Οι συνθήκες στις οποίες γεννήθηκε η ιστορία του Frankenstein, είναι λίγο ως πολύ γνωστές: Ήταν 1816, η «χρονιά χωρίς καλοκαίρι» -μετά την έκρηξη του ηφαιστείου Tambora στην Ινδονησία, που επηρέασε το κλίμα στην Ευρώπη- και η Μέρι Σέλεϊ ήταν σε διακοπές στη Γενεύη. Μία παράξενη, μουντή μέρα, που τα σύννεφα ηφαιστειακής τέφρας έκρυβαν τον ήλιο, η Σέλεϊ και τα διαβόητα «κακά παιδιά», οι ποιητές Λόρδος Βύρων και Πέρσι Μπις Σέλεϊ, συναγωνίζονταν ποιος θα αφηγηθεί την πιο τρομακτική ιστορία.
Όμως μια νέα έκδοση με σημειώσεις από το προσωπικό ημερολόγιο της νεαρής συγγραφέα που θα κυκλοφορήσει τον Μάρτιο, παρουσιάζει ισχυρές αποδείξεις ότι, αν και η παραμονή στις Άλπεις ήταν καθοριστική για τη ζοφερή ατμόσφαιρα του μυθιστορήματός της, η φαντασία της πυροδοτήθηκε από κάτι πολύ πιο προσωπικό.
Τα ημερολόγια, οι επιστολές και τα διηγήματα της Σέλεϊ από εκείνη την περίοδο, που δημοσιεύονται για πρώτη φορά μαζί, αποκαλύπτουν ότι η σκιά πάνω από την πλοκή του Φρανκενστάιν είναι η μυστηριώδης αυτοκτονία της μεγαλύτερης ετεροθαλούς αδελφής της, Φάνι Ίμλεϊ.
Η ποιήτρια και μελετήτρια της Σέλεϊ, Φιόνα Σάμπσον, η οποία υπογράφει την εισαγωγή στη νέα συλλογή που θα κυκλοφορήσει από τον εκδοτικό οίκο Manderley Press, είναι πεπεισμένη ότι πίσω από τον τραγικό αυτό θάνατο κρύβεται ένα ντροπιαστικό μυστικό που επηρέασε, αν όχι διαμόρφωσε, το μυθιστόρημα.
Η συγγραφέας, τότε ακόμη γνωστή ως Mary Godwin -το πατρικό της όνομα ήταν Μέρι Ουόλστονκραφτ Γκόντγουιν- επέστρεψε μετά την Ελβετία στο Μπαθ με τον παντρεμένο εραστή της, Πέρσι Σέλεϊ, και το μικρό τους παιδί. Παρότι αναζητούσαν ένα ήσυχο μέρος για να ζήσουν, «στην πραγματικότητα, βρέθηκαν στην καρδιά του Μπαθ όπως το γνωρίζουμε από τη Τζέιν Όστιν, την πόλη του εκλεπτυσμένου γκόσιπ», όπως δήλωσε η Σάμπσον στον Observer.
Όμως, η τραγωδία δεν άργησε να τους χτυπήσει την πόρτα, και μάλιστα δύο φορές.
Τον Νοέμβριο, η 21 ετών εγκαταλελειμμένη σύζυγος του Πέρσι, Χάριετ, αυτοκτόνησε στη λίμνη Serpentine του Λονδίνου.
Στη συνέχεια -γεγονός πιο σημαντικό για τη Σέλεϊ-, η αδελφή της Φάνι, το πρωτότοκο παιδί που η μητέρα της, Μαίρη Γουόλστονκραφτ είχε αποκτήσει με τον Αμερικανό διπλωμάτη Γκίλμπερτ Ίμλεϊ, αυτοκτόνησε επίσης, κατά τα φαινόμενα ανεξήγητα, σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου στο Σουόνσι, στην Ουαλία.
