Ο Κάρολος Δαρβίνος προβληματίστηκε για το νόημα του κλάματος. Γράφοντας στο βιβλίο του «Η Έκφραση των Συναισθημάτων στον Άνθρωπο και στα Ζώα» το 1872, ο μεγάλος φυσιοδίφης δήλωσε ότι ο λυγμός είναι «άσκοπος όπως η έκκριση δακρύων από ένα χτύπημα έξω από το μάτι».
Ωστόσο στα 150 χρόνια που μεσολάβησαν από τότε, οι ερευνητές αποδίδουν διάφορες ιδιώτητες στα δάκρυα, από τη σηματοδότηση της ευαλωτότητας και της αδυναμίας μέχρι την απομάκρυνση των βακτηρίων από τα μάτια.
Πλέον, μια νέα επιστημονική μελέτη αναφέρει πως τα ανθρώπινα δάκρυα περιέχουν μια ουσία που καταπραΰνει την επιθετικότητα, σύμφωνα με τους ερευνητές, οι οποίοι πιστεύουν ότι τα δάκρυα μπορεί να εξελίχθηκαν με την πάροδο του χρόνου για να προστατεύουν τα μωρά που κλαίνε από το να υποφέρουν.
Η μυρωδιά συναισθηματικών δακρύων από γυναίκες μείωσε την ανδρική επιθετικότητα κατά περισσότερο από 40% σε τεστ με υπολογιστή και προκάλεσε αντίστοιχες αλλαγές στον εγκέφαλο, αν και οι επιστήμονες πίσω από τη μελέτη πιστεύουν ότι όλα τα ανθρώπινα δάκρυα θα είχαν παρόμοιο αποτέλεσμα.
″Η μείωση της επιθετικότητας μας εντυπωσίασε, φαίνεται πραγματική”, δήλωσε ο Noam Sobel, καθηγητής νευροβιολογίας στο Ινστιτούτο Επιστημών Weizmann στο Ισραήλ. ”Ό,τι κι αν υπάρχει στα δάκρυα μειώνει πραγματικά την επιθετικότητα”.
Προηγούμενα πειράματα στο εργαστήριο του Sobel έδειξαν ότι η μυρωδιά γυναικείων δακρύων μείωνε την ανδρική τεστοστερόνη, αλλά δεν ήταν σαφές αν αυτό επηρέαζε τη συμπεριφορά. Στα ζώα, η εικόνα είναι σαφέστερη: Oι υποταγμένοι τυφλοπόντικες, για παράδειγμα, καλύπτονται με δάκρυα για να προστατευτούν από τους επιτιθέμενους.
Για την τελευταία μελέτη, η Δρ Shani Agron και άλλοι στο εργαστήριο του Sobel συνέλεξαν δάκρυα που κυλούσαν στα πρόσωπα των γυναικών καθώς παρακολουθούσαν θλιβερές ταινίες. Οι ερευνητές δεν ζήτησαν συγκεκριμένα γυναίκες δότριες δακρύων, αλλά σχεδόν όλες όσοι προσήλθαν ήταν γυναίκες, από τις οποίες επιλέχθηκαν έξι, επειδή παρήγαγαν δάκρυα σε αρκετές ποσότητες.
Στα πειράματα συμμετείχαν 31 άνδρες οι οποίοι μύριζαν είτε φυσιολογικό ορό είτε γυναικεία δάκρυα πριν τους κολλήσουν στο άνω χείλος μπατονέτες με τα σταγονίδια. Στη συνέχεια, οι άνδρες έλαβαν μέρος σε ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι που χρησιμοποιείται στην ψυχολογία για να προκαλέσει επιθετική συμπεριφορά αφαιρώντας άδικα πόντους από τους παίκτες.
