολίτες πολίτες δεν γνωρίζουν από που θα προέλθει το επόμενο γεύμα τους.
- Περίπου 7 εκατομμύρια εξαρτώνται απόλυτα από την επισιτιστική βοήθεια.
- Περίπου 400.000 παιδιά κινδυνεύουν από υποσιτισμό.
- Οι κρατικές δομές έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές με αποτέλεσμα να λειτουργεί πλήρως μόνο το 45% από τις 4.500 δομές υγείας.
- Τουλάχιστον 14,8 εκατομμύρια δεν έχουν βασική υγειονομική περίθαλψη.
Εκτός από τα παραπάνω οι κάτοικοι της Υεμένης έχουν έρθει αντιμέτωποι το τελευταίο διάστημα και με το μεγαλύτερο ξέσπασα χολέρας στον κόσμο. Σύμφωνα με πληροφορίες ήδη από τον Απρίλιο του 2017 έχουν καταγραφεί 2.196 θάνατοι και 913.000 ύποπτα κρούσματα.
Τέλος, λόγω του πολέμου υπολογίζεται ότι 188.000 άνθρωποι έχουν αναγκαστεί να μεταναστεύσουν σε γειτονικές χώρες και περίπου 2 εκατομμύρια έχουν εκτοπιστεί σε άλλες περιοχές στο εσωτερικό της χώρας.
Απέτυχαν όλες οι ειρηνευτικές προσπάθειες
Ο ΟΗΕ έχει ήδη προχωρήσει σε τρεις γύρους ειρηνευτικών συνομιλιών οι οποίες δεν είχαν αίσια έκβαση. Από την πλευρά της πάντως η κυβέρνηση Χαντί κρατά σκληρή στάση και τονίζει ότι η διαδικασία μπορεί να προχωρήσει μόνο στην περίπτωση που εφαρμοστεί πλήρως το ψήφισμα 2216 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο καλεί τους αντάρτες να αποσυρθούν από όλες τις περιοχές που ελέγχουν και να παραδώσουν τα όπλα τους.
Γιατί τα δυτικά κράτη στρέφουν την προσοχή τους στην Υεμένη
Η Υεμένη είναι μία χώρα με ιδιαίτερη στρατηγική σημασία επειδή βρίσκεται στο στενό Μπαμπ αλ Μάνταμπ, μια στενή εσωτερική οδό που συνδέει την Ερυθρά Θάλασσα με τον κόλπο του Άντεν, από την οποία περνούν πολλές από τις παγκόσμιες μεταφορές πετρελαίου.
Εκτός από τους οικονομικούς λόγους όμως το γεγονός ότι στην περιοχή έχει αναπτυχθεί τα πιο επικίνδυνα παρακλάδια της Αλ Κάιντα και του Ισλαμικού Κράτους, ανησυχεί ιδιαίτερα τις δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών, ενώ εκφράζονται φόβοι ότι ο πόλεμος θα επιδεινώσει σημαντικά και τις περιφερειακές εντάσεις.