Η δολοφονία του επιστήμονα που ήταν επικεφαλής του Ιρανικού προγράμματος για την κατασκευή πυρηνικού όπλου τις τελευταίες δύο δεκαετίες, απειλεί να παραλύσει την προσπάθεια του Τζο Μπάιντεν να ανανεώσει την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, πριν καν αρχίσει τις διπλωματικές επαφές με την Τεχεράνη.
Κι′ αυτό, σύμφωνα με ανάλυση των New York Times, μπορεί να είναι και ο βασικός στόχος της επιχείρησης.
Οπως υποστηρίζουν αξιωματούχοι των υπηρεσιών Πληροφοριών, δεν υπάρχουν παρά ελάχιστες αμφιβολίες για το γεγονός ότι το Ισραήλ είναι πίσω από την δολοφονία, η οποία διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά μίας άριστα οργανωμένης επιχείρησης με την σφραγίδα της Μοσάντ, της Μυστικής Υπηρεσίας της χώρας. Και οι Ισραηλινοί δεν έχουν κάνει τίποτα για να διαψεύσουν αυτή την άποψη. Ο πρωθυπουργός Νετανιάχου έχει εδώ και καιρό χαρακτηρίσει το Ιράν ως υπαρξιακή απειλή και τον δολοφονηθέντα επιστήμονα, Μοχσέν Φαχριζαντέχ, ως υπ′ αριθμόν ένα εθνικό εχθρό, ικανό να κατασκευάσει ένα όπλο που θα μπορούσε να απειλείσει την χώρα των οκτώ εκατομμύριων κατοίκων με μία μόνον έκρηξη.
Αλλά ο Μπ. Νετανιάχουν έχει και δεύτερη ατζέντα, σύμφωνα με τον αναλυτή των ΝΥΤ.
″Δεν πρέπει να επιστρέψουμε στην προηγούμενη πυρηνική συμφωνία” ανακοίνωσε μόλις η νίκη του Τζο Μπάιντεν - ο οποίος έχει προτείνει αυτό ακριβώς - έγινε ξεκάθαρη.
Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ πιστεύει ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν συνεχίζεται μυστικά, υπό την ηγεσία του Φαχριζαντέχ μέχρι τον θάνατό του και ότι θα τεθεί εκτός ελέγχου μετά το 2030, όταν λήξει η πυρηνική συμφωνία - το μοιραίο μειονέκτημα της συμφωνίας, σύμφωνα με τους επικριτές της.
″Το κίνητρο της δολοφονίας του Φαχριζαντέχ δεν ήταν ο περιορισμός της πολεμικής δυνατότητας του Ιράν, αλλά η ανατροπή της διπλωματίας” έγραψε στο Twitter ο Μαρκ Φιτζπάτρικ, πρών αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Για τον αναλυτή των ΝΥΤ, μπορεί να είναι και τα δύο.
Ανεξαρτήτως του συνδυασμού των κινήτρων, ο Μπάιντεν θα πρέπει να βρεί λύση μέσα σε μόλις επτά εβδομάδες. Το ερώτημα είναι κατά πόσον η συμφωνία την οποία έχει προαναγγείλει ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ - τερματισμός των κυρώσεων που επέβαλε ο Τραμπ εναντίον του Ιράν την τελευταία διετία, αν η Τεχεράνη επιστρέψει στους περιορισμούς της συμφωνίας του 2015 - τινάχτηκε στον αέρα μαζί με το S.U.V. του Φαχριζαντέχ, στην ορεινή πόλη Αμπσάρντ, ανατολικά της Τεχεράνης.
Η απάντηση εξαρτάται από την αντίδραση του Ιράν τις επόμενες εβδομάδες. Από την αρχή της χρονιάς, το Ιράν έχει δεχθεί τρεις εξαιρετικά επώδυνες επιθέσεις.
Πρώτα ήταν η δολοφονία του στρατηγού Κασέμ Σολεϊμανί, του Ιρανού επικεφαλής της επίλεκτης Δύναμης Κουντς και «αιχμή του δόρατος» της εξάπλωσης της ιρανικής στρατιωτικής επιρροής στη Μέση Ανατολή. Ο Σολεϊμανί σκοτώθηκε κατά την διάρκεια επίθεσης με drone στο Ιράκ, όπου η κυβέρνηση Τραμπ υποστήριξε ότι σχεδίαζε επιθέσεις εναντίον Αμερικανικών δυνάμεων.
