Τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης παλεύουν να επιλύσουν τις διαφορές τους σχετικά με ένα τεράστιο σχέδιο ανάκαμψης για τις οικονομίες τους που πλήττονται από τον κορονοϊό αλλά συμφωνούν ότι μια συμφωνία στην Σύνοδο Κορυφής (17-18 Ιουλίου) είναι κρίσιμη για την αξιοπιστία του μπλοκ.
Με τις οικονομίες σε ελεύθερη πτώση λόγω της πανδημίας, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πραγματοποιήσουν τις πρώτες τους συνομιλίες πρόσωπο με πρόσωπο, από τότε που η Γηραιά Ηπειρος μπήκε σε καθεστώς lockdown τον περασμένο Μάρτιο και μετά από εβδομάδες διαμάχης σχετικά με το πώς πρέπει να ανταποκριθεί το μπλοκ των 27 εθνών στην υγειονομική κρίση.
Η Σύνοδος ξεκινά στις 10 το πρωί ώρα Βρυξελλών. Ωστόσο, αμφίβολη εκτιμάται ότι είναι η ολοκλήρωσή της το Σάββατο. Ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι οι διαπραγματεύσεις το πιο πιθανό είναι να ολοκληρωθούν την Κυριακή χωρίς συμφωνία με μία ακόμη Σύνοδο να προγραμματίζεται στο τέλος Ιουλίου οπότε και θα πουν το «ναι» τα 27 κράτη-μέλη.
Αβέβαιη έκβαση
Στις Βρυξέλλες, σήμερα Παρασκευή και το Σάββατο, διακυβεύεται ο επόμενος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ και ένα σχέδιο οικονομικής τόνωσης που, συνολικά, το ύψος του θα ανέρχεται σε περίπου 1,85 τρισεκατομμύρια ευρώ.
Για να επιτευχθεί συμφωνία, θα πρέπει να γεφυρωθούν πολλά χάσματα, ειδικά μεταξύ πλούσιων χωρών του Βορρά και εκείνων του νότου με τα υψηλά χρέη, που έχουν υποστεί και το μεγαλύτερο πλήγμα από την κρίση με τον κορονοϊό.
«Διακυβεύονται πολλά, διακυβεύεται η αξιοπιστία της Ευρωπαϊκής Ενωσης», δήλωσε ο υφυπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Μίκαελ Ροθ, μετά από συνάντησή του με τους Ευρωπαίους ομολόγους του.
«Εχουμε καταλήξει σε συμφωνία ότι χρειαζόμαστε μια γρήγορη συμφωνία... δεν θα στοιχηματίσω ότι θα επιτευχθεί, αλλά είμαι αισιόδοξος ότι έχουμε μια καλή πιθανότητα για σημαντική πρόοδο», είπε σε συνέντευξη Τύπου.
Τόνισε, επίσης, ότι εξακολουθούν να υπάρχουν πολλοί τομείς διαφωνίας, ιδίως σχετικά με το συνολικό μέγεθος του λεγόμενου Ταμείου Ανάκαμψης - ο πρόεδρος της Συνόδου Κορυφής πρότεινε να ανέρχεται στα 750 δισεκατομμύρια ευρώ - και για το εάν η βοήθεια προς τις χώρες θα εκταμιεύεται ως δωρεάν επιχορηγήσεις ή δάνεια.
Για το ενδεχόμενο αποτυχίας του προσεχούς Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, προειδοποίησε από την πλευρά του ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Χάικο Μάας, η χώρα του οποίου ασκεί την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ.
Ο Μάας χαρακτήρισε ταυτόχρονα την Σύνοδο «ιστορική ευκαιρία» προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ενωση να δείξει ότι ως κοινότητα αξιών και αλληλεγγύης δεν αφήνει κανέναν μόνο.
Πονοκέφαλος η στάση των «φειδωλών»
Την ίδια ώρα, ενα γκρουπ φειδωλών κρατών - η Αυστρία, η Ολλανδία, η Δανία και η Φινλανδία - προτιμούν την προοπτική των δανείων, θέλοντας να αποφύγουν την χρηματοδότηση εκείνων των κρατών που θεωρούν φορολογικά απερίσκεπτα.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες πραγματοποίησαν μια σειρά από τετ α τετ πριν από τη Σύνοδο Κορυφής για να πείσουν τους «σφιχτοχέρηδες» να παραμερίσουν την αντίθεσή τους στη διάσπαση του ταμείου, σε επιχορηγήσεις κατά τα δύο τρίτα και επιστρεπτέα δάνεια για το υπόλοιπο ένα τρίτο.
Ο Ισπανός πρωθυπουργός, Πέδρο Σάντσεζ, είπε ότι βλέπει «πολύ δύσκολες ώρες μπροστά», καθώς συναντήθηκε με τον Σουηδό ομόλογό του, Στέφαν Λεβέν την Τετάρτη.
«Εχουμε διαφορετικές απόψεις σχετικά με την απάντηση στην κρίση, αλλά μοιραζόμαστε έναν κοινό στόχο», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου αμέσως μετά. «Αν καθυστερήσουμε τη δράση μας, καθυστερούμε την ανάκαμψη και η κρίση θα μπορούσε να επιδεινωθεί. Ολοι πρέπει να κάνουμε κάποιες θυσίες για να καταλήξουμε σε συμφωνία» υπογράμμισε.
