Τα Χριστούγεννα υποτίθεται ότι είναι η εποχή του κεφιού και της καλής διάθεσης, αλλά φέτος το αυξανόμενο κόστος των εορταστικών αγαθών σε όλη την Ευρώπη αφαιρεί λίγη από την αίγλη των φετινών εορτών.
Είτε πρόκειται για φαγητό και ποτό είτε για δώρα, όπως βιβλία, οι υψηλότερες τιμές κάνουν τη ζωή πιο δύσκολη για τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά, όπως δείχνουν τα στοιχεία που δημοσιεύει ο Guardian.
Χριστουγεννιάτικο δείπνο
Το εορταστικό τραπέζι έχει διαφορετικό μενού ανά την Ευρώπη. Στην Ελλάδα, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία και τη Γερμανία τα πουλερικά όπως η γαλοπούλα, η χήνα ή η πάπια έχουν την τιμητική τους, στην Ανατολική Ευρώπη τα ψάρια είναι πιο δημοφιλή ενώ στις σκανδιναβικές χώρες προτιμάται το χοιρινό κρέας έναντι των άλλων επιλογών.
Αλλά υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής: Oλες αυτές οι πρωτεΐνες επηρεάστηκαν από τον πληθωρισμό το περασμένο έτος. Το κόστος των σιτηρών, το οποίο υπάρχει στις περισσότερες ζωοτροφές, αυξήθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία, μαζί με τα καύσιμα για τη μεταφορά τους και την ενέργεια για την επεξεργασία τους ενώ και το κόστος εργασίας είναι υψηλότερο πλέον.
Τα προβλήματα με τη γρίπη των πτηνών έχουν αυξήσει περαιτέρω το κόστος για τους εκτροφείς πουλερικών σε όλη την Ευρώπη. Παράλληλα, η παραγωγή σολομού στα ιχθυοτροφεία έχει επηρεαστεί από παράσιτα και ασθένειες και τα αποθέματα ψαριών στη θάλασσα έχουν μειωθεί από την υψηλότερη ζήτηση και την κλιματική κρίση.
Η τιμή των πουλερικών στο Ηνωμένο Βασίλειο αυξήθηκε κατά 5% σε σχέση με πέρυσι – και κατά 30% σε σύγκριση με το 2020. Παρόμοια είναι η εικόνα και στη Γαλλία, αν και ο πληθωρισμός εκεί είναι χαμηλότερος αλλά όχι αμελητέος, με τα πουλερικά να κοστίζουν περίπου ένα 25% περισσότερο από ό,τι πριν από τρία χρόνια. Στη Γερμανία , η τιμή έχει μειωθεί ελαφρώς σε σχέση με πέρυσι, αλλά είναι 43% πιο ακριβή από ό,τι ήταν ενόψει της εορταστικής περιόδου του 2020.
Στην Ελλάδα, η γαλοπούλα είναι «αλμυρή» με την τιμή της να κυμαίνεται γύρω στα 11-13 ευρώ το κιλό (πέρυσι ήταν στα 9,50 ευρώ). Σύμφωνα με τους κρεοπώλες η νέα αύξηση οφείλεται εν πολλοίς στην κακοκαιρία Daniel που έπληξε τη Θεσσαλία, προκαλώντας καταστροφές στο ζωικό κεφάλαιο.
Στη Νορβηγία, όπου το πιο δημοφιλές χριστουγεννιάτικο δείπνο είναι τα χοιρινά παϊδάκια ή η κοιλιά, οι οικογένειες θα πληρώσουν 34% περισσότερο από το 2020. Οι γείτονες των Νορβηγών στη Δανία δεν έχουν βιώσει το ίδιο άλμα τιμών, με το κόστος του χοιρινού κρέατος να αυξάνεται μόνο κατά 12%.
Σε μέρη της ανατολικής Ευρώπης, ο κυπρίνος είναι ένα εξαιρετικά δημοφιλές χριστουγεννιάτικο στοιχείο (fun fact: πολλοί άνθρωποι κρατούν τον χριστουγεννιάτικο κυπρίνο τους ζωντανό στο μπάνιο για να τον διατηρήσουν φρέσκο πριν μαγειρευτεί).
Φέτος, ωστόσο, αυτή η παράδοση θα κοστίσει πολύ περισσότερο από ό,τι κάποτε: η τιμή των ψαριών στην Ουγγαρία και την Πολωνία έχει εκτιναχθεί πάνω από 60% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2020, καθώς οι τιμές των ζωοτροφών συνδυάστηκαν με την απώλεια της ουκρανικών εργατικών χεριών και την μεγάλη περικοπή εξαγωγών ως αποτέλεσμα της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Στην Τσεχία, οι τιμές των ψαριών έχουν αυξηθεί κατά 16% το επίμαχο διάστημα.
