Συχνά πιάνουμε τον εαυτό μας, μπροστά στο ψυγείο ή το ντουλάπι με τις λιχουδιές, σε στιγμές που αισθανόμαστε αναστατωμένοι ή ψυχικά ευάλωτοι. Η αναζήτηση τροφής, ενώ βιώνουμε συνθήκες άγχους ή συναισθηματικής φόρτισης, επιστημονικά αποδίδεται με τον όρο «συναισθηματική πείνα» και αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης πρακτικής που ονομάζεται «συναισθηματική κατανάλωση».
Εξαιτίας των απαιτητικών ρυθμών, αλλά και ενός καταιγισμού δυσάρεστων ειδήσεων, η συναισθηματική πείνα χτυπά την πόρτα μας ολοένα πιο συχνά. Αυτόματα, η περιπλοκότητα της καθημερινότητας μας ωθεί στην αναζήτηση τροφής, ως μια μέθοδο ανακούφισης ή ακόμη και ψυχαγωγίας.
Ωστόσο, εκτός από τις περιπτώσεις όπου αισθανόμαστε τις υποχρεώσεις να μας πνίγουν, πέφτουμε θύματα του συναισθηματικού φαγητού και σε στιγμές, όπου δεν επιδιδόμαστε στην παραμικρή ασχολία. Αυτό προκύπτει είτε σε περιόδους που δεν εργαζόμαστε, είτε σε διαστήματα όπου ένας τραυματισμός μας κρατά μακριά από τα αγαπημένα μας χόμπι, είτε ακόμη και σε φάσεις όπου εξαντλημένοι από το επαγγελματικό φορτίο χάνουμε το ενδιαφέρον μας για δραστηριότητες, που άλλωτε μας γέμιζαν χαρά.
Εν αρχή ην το άγχος
«Προκειμένου να εκπληρώσουμε κυρίως ψυχολογικές και όχι τόσο σωματικές ανάγκες, οι οποίες επιδρούν στα συναισθήματα μας, οδηγούμαστε στην κατανάλωση θερμίδων που υπερβαίνουν τη συνήθη ημερήσια πρόσληψη και που στην πραγματικότητα, ο οργανισμός μας δεν τις χρειάζεται», επισημαίνει η Έλενα Σερδάρη, διαιτολόγος-διατροφολόγος με ειδίκευση στα νοσήματα του εντέρου και την κλινική διατροφή.
Η Έλενα Σερδάρη κατηγορεί το άγχος, τη στεναχώρια και τη συναισθηματική πίεση ως κυρίαρχες αιτίες, υπεύθυνες για την αυξημένη συνχότητα των γευμάτων, την ανεξέλεγκτη κατανάλωση ανθυγιεινών σνακ, καθώς και την κατάχρηση αλκοόλ.
«Προκειμένου να αποτρέψουμε τη συναισθηματική κατανάλωση φαγητού, σε στιγμές που μας κατακυριεύει η λιγούρα - συνήθως για γλυκό-, ας αφιερώσουμε μια στιγμή συλλογιζόμενοι αν όντως η πείνα που αισθανόμαστε είναι αληθινή. Τότε σε καμία περίπτωση δεν θα στερηθούμε ένα υγιενό σνακ. Ωστόσο, εάν απλώς πλήττουμε, οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι η κατανάλωση ενός παγωτού, δεν θα μας κρατήσει απασχολημένους για πολλή ώρα».
Εάν δεν έχουμε φάει τίποτα, επί πολλές συνεχόμενες ώρες, οπωσδήποτε χρειάζεται να καταναλώσουμε ένα θρεπτικό γεύμα, που να ανταποκrίνεται στις ανάγκες του οργανισμού μας. Εφόσον όμως διαπιστώσουμε ότι η πείνα μας δεν οφείλεται στην έλλειψη ενέργειας, ας προσπαθήσουμε να δραπετεύσουμε από κάθε στεναχώρια ή άγχος, που μας σπρώχνει στην συναισθηματική κατανάλωση τροφής.