Η πανδημία είναι η τελευταία (χρονικά) μεγάλη πρόκληση για την ΕΕ μετά από την κρίση χρέους πριν από μια δεκαετία, τη μαζική μετανάστευση στα μέσα της δεκαετίας του 2010 και το τραύμα του Brexit. Μερικοί την έχουν χαρακτηρίσει ακόμη και υπαρξιακό δίλημμα, καθώς το ευρωσκεπτικιστικό συναίσθημα μεγαλώνει σε χώρες όπως η Ιταλία.
«Η πίεση να υπάρξει συμφωνία είναι μεγάλη, αλλά όχι συμφωνία με οποιοδήποτε κόστος» τόνισε ανώτατη κοινοτική πηγή μιλώντας σε δημοσιογράφους ενώ συμπλήρωσε ότι «είναι αναγκαίο να τηρηθούν τα νούμερα ως έχουν» παρά τις πιέσεις των «φειδωλών», δηλαδή της Δανίας, της Σουηδίας, της Αυστρίας και της Ολλανδίας.
Η συμβιβαστική πρόταση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αφήνει ανέγγιχτο το Ταμείο Ανάκαμψης, κάτι το οποίο ικανοποίησε την Κομισιόν. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπήρξε καμία μείωση στα 750 δισ. ευρώ που είχε προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ ίδια παραμένει και η αναλογία, 500 δισεκατομμύρια ευρώ επιχορηγήσεις και 250 δισ. ευρώ δάνεια. Ωστόσο, από τα χρήματα των επιχορηγήσεων, το 70% θα δοθεί μέχρι το 2022 με βάση τον πληθυσμό, το ΑΕΠ κατά κεφαλή και την ανεργία κατά τα έτη 2015-2019, ενώ το υπόλοιπο 30% θα δοθεί το 2023 λαμβάνοντας υπόψη την πορεία της οικονομίας το 2020 και το 2021.
Oσον αφορά στο ΠΔΠ, σύμφωνα με τη συμβιβαστική πρόταση Μισέλ υπήρξε μείωση 26 δισεκατομμυρίων ευρώ, με αποτέλεσμα πλέον το ποσό να φτάνει τα 1,074 τρισ. ευρώ.
Πάντως, σύμφωνα με ευρωπαϊκή διπλωματική πηγή, οι «φειδωλοί» δείχνουν να έχουν σκληρύνει τη στάση τους κάτι που όπως εξήγησε «μπορεί να πρόκειται για διαπραγματευτικό χαρτί, μπορεί όμως και όχι».
Παράλληλα, κοινοτικός αξιωματούχος υπογραμμίζει ότι «δεν θα πρέπει να δίνουμε σημασία μόνο στους «φειδωλούς», αλλά σε κάθε χώρα καθώς και οι 27 πρέπει να συμφωνήσουν».
«Oλοι οι ηγέτες γνωρίζουν ότι πρόκειται για σοβαρό ζήτημα. Ο καθένας εκπροσωπεί τη χώρα του με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και οι διαπραγματεύσεις αναμένονται σκληρές» σημειώνει η ίδια πηγή, ενώ σε σχέση με τη διάρκεια του ταμείου ανάκαμψης επισημαίνει «ότι θα ήταν προτιμότερο να είναι τετραετούς διάρκειας, ωστόσο και τα τρία χρόνια της πρότασης Σαρλ Μισέλ δεν έχουν κάποια θεμελιώδη διαφορά».
Ερωτηθείς για την πιθανότητα άσκησης βέτο, κοινοτικός αξιωματούχος σημείωσε ότι τα πάντα είναι «απρόβλεπτα».
Επιστολή Σαρλ Μισέλ στους 27 αρχηγούς
Την ανάγκη για συμφωνία εξέφρασε και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σε επιστολή που έστειλε στους 27 αρχηγούς των κρατών-μελών.
«Η πανδημία της νόσου COVID-19 έχει οδηγήσει στην απώλεια πολλών ζωών σε ολόκληρη την Ευρώπη και έχει πλήξει σοβαρά τις οικονομίες και τις κοινωνίες μας. Συνεχίζει να επηρεάζει τη ζωή μας» αναφέρει ο Σαρλ Μισέλ και τονίζει: «όλες οι προσπάθειές μας πρέπει να επικεντρωθούν στην οικοδόμηση μιας βιώσιμης ανάκαμψης. Για τον σκοπό αυτό, η συνάντησή μας αυτή την εβδομάδα θα αφιερωθεί στο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο και στο Σχέδιο Ανάκαμψης». Παράλληλα, ο κ. Μισέλ υπογραμμίζει ότι «η εξεύρεση συμφωνίας θα απαιτήσει σκληρή δουλειά και πολιτική βούληση από την πλευρά όλων».
Κλείνοντας την επιστολή του ο κ. Μισέλ επισημαίνει ότι «μια συμφωνία είναι απαραίτητη» και καλεί τους ηγέτες προς την εξεύρεση «εφαρμόσιμων λύσεων» και την κατάληξη σε συμφωνία, «για το μεγαλύτερο όφελος των πολιτών».
(με πληροφορίες από Reuters, ΑΠΕ)