Αλλά τα νέα δεν είναι πολύ καλύτερα για τους χορτοφάγους σε όλη την Ευρώπη. Ο ασυνήθιστος ή ακραίος καιρός, που επιδεινώθηκε από την κλιματική κρίση, οδήγησε σε βαλτωμένα χωράφια στο Ηνωμένο Βασίλειο και ξηρασία σε χώρες του νότου, όπως η Ισπανία, πλήττοντας πολυπλεύρως την παραγωγή.
Ως αποτέλεσμα, το κόστος των λαχανικών αυξάνεται κατά περίπου 30% κατά μέσο όρο στην ΕΕ και στο Ηνωμένο Βασίλειο από το 2020, στην Ισπανία οι τιμές είναι αυξημένες κατά 13% από πέρυσι, λόγω των ακραίων καιρικών φαινομένων που γνώρισε η νότια Ευρώπη. Ενδεικτικά, εξάλλου, είναι όσα καταγράφονται και στη χώρα μας: Πατάτες (κιλό): 1,50 ευρώ (από 0,90 ευρώ το 2022), ντομάτες (κιλό): 2,50 ευρώ (από 1,50 ευρώ το 2022), κρεμμύδια (κιλό): 1,50 ευρώ (από 0,80 ευρώ το 2022).
«Αλμυρά» γλυκά
Αλλη μια δύσκολη χρονιά χρονιά, πάντως, είναι και για όποιον έχει αδυναμία στα γκλυκά. Οι τιμές για τα είδη ζαχαροπλαστικής αυξάνονται κατά 22% στην ΕΕ.
Ειδικότερα, οι τιμές του κακάο έχουν φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο από τη δεκαετία του 1970 μετά από μια σειρά φτωχών συγκομιδών στην Γκάνα και την Ακτή Ελεφαντοστού, δύο σημαντικές χώρες-παραγωγούς. Φέτος, οι φόβοι για πλημμύρες στην Ακτή Ελεφαντοστού έχουν επιδεινώσει την κατάσταση σχετικά με τη διαθεσιμότητα της γης, τις ασθένειες και την πρόσβαση σε λιπάσματα.
Οι τιμές της σοκολάτας έχουν επίσης πάρει την ανιούσα εξαιτίας του αυξανόμενου κόστος της ζάχαρης, που οφείλεται επίσης στις κακές καιρικές συνθήκες, καθώς και στο υψηλότερο κόστος συσκευασίας και μεταφοράς που σχετίζεται με την τιμή του πετρελαίου.
Οι τιμές στην Ουγγαρία έχουν εκτοξευθεί κατά 56% – μια αντανάκλαση του ευρύτερου πληθωρισμού των τιμών των τροφίμων στη χώρα, από ένα μείγμα οικονομικών δεινών, που επηρέασαν τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, και τοπικά προβλήματα, όπως τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια ενέργειας με τη Ρωσία.
Στη Σουηδία, οι τιμές έχουν αυξηθεί περισσότερο από 18% από πέρυσι, αναγκάζοντας τους κατοίκους της Σκανδιναβικής χώρας να μειώσουν τα αγαπημένα τους γλυκίσματα φέτος τα Χριστούγεννα.
Μάλιστα, η πιθανότητα πτώσης των τιμών λιανικής στα σοκολατοειδή και άλλα γλυκά για οποιονδήποτε στην Ευρώπη είναι πολύ μικρή το επόμενο διάστημα, καθώς οι καλλιεργητές κακάο αντιμετωπίζουν όλο και πιο δύσκολες συνθήκες ως αποτέλεσμα της κλιματικής κρίσης.
Οι γενικότερες αυξήσεις τιμών δεν θα μπορούσαν να μην αγγίξουν και το αγαπημένο ελληνικό έδεσμα των Χριστουγέννων, τα μελομακάρονα. Οι τιμές έχουν πάρει την ανιούσα με μεγάλες αποκλίσεις ανά την Ελλάδα. Σύμφωνα με την έρευνα του Pricefox, οι καταναλωτές καλούνται να πληρώσουν αδρά τα παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα γλυκά, που φέτος δεν συμπεριλαμβάνονται στο καλάθι των Χριστουγέννων.
Τα πιο φτηνά μελομακάρονα ξεκινούν από το 9,60 ευρώ και μπορούν να φτάσουν έως τα 30 ευρώ το κιλό.
Βιβλία από «χρυσάφι»
Το να κάνεις το δώρο ένα βίβλιο έχει γίνει επίσης πιο ακριβό. Η μέση τιμή αναμένεται να φτάσει τις 12 λίρες στο Ηνωμένο Βασίλειο (από 10 λίρες πέρυσι) καθώς η χώρα έχει έναν από τους ταχύτερους ρυθμούς πληθωρισμού στα βιβλία στην Ευρώπη.