Πώς θα ξεγελάσουμε τη συναισθηματική πείνα
Η συναισθηματική πείνα σίγουρα θα χτυπήσει την πόρτα μας σε μεμονωμένες φάσεις της ζωή μας. Τί γίνεται όμως όταν το εν λόγω φαινόμενο εξελιχθεί σε καθημερινή συνήθεια;
Συζητάμε με έναν φίλο στο τηλέφωνο
Συχνά, αισθανόμαστε λιγούρες ή ακόμη και έντονη πείνα εξαιτίας του γεγονότος ότι είμαστε μόνοι. Τότε, εφόσον δεν διαθέτουμε συντροφιά στο σπίτι, μπορούμε να καλέσουμε κάποιον φίλο, προκειμένου να πούμε τα νέα μας στο τηλέφωνο.
Εφόσον κάτι μας προβληματίζει, και έχουμε το θάρρος με το συγκεκριμένο πρόσωπο, μπορούμε να επικοινωνήσουμε αυτό που μας απασχολεί κι αν είναι εφικτό, να βρούμε από κοινού μια λύση.
Βγαίνουμε για έναν περίπατο
Η απόλαυση ενός νόστιμου γεύματος, εκκρίνει μέσα μας την ορμόνη της χαράς. Επομένως, ίσως ακριβώς αυτή την αίσθηση αναζητάμε, όταν καταναλώνουμε ένα σνακ, επάνω στο άγχος ή τη στεναχώρια μας.
Πόσοι από εμάς γνωρίζουν όμως, ότι οι ενδορφίνες, οι ορμόνες της ευχαρίστησης, ξυπνάνε αμέσως με έναν απλό περίπατο; Υπάρχει σοβαρή πιθανότητα, βγαίνοντας έξω και εισπνέοντας καθαρό αέρα, μόνοι, με έναν φίλο ή και με το κατοικίδιό μας, να ξεχάσουμε εντελώς την πείνα. Τότε, καταλαβαίνουμε πώς πρόκειται περισσότερο για μια συναισθηματική, παρά για μια σωματική απαίτηση του οργανισμού μας.
Φροντίζουμε να παραμένουμε διαρκώς ενυδατωμένοι
Συχνά, η ανάγκη μας για νερό μεταφράζεται από τον οργανισμό μας σε ανάγκη για τροφή. Καταναλώνοντας άφθονες ποσότητες νερού, πέρα από το γεγονός ότι θα ενισχύσουμε το μεταβολισμό μας, θα παρατηρήσουμε σταδιακά τις λιγούρες να περιορίζονται.
Επισκεπτόμαστε έναν διατροφολόγο ή έναν σύμβουλο ψυχικής υγείας με ειδίκευση στις διατροφικές διαταραχές
Συχνά, παρατηρούμε τα περιστατικά συναισθηματικής πείνας να επανέρχονται σε τακτική βάση. Μολονότι ενδέχεται να καταναλώνουμε ημερησίως πέντε με έξι γεύματα, ο οργανισμός μας δεν αισθάνεται κορεσμό. Τότε, ίσως οι ουσίες που προσλαμβάνουμε δεν επαρκούν, προκειμένου να καλύψουμε τις ενεργειακές ανάγκες του σώματός μας.
Τότε, η συμβολή ενός έμπειρου διατροφολόγου θα μας βοηθήσει να διαμορφώσουμε ένα πλάνο διατροφής, που θα μας κρατά χορτάτους όλη μέρα.
Εάν ούτε και η επίσκεψη στο διατροφολόγο αποδώσει καρπούς, ένας ψυχοθεραπευτής που εξειδικεύεται στις διατροφικές διαταραχές, πέρα από το σώμα μας, θα ερευνήσει σε βάθος ψυχικά ζητήματα που εγείρουν άγχη, ωθώντας μας στη συναισθηματική υπερφαγία.
«Και για το τέλος, κράτησα μια φιλική συμβουλή: Δεν επιτρέπουμε σε κανέναν και σε τίποτα να μας φέρνει αντιμέτωπους με στρεσογόνες καταστάσεις, που βλάπτουν την ψυχολογία και το σώμα μας», συνιστά η Έλενα Σερδάρη.