Ολοι έχουμε τις κακές μας συνήθειες.
Είτε κάνουμε χαζό σκλοράρισμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είτε ξοδεύουμε πολύ χρόνο στο Netflix, είτε καπνίζουμε και πίνουμε υπερβολικά, μερικές από αυτές τις συνήθειες είναι, στην καλύτερη περίπτωση, αντιπαραγωγικές, αλλά πολλοί εξακολουθούν να επιλέγουν να επιδοθούν σε αυτές.
Οι άνθρωποι τείνουν να κατηγορούν εξωτερικούς παράγοντες για τις κακές τους συνήθειες, αλλά η αλήθεια είναι ότι η βασική αιτία είναι συνήθως εσωτερική.
«Είναι ένα πρόβλημα ρύθμισης συναισθημάτων», λέει ο Νιρ Εϊάλ, ειδικός στο σχεδιασμό συμπεριφοράς και συγγραφέας μπεστ σέλερ του «Indistractable: How to Control Your Attention and Choose Your Life».
Σύμφωνα με το Harmony Healthcare IT, ο μέσος Αμερικανός ξοδεύει 4 ώρες και 37 λεπτά την ημέρα κοιτάζοντας την οθόνη του κινητού του.
Αυτός ο αριθμός είναι ακόμη υψηλότερος σε μέρη της Ασίας. Στην Ινδονησία, ο μέσος ημερήσιος χρόνος που αφιερώνεται στην οθόνη ενός κινητού τηλεφώνου ήταν 6,05 ώρες το 2023, σύμφωνα με το Statista. Ο μέσος όρος στην Ταϊλάνδη ήταν 5,64 ώρες οθόνης και 4,77 ώρες στην Ινδία, σύμφωνα με το ίδιο σύνολο δεδομένων.
«Κάνουμε μελέτες χρόνου σχετικά με το γιατί οι άνθρωποι ελέγχουν τα τηλέφωνά τους και μόνο το 10% του χρόνου οφείλεται σε ειδοποίηση ή άλλου τύπου κουδούνισμα», αναφέρει ο Εϊάλ στο CNBC Make It.
Ετσι, λοιπόν, το 90% είναι για κάποιο λόγο ένα συναίσθημα - που επί της ουσίας είναι η βαθιά αιτία για ο,τιδήποτε κάνουμε - κι έχει να κάνει με την επιθυμία να δραπετεύσουμε από κάτι που μας ξεβολεύει.
Τελικά, για να κόψουν τις κακές συνήθειες που σχετίζονται με την απόσπαση της προσοχής, οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν πώς να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους και να κυριαρχούν στα εσωτερικά τους ερεθίσματα.
Τα τρία βήματα της «επιτυχίας»
Η διαδικασία τριών βημάτων για να απαλλαχθούμε από τις κακές μας συνήθειες:
*Ας πάρουμε τον έλεγχο, κι ας μην κατηγορούμε εξωτερικούς παράγοντες
* Ας προσδιορίσουμε τι είναι αυτό που μας απειλεί εσωτερικά
* Ας δημιουργήσουμε ένα σχέδιο «επίθεσης» για την ώρα που η απειλή εμφανίζεται
Το πρώτο βήμα είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι έχουμε τον έλεγχο των πράξεών μας αντί να κατηγορούμε εξωτερικούς παράγοντες, λέει ο Εϊάλ.
«Οι άνθρωποι που έχουν έναν εσωτερικό ”τόπο” ελέγχου συνειδητοποιούν ότι ελέγχουν αυτό που κάνουν (και) γνωρίζουμε ότι [είναι] πιο πλούσιοι, είναι πιο ευτυχισμένοι, έχουν περισσότερους φίλους [και] συνεισφέρουν περισσότερο στην κοινότητα», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ακόμη και όταν πιστεύουμε ότι αναζητούμε ευχαρίστηση, στην πραγματικότητα οδηγούμαστε από την επιθυμία να απελευθερωθούμε από τον πόνο της επιθυμίας. Μόνο με το να κατανοήσουμε τον πόνο αυτό μπορούμε να αρχίσουμε να τον ελέγχουμε και να βρίσκουμε καλύτερους τρόπους για να αντιμετωπίσουμε τις αρνητικές παρορμήσεις (Νιρ Εϊνάλ, “Indistractable: How to Control Your Attention and Choose Your Life.”)
