Η επανενεργοποίηση της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας, η οικονομική βοήθεια ύψους 3 δισ. και η βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας στη διαχείριση των προσφυγικών ροών καταγράφονται στην κοινή δήλωση που δημοσιεύτηκε μετά τη λήξη της Συνόδου Κορυφής ΕΕ - Τουρκίας.
Συγκεκριμένα, η ΕΕ δεσμεύτηκε να ενισχύσει οικονομικά την Τουρκία με «αρχική» χρηματοδότηση ύψους 3 δισ. ευρώ, υπογραμμίζοντας «τη σημασία της κατανομής των βαρών μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας», καθώς «η Τουρκία φιλοξενεί περισσότερους από 2,2 εκατομμύρια Σύρους και έχει ήδη διαθέσει γι αυτό το σκοπό 8 δισεκατομμύρια δολάρια».
Επιπλέον, η συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας επιβεβαιώνει τη σύγκληση Διακυβερνητικής Διάσκεψης στις 14 Δεκεμβρίου 2015 για το άνοιγμα του κεφαλαίου 17 της ενταξιακής διαδικασίας, ενώ προβλέπει πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ολοκληρώσει, «κατά το πρώτο τρίμηνο του 2016», τις προπαρασκευαστικές εργασίες για το άνοιγμα «ενός αριθμού κεφαλαίων».
Σε ότι αφορά τo ζήτημα της επιτάχυνσης των διαδικασιών για την απελευθέρωση των θεωρήσεων για τους Τούρκους πολίτες, η συμφωνία προβλέπει πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα «παρουσιάσει τη δεύτερη έκθεση προόδου σχετικά με την εφαρμογή από την Τουρκία του χάρτη πορείας για την απελευθέρωση των θεωρήσεων μέχρι τις αρχές Μαρτίου 2016».
Επιπλέον, αναφέρει πως «η συμφωνία επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας θα αρχίσει να εφαρμόζεται πλήρως από τον Ιούνιο του 2016, προκειμένου η Επιτροπή να είναι σε θέση να παρουσιάσει την τρίτη έκθεση προόδου της το φθινόπωρο του 2016, με σκοπό την ολοκλήρωση της διαδικασίας, δηλαδή την κατάργηση της υποχρεωτικής θεώρησης για τους Τούρκους πολίτες στη ζώνη Σένγκεν τον Οκτώβριο του 2016 εφόσον οι απαιτήσεις του οδικού χάρτη πληρούνται».
Στον αντίποδα, η Τουρκία συμφωνεί στην εφαρμογή του Κοινού Σχεδίου Δράσης το οποίο «θα βάλει τάξη στα μεταναστευτικά ρεύματα και θα βοηθήσει στην ανάσχεση της παράνομης μετανάστευσης».
Κατά συνέπεια, σημειώνει η συμφωνία, «οι δύο πλευρές θα εντείνουν την ενεργό συνεργασία τους σχετικά με τους μετανάστες οι οποίοι δεν έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας, αποτρέποντας τα ταξίδια προς την Τουρκία και την ΕΕ, εφαρμόζοντας τις διμερείς συμφωνίες επανεισδοχής και πραγματοποιώντας επιστροφές των μεταναστών που δεν έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας στις χώρες καταγωγής τους».
Επιπλέον, η συμφωνία χαιρετίζει την «πρόθεση της Τουρκίας να υιοθετήσει αμέσως μέτρα για την περαιτέρω βελτίωση της κοινωνικο - οικονομικής κατάστασης των Σύρων υπό καθεστώς προσωρινής προστασίας».
Τέλος, σύμφωνα με την κοινή δήλωση η συνεργασία των δύο πλευρών θα ενισχυθεί και σε άλλους τομείς, ενώ θα καθιερωθεί η σύγκληση Συνόδων Κορυφής ΕΕ- Τουρκίας δύο φορές το χρόνο.
Ικανοποίηση Γιούνκερ – Τουσκ
Την ικανοποίησή τους για την επίτευξη συμφωνίας με την Τουρκία σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των προσφυγικών ροών, εξέφρασαν οι πρόεδροι του Συμβουλίου της ΕΕ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ντόναλντ Τουσκ και Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, τονίζοντας όμως ότι τα πάντα θα εξαρτηθούν από το αν η Άγκυρα θα ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις τις οποίες ανέλαβε.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ ανέφερε χαρακτηριστικά ότι δεν θα υπάρξει επίλυση του προσφυγικού προβλήματος χωρίς τη συνεργασία της ΕΕ με την Τουρκία και ότι προς το σκοπό αυτό η ΕΕ αποφάσισε να δεσμεύσει ένα κονδύλι της τάξεως των 3 δισ. ευρώ για να αντιμετωπίσει η Τουρκία το κόστος υποδοχής των προσφύγων. «Η Τουρκία φιλοξενεί πάνω από 2 εκατομμύρια πρόσφυγες και αυτό είναι αξιοθαύμαστο από όλες τις απόψεις. Θα θέλαμε να στηρίξουμε την Τουρκία να συνεχίσει αυτήν την προσπάθεια», δήλωσε ο πρόεδρος της Επιτροπής.