Ακολούθησε, στις αρχές Ιουλίου, η μυστηριώδης έκρηξη στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Νατάνζ, σε απόσταση λίγων μέτρων από το υπόγειο κέντρο παραγωγής καυσίμων στο οποίο είχαν επιτεθεί προ δεκαετίας οι ΗΠΑ και το Ισραήλ.
Και τώρα η δολοφονία του Φαχριζαντέχ, μίας σκιώδους προσωπικότητας, που συχνά συγκρινόταν με τον Τζ. Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, τον επιστήμονα που ηγήθηκε του Σχεδίου Μανχάταν πριν από 75 χρόνια, κατά τον αγώνα των ΗΠΑ για την κατασκευή του πρώτου πυρηνικού όπλου παγκοσμίως.
Ο επικεφαλής των Ιρανικών Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγός Μοχάμαντ Μπαγκερί, χαρακτήρισε τον θάνατο του Φαχριζαντέχ ως ”ένα πικρό και βαρύ χτύπημα στο αμυντικό σύστημα της χώρας”, προσθέτοντας ότι θα υπάρξει ”ισχυρή εκδίκηση”.
Ο διοικητής των Φρουρών της Επανάστασης, στρατηγός Χοσείν Σαλαμί, δήλωσε ότι ”η δολοφονία των πυρηνικών επιστημόνων μας είναι ένας ξεκάθαρος, βίαιος πόλεμος εναντίον της ικανότητάς μας να πετύχουμε σύγχρονα επιστημονικά επιτεύγματα”.
Ωστόσο, οι Ισραηλινοί μπορεί να στοιχηματίζουν ότι θα κερδίσουν σε κάθε περίπτωση. Αν το Ιράν αποφύγει σημαντικά αντίποινα, τότε η δολοφονία του επικεφαλής του πυρηνικού προγράμματος θα έχει πετύχει τον στόχο της, ακόμα κι αν το πρόγραμμα κρυφτεί ακόμα περισσότερο.
Κι αν οι Ιρανοί εκδικηθούν, δίνοντας στον Ντόναλντ Τραμπ την αιτιολογία για να επιτεθεί πριν την λήξη της θητείας του τον Ιανουάριο, ο Μπάιντεν θα κληρονομήσει πολύ μεγαλύτερα προβλήματα από την ακύρωση ενός διπλωματικού εγγράφου που υπεγράφη πριν από πέντε χρόνια.
Και τα δύο σενάρια είναι βολικά για την αποχωρούσα ομάδα εξωτερικής πολιτικής του Τραμπ, που την τελευταία τετραετία προσπαθεί να κλειδώσει την ανατροπή της πολιτικής απέναντι στο Ιράν.
″Ο στόχος της κυβέρνησης Τραμπ είναι ξεκάθαρος” δήλωσε ο Ρόμπερτ Μάλεϊ, επικεφαλής της Διεθνούς Ομάδας Κρίσεων και ένας εκ των διαπραγματευτών της πυρηνικής συμφωνίας με το Ιράν το 2015. ”Θέλουν να εκμεταλλευτούν τον υπόλοιπο χρόνο για να δυσκολέψουν τον διάδοχο να ξαναρχίσει τις διπλωματικές επαφές με το Ιράν και να επιστρέψει στη συμφωνία.” Ο Μάλεϊ εκφράζει σοβαρές αμφιβολίες για το κατά πόσον η κυβέρνηση Τραμπ θα πετύχει τον στόχο της.
″Το κέντρο της βαρύτητας στο Ιράν είναι ακόμα εκείνοι που θέλουν να περιμένουν μέχρι να αναλάβει πρόεδρος ο Μπάιντεν” πρόσθεσε ο Μάλεϊ, ο οποίος υπήρξε συμμαθητής του Αντονι Μπλίνκεν, που αναμένεται να αναλάβει το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ.
Τόσο ο Μπάιντεν, όσο και ο Μπλίνκεν, έχουν ξεκαθαρίσει ότι η επιστροφή στη πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, από την οποία αποχώρησε ο Τραμπ, είναι μία από τις πρώτες προτεραιότητές τους στη Μ. Ανατολή.
Αλλά όπως τόνισε ο Τζέικ Σάλιβαν, που αναλαμβάνει καθήκοντα Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας, ”όλα εξαρτώνται από το Ιράν”.