Δεύτερον, ας προσδιορίσουμε το προηγούμενο συναίσθημα ή τον εκ βαθέων «πόνο» που πυροδοτεί τη λαχτάρα για κακή συνήθεια, σύμφωνα με τον Εϊάλ.
«Η διαχείριση του χρόνου είναι διαχείριση του πόνου, η διαχείριση των χρημάτων είναι η διαχείριση του πόνου, η διαχείριση του βάρους είναι η διαχείριση του πόνου. Όλα είναι διαχείριση του πόνου», διακηρύσσει ο ίδιος.
Εάν ένα άτομο δεν μπορεί να ολοκληρώσει μια εργασία χωρίς να ελέγξει το τηλέφωνό του, αυτό είναι πιθανόν επειδή βαριέται ή έχει αβεβαιότητες. Αν κάποιος συνεχίζει να τσιμπολογάει μέχρι αργά το βράδυ, ίσως είχε μια αγχωτική μέρα. Εάν δεν μπορεί να σταματήσει να περιηγείται σε μια εφαρμογή γνωριμιών, το πιθανότερο είναι ότι νιώθει μοναξιά, σύμφωνα με τον Εϊάλ.
Τέλος, ας αναπτύξουμε ένα σχέδιο «επίθεσης» για την εμφάνιση του συναισθηματικού εναύσματος. «Ας προσδιορίσουμε την εσωτερική ”απειλή”, κι ας καταστρώσουμε ένα σχέδιο για το τι θα κάνουμε όταν αισθανθούμε αυτή τη δυσφορία, και το κλειδί είναι αυτό να το κάνουμε νωρίτερα», λέει ο Εϊάλ.
Επιπλέον, δυο αποτελεσματικές μέθοδοι για να καταπολεμήσουμε τις τις κακές συνήθειες και την απόσπαση της προσοχής:
1. Ο κανόνας των 10 λεπτών
Όταν εμφανίζεται ένα έναυσμα για μια κακή συνήθεια, ο Εϊάλ λέει στον εαυτό του: «Είναι καλό να ενδώσουμε, αλλά όχι αυτή τη στιγμή. Πρέπει να περιμένουμε μόνο 10 λεπτά». Η τήρηση αυτού του κανόνα μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να κάνουν αυτό που ονομάζεται «σερφάρισμα στην επιθυμία». Ο Εϊάλ στο προαναφερθέν βιβλίο του αναφέρει ότι αυτό σημαίνει: «Να παρατηρούμε τις αισθήσεις και να τις οδηγούμε σαν ”κύμα” — ούτε να τις σπρώχνουμε μακριά ούτε να ενεργούμε». Είτε είναι λαχτάρα για ένα τσιγάρο είτε λαχτάρα για έλεγχο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αυτό μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να αντεπεξέλθουν μέχρι να υποχωρήσει η αίσθηση, σύμφωνα με τον ίδιο.
2. Ξορκίζουμε την κακή συνήθεια αναφέροντας στον εαυτό μας ότι: «Αυτό είναι το αίσθημα για να γίνουμε καλύτεροι».
Αυτό είναι το «ξόρκι» που επαναλαμβάνει ο Εϊάλ στον εαυτό του κάθε φορά που νιώθει ένα εσωτερικό έναυσμα (για κακιά συνήθεια). Αντί να ενδώσει αμέσως και να αποσπαστεί η προσοχή του ή να επιδοθεί στην κακή συνήθεια, αφήνει τον εαυτό του να «καθίσει» με το συναίσθημα, να αναγνωρίσει ότι είναι δύσκολο να το διαχειριστεί και να συνειδητοποιήσει τελικά ότι αυτή η δυσφορία είναι στην πραγματικότητα σημάδι (προσωπικής) ανάπτυξης.