Το αυξανόμενο κόστος του χαρτιού και της μεταφοράς, καθώς και το υψηλότερο κόστος εκτύπωσης στην Κίνα έχουν έρθει να κάνουν τα πράγματα χειρότερα.
Οι τιμές διατηρήθηκαν υψηλές σε πολλές χώρες λόγω της περιορισμένης παραγωγικής ικανότητας μετά την πανδημία και της υψηλότερης ζήτησης, που ξεκίνησε από την αναβίωση της ανάγνωσης ως χόμπι κατά τη διάρκεια των lockdown και την άνοδο του BookTok , στο οποίο οι νέοι μοιράζονται προτάσεις και ιδέες μέσω της πλατφόρμας TikTok.
Υπάρχουν, βέβαια, χώρες, όπως η Ιρλανδία και η Δανία, στις οποίες η τιμή ενός βιβλίου έχει μειωθεί από το 2020, καθώς οι καταναλωτές περιόρισαν τις δαπάνες τους ως αντίδραση στις υψηλές τιμές σε ολόκληρη την οικονομία.
Απλησίαστα ποτά
Είτε πρόκειται για snaps (σ.σ. ισχυρό αλκοολούχο ποτό που προέρχεται από απόσταξη φρούτων) στη Σουηδία, glühwein (σ.σ ζεστό κρασί) στη Γερμανία είτε για τζιν στη Μεγάλη Βρετανία, το αλκοόλ αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των Χριστούγεννων για τους περισσότερους στην Ευρώπη.
Το αυξανόμενο κόστος κατασκευής γυαλιού για μπουκάλια ήρθε να συνδυαστεί με τις δυσκολίες στην καλλιέργεια των συστατικών που απαιτούνται για την παραγωγή αλκοόλ – από σιτηρά μέχρι σταφύλια – για να ανεβάσουν τις τιμές.
Οι Ούγγροι δυσκολεύονται πλέον να τσουγκρίσουν τα ποτήρια τους με το παραδοσιακό pálinka (σ.σ. μπράντι από φρούτα), καθώς υφίστανται τον χειρότερο πληθωρισμό στο αλκοόλ, με τις τιμές να αυξάνονται κατά 37% από το 2020.
Η Πολωνία δεν είναι πολύ πίσω με 28%. Η Ιταλία και η Σουηδία έχουν μικρότερο αντίκτυπο με τις τιμές να αυξάνονται περίπου 10%, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκεται κάπου στη μέση με αυξήσεις τιμών 16%, παρά τους φόβους για άνοδο των τιμών του κρασιού μετά το Brexit.
Για την Ελλάδα δεν χρειάζεται να πούμε πολλά, αρκεί να αναλογιστούμε ότι είμαστε η τρίτη ακριβότερη χώρα της ΕΕ στα οινοπνευματώδη ποτά, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat (πίσω μόνο από τη Φινλανδία και την Ιρλανδία).
Ακριβά ταξίδια
Τέλος, όποιος επιθυμεί να ταξιδέψει τις φετινές γιορτές, θα πρέπει να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη του.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία οδήγησε στην εκτίναξη των τιμών των καυσίμων σε πολλές χώρες, καθιστώντας το ταξίδι πολύ πιο ακριβή επιλογή από τα περασμένα Χριστούγεννα, με μια δεύτερη άνοδο να σημειώνεται μετά τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς. Τα πρόσφατα προβλήματα στην Ερυθρά Θάλασσα που περιορίζουν την κυκλοφορία πετρελαιοφόρων συνεπικουρούν στη διατήρηση των τιμών σε δυσθεώρητα ύψη.
Η Ουγγαρία, η οποία έχει υποφέρει εξαιτίας της εξάρτησής της από το ρωσικό πετρέλαιο, έχει βιώσει τη μεγαλύτερη αύξηση στις τιμές των καυσίμων από το 2020. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι αυξήσεις ήταν χαμηλότερες, εν μέρει επειδή η κυβέρνηση πάγωσε τις προγραμματισμένες αυξήσεις στους φόρους, οι οποίες αποτελούν μεγάλο μέρος των τιμών στην αντλία.
Ακριβότερο 10,8%-11,4% το χριστουγεννιάτικο τραπέζι στην Ελλάδα
Μεταβολή της τάξης του 10,8% έως 11,4% στο κόστος του χριστουγεννιάτικου τραπεζιού, σε σύγκριση με το αντίστοιχο τραπέζι του 2022, διαπιστώνει το Ινστιτούτο Εμπορίου και Υπηρεσιών της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΙΝ.ΕΜ.Υ.-ΕΣΕΕ).
Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, η εκτίμηση του κόστους για το φετινό χριστουγεννιάτικο τραπέζι (6-8 ατόμων) κυμαίνεται από 103,10 έως 140,76 ευρώ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Πηγή: Guardian