Οι φόβοι για έναν χειμώνα στην Ευρώπη με ελλείψεις στο φυσικό αέριο δεν επιβεβαιώνονται για δεύτερη συνεχή χρονιά - αλλά το ρεύμα εξακολουθεί να «τινάζει» τους καταναλωτές που το πληρώνουν πανάκριβα.
Η επαπειλούμενη ενεργειακή κρίση αποφεύχθηκε τον περασμένο χειμώνα, μετά από μια προσπάθεια να βρεθούν νέοι προμηθευτές, να ανοίξουν ξανά παλιές εγκαταστάσεις αποθήκευσης και να αναπτυχθούν πρωτοβουλίες για τη μείωση της κατανάλωσης σε ορισμένες περιοχές, καθώς οι στρόφιγγες από τη Ρωσία έκλεισαμ μετά την εισβολή της στο Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε από τον οίκο Moody’s αυτόν τον μήνα, η ΕΕ είχε υψηλά αποθέματα φυσικού αερίου, περίπου 97,5%, στα τέλη του φετινού Νοεμβρίου, που σημαίνει αφενός ότι είναι πολύ χαμηλός ο κίνδυνος ελλείψεων ενέργειας αυτόν τον χειμώνα, αφετέρου ότι η Ευρώπη παραμένει σε «ισχυρή θέση» ενόψει της επόμενη κρύας περιόδου.
«Τα βελτιωμένα ενεργειακά αποθέματα της Ευρώπης φέτος τον χειμώνα είναι το αποτέλεσμα της αποτελεσματικότητας των κυβερνητικών ενεργειών από την πλευρά της προσφοράς και της ζήτησης και της συνεπούς εξοικονόμησης ενέργειας τόσο από τα νοικοκυριά όσο και από τις εταιρείες», αναφέρει η έκθεση της Moody’s, λέγοντας ότι οι μεγαλύτερες προμήθειες υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) το 2023, η υψηλότερη διαθεσιμότητα πυρηνικών και υδροηλεκτρικών σταθμών και ο ήπιος χειμώνας βελτιώνουν την κατάσταση.
Η χαμηλότερη κατανάλωση έχει επίσης βοηθηθεί από την οικονομική στασιμότητα στην ήπειρο, αναφέρει η έκθεση. Η Moody’s αναμένει ότι η αποθήκευση φυσικού αερίου θα είναι υψηλότερη από ό,τι αναμενόταν προηγουμένως, στο 55%, στα τέλη Μαρτίου 2024.
Τσουχτεροί λογαριασμοί
Την ίδια ώρα, όμως «οι ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου θα παραμείνουν υψηλές και ασταθείς», αναφέρει η έκθεση.
Η ενέργεια ήταν ένας από τους ισχυρότερους παράγοντες που βοήθησαν στη μείωση του πληθωρισμού τους τελευταίους μήνες, αφού προηγουμένως υπήρξε ο κύριος μοχλός στις αυξήσεις των τιμών καταναλωτή αμέσως μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ο ετήσιος ονομαστικός πληθωρισμός ήταν 2,4% τον Νοέμβριο στη ζώνη του ευρώ, με την ενέργεια να παρουσιάζει αποπληθωρισμό 11,5% σε ετήσια βάση, παρόλο που η έκταση των αυξήσεων των τιμών απλώς μετριάστηκε σε όλους τους άλλους τομείς.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο πληθωρισμός της τιμής του φυσικού αερίου μειώθηκε κατά 31% το έτος έως τον Νοέμβριο, σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας. Αλλά όλα αυτά συνιστούν μόνο μια μικρή πτώση σε σχέση με την εκτόξευση που είχε προηγηθεί.
Ο οίκος Moody’s διαπίστωσε ότι οι ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου είναι πολύ πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 2015-2019 και τις βλέπει να παραμένουν σε αυτό το επίπεδο τουλάχιστον έως το 2031. Το 2020 και το 2021, οι τιμές ήταν κάτω από τον μέσο όρο.
«Οι λογαριασμοί που πληρώνουν τα νοικοκυριά και οι βιομηχανίες εξακολουθούν να είναι ιστορικά πολύ υψηλά», δήλωσε στο CNBC ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου και του παγκόσμιου LNG στην Energy Aspects, Τζέιμς Γουάντελ.
Αργούν οι μειώσεις
«Οι κινήσεις σε αυτές τις τιμές ακολουθούν γενικά τις κινήσεις στη χονδρική αγορά φυσικού αερίου με υστέρηση αρκετών μηνών, λόγω της κάλυψης ένταντι κινδύνου των προμηθευτών. Επομένως, η πτώση των τιμών χονδρικής στην Ευρώπη από πέρυσι δεν έχει ακόμη γίνει αισθητές πλήρως».
Οι τιμές χονδρικής είναι συνολικά περίπου τέσσερις φορές χαμηλότερες από ό,τι ήταν κατά μέσο όρο το 2022, αλλά και πάλι υπερδιπλάσιες από ό,τι ήταν ιστορικά, εξήγησε ο Γουάντελ.
