Ευρώπη κατώτερη των περιστάσεων γεμάτη πολιτικές αγκυλώσεις και οικονομικές ανισορροπίες. Αποτέλεσμα τα τελευταία 24ωρα να επαναλαμβάνεται, με ανατριχιαστικές ομοιότητες, ένα διπλωματικό θρίλερ αντίστοιχο με αυτό της κρίσης που πέρασε η Ευρωζώνη πριν από 10 χρόνια.
Οι υπουργοί Οικονομικών και στην παρούσα συγκυρία αναζητούν μέσω παρασκηνιακών διαβουλεύσεων «κοινό τόπο». Γεγονός είναι πως κάθε φορά που τα Ευρωπαϊκά όργανα αδυνατούσαν να καταλήξουν σε λύση κοινής αποδοχής, οι υπουργοί έριχναν το βάρος στην επικοινωνιακή διαχείριση προκειμένου η συμφωνία να μοιάζει επικερδής για όλους.
Η άκαρπη μαραθώνια συνεδρίαση της Τρίτης δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας έστω και αν, όπως συνηθίζεται σε αυτές τις περιπτώσεις, διάφορες πλευρές επιμένουν «ότι έχει σημειωθεί πρόοδος». Παρά το γεγονός ότι αυτή η πρόοδος δεν καταγράφηκε σε κανένα σημείο της προχθεσινής τηλεδιάσκεψης, με αποτέλεσμα να μην υπάρξει ούτε κοινό ανακοινωθέν, οι υπουργοί τελικά έδωσαν ακόμα ένα ραντεβού για σήμερα προκειμένου να επιχειρήσουν τη γεφύρωση του χάσματος.
Διπλωματικός μαραθώνιος
Το στοίχημα είναι δύσκολο. Αρμόδιες πηγές επαναλαμβάνουν ότι «οι πολλές εθνικές δεσμεύσεις» δεν επιτρέπουν την εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης. Είναι ενδεικτικό ότι κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης της Τρίτης, αλλά και των παρασκηνιακών διαβουλεύσεων, η Ολλανδία απέρριψε όλα τα εναλλακτικά σχέδια που της παρουσιάστηκαν. Το Βερολίνο εμμένει στη δική του πρόταση.
Τα κράτη μέλη που θα χρειαστούν οικονομική στήριξη για την αντιμετώπιση των συνεπειών του κορονοϊού, θα έχουν πρόσβαση στο κονδύλια που υπάρχουν ήδη στο ταμείο του ESM. Αυστηρή προϋπόθεση αυτά τα δάνεια να συνοδεύονται από όρους και προϋποθέσεις.
Οι χώρες του Βορρά δεν δείχνουν διατεθειμένες να κάνουν ούτε βήμα πίσω από αυτή τους θέση. Η Γερμανία, συνεπικουρούμενη από τους γνωστούς δορυφόρους της, Ολλανδία, Αυστρία, Φινλανδία και έχοντας καταφέρει να έρθει σε συμφωνία «προσωρινής εκεχειρίας» με την Γαλλία, επιμένει στη σύναψη «light μνημονίων», έστω και αν οι όροι αποφασιστούν σε επόμενο στάδιο.
Με αυτή τη θέση δεν συμφωνεί η Ιταλία, ο μεγάλος ασθενής της Ευρωπαϊκής Οικονομίας. Μαζί της είναι η Ισπανία, καθώς και εκείνη βλέπει τις συνέπειες του κορονοϊού να απειλούν την οικονομία της. Η Ρώμη ζητά δάνεια από τον ESM χωρίς αυστηρούς δημοσιονομικούς όρους. Ταυτόχρονα διεκδικεί να υπάρξει δέσμευση από όλους τους εταίρους ότι θα προχωρήσει η κοινή έκδοση χρέους. Αυτό το σημείο είναι άλλωστε και η βασική διαφωνία των χωρών του Βορρά με αυτές του Νότου.
Η εμπλοκή στις συζητήσεις για την μορφή που θα έχει η παροχή ρευστότητας, καθυστερεί και τις αποφάσεις για τα υπόλοιπα εργαλεία χρηματοδότησης μέσω της Κομισιόν, την ΕΤΕπ και την ΕΚΤ. Οι όροι για αυτά είναι πιο χαλαροί, καθώς μόνη προϋπόθεση θα είναι οι χώρες να διοχετεύσουν τα κονδύλια αποκλειστικά για την στήριξη του εισοδήματος των εργαζομένων, τη μείωση της ανεργίας και στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που αποδεδειγμένα πλήττονται από την παρούσα κρίση.