Η επιθετική συμπεριφορά, με τη μορφή αντιποίνων, ήταν κατά 43,7% χαμηλότερη όταν οι άνδρες μύριζαν γυναικεία δάκρυα σε σύγκριση με φυσιολογικό ορό, γράφουν οι επιστήμονες στο Plos Biology. Περαιτέρω δοκιμές σε εγκεφαλικό σαρωτή αποκάλυψαν ότι όσοι μύριζαν δάκρυα είχαν μεγαλύτερη λειτουργική συνδεσιμότητα μεταξύ των περιοχών που χειρίζονται τις μυρωδιές και την επιθετικότητα, ενώ η δραστηριότητα στα εγκεφαλικά δίκτυα για την επιθετικότητα ήταν χαμηλότερη. ”Αυτή η χημική ουσία φαίνεται να ενορχηστρώνει την αντίδραση του εγκεφάλου στην επιθετικότητα”, δήλωσε ο Sobel.
Ένας γρίφος που αντιμετώπισαν οι επιστήμονες ήταν ότι, ενώ τα τρωκτικά έχουν ένα αισθητήριο σύστημα που μπορεί να ανιχνεύσει τέτοιες ουσίες, δεν υπήρχε κανένας γνωστός τρόπος για τον άνθρωπο να κάνει το ίδιο. Σε εργαστηριακές δοκιμές, οι ερευνητές της ομάδας από το Πανεπιστήμιο Duke διαπίστωσαν ότι τέσσερις τύποι υποδοχέων στους νευρώνες που αντιλαμβάνονται την όσφρηση ενεργοποιούνται από τα ανθρώπινα δάκρυα, γεγονός που υποδηλώνει ότι μπορεί να ανταποκρίνονται στην ουσία που καταστέλλει την επιθετικότητα.
Οι χημικές ουσίες στα δάκρυα είναι απίθανο να έχουν μεγάλο αντίκτυπο στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις των ενηλίκων, παραδέχεται ο Sobel, αλλά εικάζει ότι η σύνθεση των δακρύων μπορεί να έχει εξελιχθεί για να προστατεύει τα ευάλωτα μωρά.
«Τα μωρά δεν μπορούν να πουν: ”Σταματήστε να είστε επιθετικοί απέναντί μου”. Είναι πολύ περιορισμένη η ικανότητά τους να επικοινωνούν και είναι επίσης αβοήθητα. Εχουν την ανάγκη να μειώσουν την επιθετικότητα και αυτό αντικατοπτρίζει τη θλιβερή πραγματικότητα της επιθετικότητας προς τα μωρά», δήλωσε.
Ο Ad Vingerhoets, ομότιμος καθηγητής συναισθημάτων και ευημερίας στο Πανεπιστήμιο του Tίλμπουργκ, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, δήλωσε: ”Είναι λογικό αν τα δάκρυα με κάποιο τρόπο αναστέλλουν την επιθετικότητα, διότι είναι γνωστό ότι τα βρέφη που κλαίνε πολύ κινδυνεύουν από σωματική κακοποίηση. Μπορεί να τα βοηθάει να επιβιώσουν”.
Η Δρ Minna Lyons, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο John Moores του Λίβερπουλ, δήλωσε ότι η μείωση της επιθετικότητας ήταν ”αξιοσημείωτη”, αλλά προειδοποίησε ότι είναι σημαντικό οι μελέτες για την ανθρώπινη συμπεριφορά να επαναλαμβάνονται πριν από την εξαγωγή ισχυρών συμπερασμάτων.
″Στην πραγματική ζωή, τα πράγματα μπορεί να εξελιχθούν διαφορετικά. Τα δάκρυα του δέκτη της ενδοοικογενειακής βίας μπορεί να συμβάλλουν ελάχιστα στη μείωση της επιθετικότητας του δράστη. Γιατί η χημική σηματοδότηση δεν λειτουργεί σε αυτές τις συνθήκες;”, δήλωσε. ”Το κοινωνικό πλαίσιο του κλάματος είναι μαζικά περίπλοκο και υποψιάζομαι ότι η μείωση της επιθετικότητας είναι μόνο μία από τις πολλές πιθανές λειτουργίες των δακρύων”.
Το εργαστήριο της Sobel ελπίζει να εντοπίσει το ενεργό συστατικό των δακρύων. Αυτό θα ανοίξει την πόρτα για την παρασκευή της ουσίας και τη δυνητική χρήση της για τη μείωση των επιθετικών τάσεων.
Πηγή: Guardian