Ως προς το θέμα της βίζας, ο πρόεδρος της Επιτροπής ανέφερε ότι θα προωθηθεί η διαδικασία μελέτης του θέματος και ότι μια πρώτη έκθεση της Επιτροπής θα παρουσιαστεί την άνοιξη του 2016 για να μπορέσει ενδεχομένως να τεθεί σε εφαρμογή το φθινόπωρο του 2016. Εμμέσως πλην σαφώς πάντως, κατέστησε σαφές ότι το θέμα της βίζας εξαρτάται από την πολιτική που θα τηρήσει η Τουρκία στην ανάσχεση των προσφυγικών ροών και στην εφαρμογή της συμφωνίας επανεισδοχής με την ΕΕ.
Ο Ζ. Κ. Γιουνκέρ επισήμανε ωστόσο ότι η ΕΕ δεν μπορεί να παραβλέψει τα προβλήματα που υπάρχουν με τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία καθώς επίσης και το ζήτημα της ελευθερίας του Τύπου. Δήλωσε, επίσης, αισιόδοξος ότι μπορεί να υπάρξει βελτίωση των σχέσεων της ΕΕ με την Τουρκία, δεδομένου ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις για την επίτευξη συμφωνίας που θα οδηγήσει στην επίλυση του Κυπριακού προβλήματος.
Σε γενικές γραμμές, ο Ζ.Κ.Γιουνκέρ χαρακτήρισε τη συνάντηση με τον Τούρκο πρωθυπουργό «παραγωγική», επισημαίνοντας ότι αναβάθμισε και ανανέωσε τις σχέσεις Τουρκίας–ΕΕ.
Σε ότι αφορά την πρωτοβουλία της Γερμανίας για επανεγκατάσταση προσφύγων απευθείας από την Τουρκία, ο Ζ.Κ. Γιουνκέρ ανέφερε ότι η Επιτροπή θα υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις επ΄αυτού πριν τη Σύνοδο Κορυφής της 15ης Δεκεμβρίου.
Εξάλλου, ικανοποιημένος δήλωσε και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλτν Τουσκ, ο οποίος κατέστησε σαφές ότι η ΕΕ επιθυμεί την αναθέρμανση της διαδικασίας προσχώρησης της Τουρκίας στην ΕΕ, σημειώνοντας ωστόσο, ότι «δεν ξαναγράφουμε το πλαίσιο των ευρωτουρκικών διαβουλεύσεων».
Χαιρετίζει η Άγκυρα
Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου χαρακτήρισε ως ιστορική την σημερινή ημέρα για τη διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Αναμένουμε να δοθεί μια τεράστια ώθηση στις σχέσεις μας» δήλωσε ο Νταβούτογλου κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης τύπου μετά το τέλος των συνομιλιών, ενώ εξέφρασε την ικανοποίησή του για μια «ιστορική ημέρα όπου η Τουρκία και η Ευρωπαϊκή Ένωση συναντήθηκαν σε μια Σύνοδο Κορυφής για πρώτη φορά τα τελευταία 11 χρόνια».
Για τον Αχμέτ Νταβούτογλου αυτή η Σύνοδος σηματοδοτεί «την απαρχή μιας νέας διαδικασίας» στις σχέσεις μεταξύ της Άγκυρας με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Πιστεύω ότι το 2016 θα είναι ένα έτος ορόσημο στις σχέσεις» συνέχισε χωρίς να κρύβει την ικανοποίησή του.
Η Σύνοδος ολοκληρώθηκε με την υπόσχεση να χορηγηθεί ένα κεφάλαιο ύψους 3 δισεκατομμυρίων ευρώ ως βοήθεια στην Άγκυρα προκειμένου να αναχαιτίσει τις προσφυγικές ροές προς την Ευρώπη αλλά και την επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων προκειμένου να διευκολυνθεί η χορήγηση ευρωπαϊκών θεωρήσεων εισόδου (βίζα) στους Τούρκους υπηκόους.
«Αυτά τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ δεν δίνονται στην Τουρκία, προορίζονται για τους Σύρους πρόσφυγες προκειμένου να μοιραστούμε το βάρος» επισήμανε ο Τούρκος πρωθυπουργός.
«Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι η Τουρκία θα τηρήσεις τις υποσχέσεις της όπως ορίστηκαν στο σχέδιο δράσης» υποσχέθηκε ο ίδιος και προσέθεσε ότι η κυβέρνηση της Τουρκίας θα προωθήσει τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις στην χώρα:
«Η εισδοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί για εμάς έναν στρατηγικής σημασίας στόχο» υπογράμμισε.