Οι ανάγκες όμως που θα πρέπει να καλυφθούν είναι τεράστιες. Η Ευρωζώνη ενδεχομένως να χρειαστεί δημοσιονομικά μέτρα αξίας 1,5 τρισ. ευρώ αυτό το έτος για να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση που έχει προκαλέσει η πανδημία του κορονοϊού. Αυτο αναφέρει σε ενημέρωση της η Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας προς τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης στο Eurogroup της Τρίτης, μεταδίδει το πρακτορείο Reuters, επικαλούμενο αξιωματούχους.
Λύση χωρίς κίνδυνο
Οι ιδιαίτερα έντονες διαβουλεύσεις, πολλές φορές συνοδεύτηκαν με υψηλούς τόνους από τους υπουργούς Οικονομικών και ειδικά από την πλευρά του Ιταλού υπουργού. Πληροφορίες αναφέρουν οτι ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών οργισμένος και απευθυνόμενος προς τους συναδέλφους του φώναξε «Ντροπή σας, ντροπή στην Ευρώπη. Σταματήστε αυτό το τσίρκο». Παρόλα αυτά, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να διατηρηθεί η εικόνα συνεννόησης μεταξύ των υπουργών, πηγές της Κομισιόν σημείωναν ότι οι συνομιλίες της περασμένης Τρίτης έγιναν σε συναινετικό κλίμα. Το κλίμα συναίνεσης βέβαια δεν απέτρεψε το αδιέξοδο και την έναρξη ενός ακόμα κύκλου εσωστρέφειας.
Η έκδοση ευρωομολόγου σημαίνει αμοιβαιοποίηση του κινδύνου. Ως αποτέλεσμα δεν θα είναι μόνο τα Ευρωπαϊκά κράτη να μοιραστούν το κόστος της νέας κρίσης, αλλά να κινδυνέψουν να χάσουν την πρόσβαση στο φθηνό δανεισμό που τους προσφέρουν τα κρατικά τους ομόλογα. Με δεδομένη τη διαφωνία σε αυτό το θέμα, τα κράτη-μέλη αναζητούν τρόπους διαφυγής από το διαφαινόμενο ναυάγιο.
Ο πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο προσπάθησε να κάνει τον γεφυροποιό. Με διαδοχικές τηλεδιασκέψεις των υπουργών Οικονομικών σε μικρότερες ομάδες, επιχείρησε να βρει κοινό τόπο, ώστε να μην καταλήξει η συνεδρίαση σε πλήρες αδιέξοδο. Το ίδιο επιχείρησε και τις ώρες που μεσολάβησαν από τη συνεδρίαση της Τρίτης μέχρι τη σημερινή.
Εκ του αποτελέσματος αποδεικνύεται ότι η Ευρωζώνη είναι και πάλι χωρισμένη στα δύο και αυτή τη φορά για τα καλά. «Τα ευρωομόλογα πρέπει να πεθάνουν αν είναι να φτάσουμε σε συμβιβασμό» είπε διπλωμάτης βόρειας χώρας. Πλέον μοιάζουν ελάχιστες οι ελπίδες για μια κοινή λύση προς την κατεύθυνση της «γενναίας» αντιμετώπισης των συνεπειών στην οικονομίας.
Ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών Βόκπε Χούκστρα, στο Eurogroup της Τρίτης αποτέλεσε την αιχμή του δόρατος στην επιχειρηση αντιμετώπισης των απαιτήσεων που εγείρουν οι Νότιοι. Ο πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο δήλωσε την Τρίτη (μέσω tweet) ότι η τηλεδιάσκεψη θα επαναληφθεί αύριο (σ.σ σήμερα Πέμπτη) και ο σκοπός είναι ένα «ισχυρό δίχτυ ασφαλείας» για εργαζόμενους, επιχειρήσεις και χώρες απέναντι στην πανδημία, αλλά και «η δέσμευση σε ένα ευμεγέθες σχέδιο ανάκαμψης». Το αποτέλεσμα θα δείξει αν την άποψη του συμμερίζονται και οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι.