Ο Dacher Keltner βρίσκεται σε μια αποστολή να μας συγκλονίσει.
Πέρασε τις τελευταίες δύο δεκαετίες μελετώντας το να συγκλονιστούμε (να νιώσουμε, δηλαδή, δέος), το οποίο, όπως λέει, διαφέρει από τη χαρά ή τον φόβο, και πώς η βίωση αυτού του συναισθήματος μπορεί να επηρεάσει θετικά το σώμα μας, τις σχέσεις μας με τους άλλους και το πώς βλέπουμε και αλληλεπιδρούμε με τον κόσμο γύρω μας.
Ο Keltner, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ και διευθυντής του Greater Good Science Center μίλησε πρόσφατα μαζί μας — στο podcast «Am I Doing It Wrong;» της HuffPost — για τη δουλειά του, συγκεκριμένα γιατί πρέπει να προσπαθήσουμε να νιώθουμε δέος περισσότερο στη ζωή μας και τι θα συμβεί αν το κάνουμε.
«Είναι καταπληκτικό! Μας λέει τόσα πολλά για την εξέλιξη του ανθρώπινου νευρικού συστήματος», λέει ο ίδιος, συγγραφέας του βιβλίου: «Δέος: Η νέα επιστήμη του καθημερινού θαύματος και πώς μπορεί να μεταμορφώσει τη ζωή σας».
Συγκεκριμένα, «μία περιοχή του εγκεφάλου απενεργοποιείται [όταν νιώθουμε δέος] — το δίκτυο προεπιλεγμένης λειτουργίας. Εκεί λαμβάνουν χώρα όλες οι διαδικασίες αυτο-αναπαράστασης: σκέφτομαι τον εαυτό μου, τον χρόνο μου, τους στόχους μου, τις προσπάθειές μου, τη λίστα ελέγχου μου. Αυτό ”ησυχάζει” κατά τη διάρκεια του δέους».
Το δέος ενεργοποιεί το πνευμονογαστρικό μας νεύρο. Αυτή είναι «η μεγάλη δέσμη νεύρων που ξεκινά από την κορυφή του νωτιαίου μυελού που μας βοηθά να κοιτάμε τους ανθρώπους και να εκφραζόμαστε», εξηγεί ο Keltner, και επίσης «επιβραδύνει τον καρδιακό μας ρυθμό, βοηθά στην πέψη και ”ανοίγει” το σώμα μας σε πράγματα μεγαλύτερα από εμάς...»
Πώς λοιπόν θα μπορούσαμε να νιώθουμε περισσότερο δέος; Ο Keltner, ο οποίος υπηρέτησε ως επιστημονικός σύμβουλος στην ταινία «Inside Out» («Τα μυαλά που κουβαλάς») της Pixar, ανέφερε ότι μπορεί να είναι τόσο απλό όσο να κάνουμε αυτό που αποκαλεί «περπάτημα δέους».
Αυτός και αρκετοί από τους συναδέλφους του μελέτησαν την συγκεκριμένη εμπειρία για να μάθουν περισσότερα για το δέος και τι συμβαίνει όταν το νιώθουμε.
″[Η μελέτη περιελάμβανε] άτομα ηλικίας 75 ετών και άνω, ηλικία που αρχίζουμε να αγχωνόμαστε και να πέφτουμε σε κατάθλιψη για το τέλος της ζωής [και νιώθουμε] περισσότερο πόνο στο σώμα», εξηγεί ο ίδιος.
Λοιπόν, ποιο είναι το «περπάτημα δέους»;
«... ενώ είσαι έξω και κάνεις τη βόλτα σου, πήγαινε σε κάποιο μέρος όπου μπορεί να νιώσεις να γίνεται ένα θαύμα - όπως αυτό που νιώθαμε όταν είμασταν παιδιά - και κοίτα τριγύρω, κοίτα τα μικρά πράγματα και κοίτα τα μεγάλα πράγματα και απλώς ακολούθησε αυτή την αίσθηση μυστηρίου και θαύματος». Αυτό είναι το μόνο που τους ζήτησε να κάνουν.
Ο Keltner εξήγησε ότι το να αισθανόμαστε θαύμα και δέος σε μια βόλτα (ή οπουδήποτε αλλού) μπορεί να είναι τόσο απλό όσο το να σταματήσουμε και να παρατηρήσουμε τον κόσμο γύρω μας - από κάτι τόσο μικρό όσο ένα πρόσφατα ανθισμένο λουλούδι σε κάτι τόσο μεγάλο όσο ένα ηλιοβασίλεμα που απλώνεται σε ολόκληρο τον ουρανό . Άλλες πηγές δέους περιλαμβάνουν αυτό που αναφέρει ως «ηθική ομορφιά» - το να βλέπεις την καλοσύνη ή την καλοσύνη ή τη γενναιοδωρία άλλων ανθρώπων - ή να ακούς μουσική, να βλέπεις τέχνη και να στοχάζεσαι μεγάλες ιδέες, όλα αυτά μπορεί να συμβούν κατά τη διάρκεια μιας «βόλτας δέους»...
«Κατά τη διάρκεια των οκτώ εβδομάδων [της μελέτης], [η ομάδα του ”περπατήματος δέους”] άρχισε να αισθάνεται όλο και περισσότερο δέος. Έτσι, καθώς ψάχνουμε για δέος, βρίσκαμε περισσότερο από αυτό, κάτι που νομίζω ότι είναι πραγματικά σημαντικό. ... Αυτοί οι άνθρωποι — 75 ετών και άνω — με την πάροδο του χρόνου ένιωσαν λιγότερο πόνο και αγωνία. Ο χρόνιος πόνος και ο πόνος όταν είσαι μεγάλος είναι σοβαρός... εδώ προέκυψε μια μικρή τεχνική που τους έδωσε λίγη γαλήνη»...
Τελικά, ο Keltner υποστηρίζει ότι όσο περισσότερο δέος και θαυμασμό έχουν οι άνθρωποι οποιασδήποτε ηλικίας, τόσο καλύτερα θα είναι.
«Δημιουργεί έναν καταπληκτικό πέπλο φυσιολογίας που μπορούμε να βρούμε σχεδόν κάθε μέρα και είναι πολύ καλό για εμάς», είπε.
Συζητήσαμε επίσης αυτά που ο Keltner αποκαλεί τα «οκτώ θαύματα της ζωής», πώς το δέος μπορεί να λειτουργήσει ως αντίδοτο στον ναρκισσισμό και πολλά άλλα.
Ακούστε το podcast της HuffPost UK εδώ: