Τι θα μπορούσε να γράψει για τις μέρες μας σε μια λευκή σελίδα ευρωπαϊκής ιστορίας το εγγόνι ενός πολίτη της Ε.Ε. του σήμερα; Πώς θα αποτύπωνε άραγε την Γηραιά Ήπειρο της Ένωσης των ανισοτήτων, της λιτότητας, των άκρων αλλά και των προκλήσεων της εποχής μας; Δε θα ήταν απίθανο αν το μελάνι στην σελίδα αυτή σκιαγραφούσε τα γεγονότα, τις καταστάσεις και την πορεία που ακολουθείται στους κόλπους της με τρόπο που δεν μας εκφράζει αληθινά, που δεν μας τιμά ως πολίτες, που είναι αντίθετο με το όραμα που έχουμε φανταστεί γι’ αυτή. Αντίθετο με το όραμα των μεγάλων ηγετών που την έπιασαν από το χέρι σε δύσκολες περιόδους κι από μια ρημαγμένη ήπειρο την έκαναν φάρο πολιτισμού και παράδειγμα προς μίμηση. Η ιστορική συγκυρία του σήμερα μοιάζει σαν να είναι αποκομμένη από τις αρχές και τα ιδανικά των Ευρωπαίων, θυμίζει ένα κακό αντίγραφο της συνοικίας των τραπεζών της Wall Street, εκεί που υπογράφονται ψυχρές συμφωνίες από ψυχρούς επαγγελματίες του χρήματος, εκεί που δεν υπάρχει πουθενά ούτε θεός να συγχωρήσει ούτε κι άνθρωπος για να βοηθήσει.
Τι είναι όμως η Ευρώπη; Σίγουρα δεν είναι μια αόριστη ιδέα, δεν είναι η κοινή αγορά που μας δίδαξαν στα σχολεία τις προηγούμενες δεκαετίες, δεν είναι απλώς μια διευκόλυνση που παρέχει το άνοιγμα των εσωτερικών συνόρων της και βεβαίως δεν είναι απλώς ένα νόμισμα, τουλάχιστον για τις χώρες του ευρώ. Είναι κάτι πολύ περισσότερο, είναι μια φιλοσοφία βαθιά ριζωμένη μέσα στο μυαλό των πολιτών της. Είναι αλληλεγγύη και μέριμνα για όλους. Είναι πολιτισμός και τέχνη. Ίσως όμως, περισσότερο από όλα τούτα, η Ευρώπη να είναι κάτι μεγαλύτερο από αυτό που μερικά συμφέροντα που δρουν στο σκοτάδι και πίσω από ερμητικά κλειστές πόρτες θέλουν να τη μετατρέψουν, είναι η ίδια η υπόστασή της μια κοσμοθεωρία προόδου του ανθρώπου. Η Ευρώπη είναι απαραίτητη, ο εθνικισμός όχι. Η Ευρώπη μάς είναι απαραίτητη, οι άνθρωποι προηγούνται, οι αριθμοί και οι στατιστικές όχι. Η Ευρώπη είναι ελευθερία. Είναι η πηγή που αναβλύζει η ιστορία και που γέννησε επαναστάσεις που δημιούργησαν την κοινωνική πρόνοια, τη θεσμοθέτηση του κράτους δικαίου, του κράτους που νοιάζεται για τον πολίτη αλλά και το σεβασμό στη διαφορετικότητα των αντιλήψεων. Αυτή την Ευρώπη πρέπει να ψηφίσουμε.
Είναι αλήθεια πως την τελευταία δεκαετία η Ευρώπη βίωσε μια περίοδο χωρίς πολύ φως, ίσως γιατί συνήθισε το σκοτάδι στις μελέτες των αριθμών, της στατιστικής και της πολιτικής που έθεσε ως πρώτη προτεραιότητα το ταμείο κι άφησε σε δεύτερη μοίρα τα όνειρα των ανθρώπων της. Ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός αιώνων μοιάζει να υπέκυψε στο βάρος που τεχνηέντως επιβλήθηκε από το τραπεζικό και οικονομικό σύστημα. Καθιερώθηκε, με τις ευλογίες ίσως της εσωτερικής της γραφειοκρατίας, ένα ξένο προς τα ιστορικά της δεδομένα status quo που αποξένωσε την πολιτική από τον πολίτη. Στις μέρες μας η λιτότητα κερδίζει την ανάπτυξη και οι τεχνοκράτες τους πολιτικούς!
Από την άλλη μεριά οι πολίτες, βιώνοντας στη δύσκολη πια καθημερινότητά τους την έλλειψη οράματος και προοπτικής, βρέθηκαν μπροστά σε ένα μεγάλο ερώτημα: Η Ευρώπη αποφασίζει προς όφελος των πολιτών της ή προς όφελος των οικονομικών της μεγεθών; Αυτή η αμφιβολία έκρυψε το φως της ελπίδας και της -με όρους ανθρωποκεντρικούς- ανάπτυξης από τα μάτια των Ευρωπαίων και το αντικατέστησε με το φόβο. Αυτός με τη σειρά του γέννησε τον πρόθυμο εθνικισμό που θέλει να μηδενίσει την ιστορία της και να σβήσει από το χάρτη το μεγάλο εκείνο όραμα πάνω στο οποίο οικοδομήθηκε η Ένωση, την ελευθερία στη σκέψη.
Η Ευρώπη είναι σοφή. Οφείλει να προστατέψει τον εαυτό της από τους παράγοντες αυτής της παθογένειας, παράγοντες που επιβάλλονται από εξωγενείς για την ιστορία της αντιλήψεις. Δεν πρέπει να επιτρέψει στο κομμάτι εκείνο της ιστορίας που δεν τιμά τον Άνθρωπο να επαναληφθεί. Η ευθύνη όλων των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι μεγάλη. Η δική μας ευθύνη είναι μεγάλη. Σήμερα όλοι μας θα βρεθούμε μπροστά στη σχισμή της κάλπης που μοιάζει με τη σχισμή της ιστορίας που θα κρίνει το μέλλον του παιδιού εκείνου, του εγγονιού του Ευρωπαίου πολίτη που μνημονεύσαμε στην αρχή των σκέψεών μας. Του παιδιού που θα γράψει σε χρόνους αυριανούς αυτή τη σημαντική στιγμή της ιστορίας του σήμερα. Ας μην βαρύνουμε την ψυχή του υποχρεώνοντάς το να κάνει μελανή τη σελίδα του βιβλίου της ιστορίας που αφορά τις μέρες και την εποχή μας. Έχουμε υποχρέωση απέναντί του. Έχουμε την υποχρέωση να αισθανθούμε το μέγεθος της ευθύνης που θα βαρύνει την επιλογή μας μπροστά στην κάλπη. Δεν πρέπει να παρασυρθούμε από ανέξοδες μικροπολιτικές υποσχέσεις ή τακτικές ριάλιτι που στερούνται σοβαρής πολιτικής πρότασης. Η Ευρώπη δεν είναι αριθμοί ούτε στατιστικές, ας μην το ξεχάσουμε αυτό. Γιατί, και γι’ αυτό κανείς δεν μπορεί να μας πείσει για το αντίθετο, η Ευρώπη είναι οι Άνθρωποί της!