Η Σάμπσον βρήκε την είδηση της ανακάλυψης του ανώνυμου πτώματος στο αρχείο της εφημερίδας Cambrian Times όταν έκανε έρευνα για τη βιογραφία της Σέλεϊ που κυκλοφόρησε με τίτλο In Search of Mary Shelley (2018). Μεταξύ των ενδείξεων για την ταυτότητα της σορού ήταν τα εσώρουχα της μητέρας τους που έφεραν το μονόγραμμα της, και το μεταξωτό μαντήλι ενός άνδρα. Για τη Σάμπσον, ωστόσο, το βασικό ερώτημα είναι γιατί η Ίμλεϊ είχε ταξιδέψει στο Σουόνσι μέσω Μπαθ, αντί να πάει απευθείας από το Λονδίνο.
«Η στάση της άμαξας ήταν δίπλα στο Abbey Churchyard, όπου ζούσαν η Σέλεϊ και η αδελφή της. Αλλά την ημέρα που έφτασε στο Μπαθ το ημερολόγιο της Μέρι δημιουργεί ένα άλλοθι», σημειώνει η Σάμπσον.
«Όταν αποκωδικοποιείς το ημερολόγιό της, το οποίο είναι σαφές ότι γράφτηκε για δημόσια κατανάλωση λόγω της δικής της λογοτεχνικής φιλοδοξίας και της φήμης της μητέρας της [σ.σ. η οποία ήταν συγγραφέας και φεμινίστρια], λέει συγκεκριμένα ότι εκείνη και ο Πέρσι πήγαν μια βόλτα στο South Parade για ένα μάθημα ζωγραφικής, κάτι που συνήθως δεν αναφέρει ποτέ».
Η Σάμπσον υποψιάζεται μια οικογενειακή αντιπαράθεση, η οποία πιθανόν να προκλήθηκε από τα αισθήματα της Ίμλεϊ για τον ποιητή που αγαπούσε και η αδελφή της, ο οποίος πλέον ήταν ελεύθερος. «Μπορούμε να υποθέσουμε ότι συνάντησε τον Πέρσι εκείνη την ημέρα, επειδή εκείνος ξεκίνησε για το Σουόνσι αμέσως μόλις πληροφορήθηκε τον θάνατο της. Υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι η Φάνι είχε μιλήσει με κάποιον από τους δύο. Υπάρχει επίσης η υπόνοια ότι ήταν ερωτευμένη με τον Πέρσι. Ίσως αυτή να ήταν η τελική απόρριψη».
Η Σάμπσον «ακούει» τη θλιμμένη φωνή της Ίμλεϊ, στον θρήνο του τέρατος του Φρανκενστάιν: «Είμαι μόνος και δυστυχισμένος. Μόνο κάποιος τόσο άσχημος όσο εγώ θα μπορούσε να με αγαπήσει».
Η Ρεμπέκα Ράσελ, εκδότρια της νέας συλλογής, «Mary Shelley in Bath», θέλησε να επικεντρωθεί στις μέρες της Σέλεϊ στο Μπαθ. «Η λογοτεχνική φήμη της Μέρι έχει υποσκελιστεί από το τέρας, από τον σύζυγό της, ο οποίος στην πραγματικότητα ήταν λίγο αχρείος, για να μην αναφέρουμε φυσικά το μεγάλο όνομα της μητέρας της. Όμως εκείνη είχε πολλές ευθύνες, ως αδελφή, ως σύντροφος, ως μητέρα και ως η περιφρονημένη ‘άλλη γυναίκα’. Αυτή η συλλογή την παρουσιάζει ως κάποια με τη δική της εξαιρετική ζωή».
Η διπλή τραγωδία ίσως αλλάζει την αντίληψη της θεματολογίας του Φρανκενστάιν, που πρόκειται να γίνει ταινία από τον Γκιγιέρμο ντελ Τόρο με πρωταγωνιστή τον Τζέικομπ Έλορντι για το Netflix. Η ιστορία ερμηνεύεται ως προειδοποίηση για τους κινδύνους της επιστήμης, αλλά ως κόρη της Wollstonecraft, της πιο σημαντικής πρώιμης φεμινίστριας στην Αγγλία, η Σέλεϊ ασχολήθηκε με τις επιπτώσεις της μητρότητας και την ευθύνη της γέννησης. Η δική της μητέρα, άλλωστε, δεν είχε επιζήσει από τη γέννησή της, καθώς πέθανε το 1797.
Με πληροφορίες από Guardian