«Αυτό σημαίνει ότι εξακολουθούν να υπάρχουν πιέσεις τιμών στα νοικοκυριά και τις βιομηχανίες και στην περίπτωση των τελευταίων, βλέπουμε με όλο και περισσότερο ενδιαφέρον αυτές τις εταιρείες να μεταφέρουν την παραγωγή τους εκτός Ευρώπης».
Σύμφωνα με τον ίδιο, παρά τον υγιή εφοδιασμό βραχυπρόθεσμα, εξακολουθούν να υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με την ικανότητα της ευρωπαϊκής χωρητικότητας αποθήκευσης φυσικού αερίου για τα επόμενα χρόνια, καθώς «τα αποθέματα μπορούν να εξαντληθούν γρήγορα σε περίπτωση κρύου καιρού». Αυτό μπορεί, επίσης, να συμβεί εάν η αύξηση της ζήτησης στην Ασία στερήσει πολύ LNG από την Ευρώπη.
Η Moody’s λέει ότι οι τιμές του φυσικού αερίου θα παραμείνουν ασταθείς κυρίως λόγω των «αυξημένων γεωπολιτικών κινδύνων, οι οποίοι αντικατοπτρίζουν την εγγενή τους ευπάθεια στις διακοπές εφοδιασμού».
Διάφοροι κινδύνοι ελλοχεύουν για την αγορά φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένης της περαιτέρω μείωσης της προμήθειας από το ρωσικό αγωγό και της διακοπής του εφοδιασμού, όπως συνέβη με τις απεργίες στις εγκαταστάσεις LNG της Αυστραλίας νωρίτερα αυτό το έτος.
Πρόσθετη αστάθεια προέκυψε μετά τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς, ο οποίος αύξησε τα ασφάλιστρα κινδύνου και οδήγησε τις τιμές του φυσικού αερίου ακόμα υψηλότερα παρά τη σχετική απόσταση της Ευρώπης από τη σύγκρουση.
Σύμφωνα με τον οίκο Moody’s, «υπό το όχι και τόσο πιθανό αλλά δυσμενές σενάριο όπου η σύγκρουση θα μπορούσε να κλιμακωθεί στην ευρύτερη περιοχή με την άμεση εμπλοκή του Ιράν, οι τιμές του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου θα μπορούσαν να εκτιναχθούν σε παρόμοια επίπεδα με αυτά που καταγράφηκαν μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία».
Σκυλακάκης: Πολύ καλύτερα από 1η Ιανουαρίου
«Από την 1η Ιανουαρίου θα έχουμε πολύ καλύτερα τιμολόγια από ότι την 1η Νοεμβρίου, παρά το γεγονός ότι σταματούν οι επιδοτήσεις» λέει, στο μεταξύ, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρος Σκυλακάκης.
Ο υπουργός, μιλώντας στην ΕΡΤ, σημείωσε ότι «η καλύτερη διασφάλιση, ότι δεν υπάρχουν συνεννοήσεις, είναι να γνωρίζει ο κόσμος τις τιμές και για πρώτη φορά την πρώτη μέρα του μήνα θα μάθει τις τιμές, δηλαδή μετά την Πρωτοχρονιά».
Αναφερόμενος στο πράσινο τιμολόγιο είπε ότι «το μεγάλο πλεονέκτημά του είναι ότι ξέρεις τις τιμές 1η του μήνα, 2 του μήνα». Επιπλέον πρόσθεσε ότι «είναι αυτό στο οποίο ξέρετε και μπορείτε να συγκρίνετε μετά. Με βάση το πράσινο μπορείτε να κινηθείτε είτε προς το μπλε είτε προς το κίτρινο ανάλογα με τις προτιμήσεις σας, αλλά θα κινηθείτε χωρίς να μπορεί κάποιος να σας παραπλανήσει».
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι η 1η Ιανουαρίου «είναι μια ευτυχής συγκυρία διότι φαίνεται ότι πάνε καλά τα τιμολόγια» και πρόσθεσε ότι «η τιμή των ρύπων που είναι γύρω στα 75-76 ευρώ σήμερα - ήταν 25 πριν την κρίση - κι αυτή δεν θα αλλάξει, συνεπώς έχουμε ένα μόνιμο χαρακτηριστικό αύξησης».
Σε ερώτηση, πότε θα περιοριστεί το κόστος της τιμής των ρύπων για τους καταναλωτές ο υπουργός απάντησε «όσο περισσότερες ΑΠΕ μπαίνουν στο σύστημα» ενώ κλείνοντας σημείωσε ότι «είναι η πρώτη φορά που δεν πρέπει να αγχώνεται (σ.σ. ο κόσμος) γιατί με το πράσινο θα έχει καλές τιμές… Μπορεί να δει πολύ ελκυστικές προσφορές και στο μπλε» υπογράμμισε.
Τέλος ανέφερε ότι από την 1η Φεβρουαρίου θα ξεκινήσουν και οι αιτήσεις για το νέο κοινωνικό τιμολόγιο πολυτέκνων.
(με πληροφορίες από CNBC)