Η Ελλάδα παραμένει η μεγαλύτερη ναυτιλιακή δύναμη παγκοσμίως: Με στόλο 4.901 πλοίων, οι Έλληνες πλοιοκτήτες ελέγχουν το 19,42% της παγκόσμιας χωρητικότητας σε τόνους deadweight (dwt). To 2020, ο ελληνόκτητος στόλος αυξήθηκε περισσότερο από 4% φτάνοντας περίπου τα 364 εκατομμύρια τόνους dwt (Σχήμα: 1).
H ραχοκοκαλιά της ευρωπαϊκής ναυτιλίας: Η Ελλάδα συνεχίζει να αυξάνει το μερίδιό της στον στόλο που ελέγχεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Οι Έλληνες πλοιοκτήτες κατέχουν το 58% της χωρητικότητας της ΕΕ. Περισσότερο από το ένα τρίτο του ελληνόκτητου στόλου ή 1.706 πλοία, φέρουν σημαία Κράτους Μέλους της ΕΕ3.
Η ελληνική ναυτιλία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου, καθώς οι Έλληνες πλοιοκτήτες ελέγχουν (Σχήμα: 3):
• το 30,25% του παγκόσμιου στόλου δεξαμενοπλοίων,
• το 14,64% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς χημικών και παραγώγων πετρελαίου,
• το 15,58% του παγκόσμιου στόλου υγραεριοφόρων (LNG / LPG),
• το 20,04% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου,
• το 9,53% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων.
Οι Έλληνες πλοιοκτήτες συνεχίζουν να επενδύουν σε νεότευκτα πλοία: Το 2020 οι ελληνικών συμφερόντων παραγγελίες ναυπήγησης ανήλθαν σε 104 πλοία (άνω των 1.000 gt) ή 14,36 εκατομμύρια τόνους dwt, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 10,99% της παγκόσμιας χωρητικότητας υπό παραγγελία. Οι Έλληνες πλοιοκτήτες συνεχίζουν να επενδύουν σε νέα και ενεργειακά αποδοτικά πλοία, με τη μέση ηλικία του ελληνόκτητου στόλου (9,54 έτη) να είναι χαμηλότερη από τη μέση ηλικία του παγκόσμιου στόλου (9,87 έτη).
Ο ελληνικός στόλος είναι από τους πιο ασφαλείς παγκοσμίως: Η Ελλάδα παραμένει στον Λευκό Κατάλογο STCW (Standards of Training, Certification and Watchkeeping for Seafarers) του ∆ιεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) και στον Λευκό Κατάλογο του Paris Memorandum of Understanding (Paris MoU) και του Tokyo Memorandum of Understanding (Tokyo MoU), ενώ ο ελληνικός στόλος είναι παράλληλα ένας από τους πιο ασφαλείς παγκοσμίως, με ποσοστό 0,44% του ελληνικού εμπορικού στόλου (με βάση τον αριθμό πλοίων) και 0,50% (με βάση τη χωρητικότητα) να εμπλέκεται σε ήσσονος σημασίας ναυτικά ατυχήματα7. Από την 1.7.2021 η Ελλάδα περιλαμβάνεται στον Κατάλογο των Ναυτιλιακών ∆ιοικήσεων της Πρωτοβουλίας QUALSHIP 21 της Αμερικανικής Ακτοφυλακής (USCG)8.
Η Ελλάδα παραμένει ένα από τα κορυφαία νηολόγια πλοίων παγκοσμίως: Tο ελληνικό νηολόγιο αριθμεί 685 πλοία (άνω των 1.000 gt), των οποίων η χωρητικότητα ανέρχεται σε 37,98 εκατομμύρια gt. Ο στόλος υπό ελληνική σημαία κατατάσσεται στην 8η θέση διεθνώς και στη 2η θέση στην ΕΕ (σε όρους dwt).
Παρά την πανδημία του COVID-19, η ελληνική ναυτιλία παραμένει ένας από τους βασικούς πυλώνες της ελληνικής οικονομίας: Η πανδημία επηρέασε σοβαρά τις εισροές στο ισοζύγιο πληρωμών από την παροχή ναυτιλιακών υπηρεσιών, οι οποίες παρ’ ότι μειώθηκαν κατά 20,16% σε σχέση με το 2019, ανήλθαν σε περίπου 13,81 δισεκατομμύρια ευρώ συνολικά για το οικονομικό έτος 2020.
Η Στρατηγική Σηµασία Της Ελληνικής Ναυτιλίας
Η ελληνική ναυτιλία µεταφέρει φορτία µεταξύ τρίτων χωρών σε ποσοστό άνω του 98% της µεταφορικής της ικανότητας, γεγονός που την καθιστά τον µεγαλύτερο διασυνοριακό µεταφορέα παγκοσµίως.
Ο ελληνόκτητος στόλος έχει ζωτική σηµασία για το παγκόσµιο εµπόριο, καθώς µεταφέρει βασικά αγαθά, συµπεριλαµβανοµένων γεωργικών και δασικών προϊόντων, πετρελαίου και παραγώγων πετρελαίου, υγροποιηµένων αερίων, χηµικών, σιδήρου και άλλων µεταλλευµάτων, άνθρακα και λιπασµάτων.
Η ελληνική ναυτιλία έχει επίσης στρατηγική σηµασία για την ΕΕ επειδή, µεταξύ άλλων, τόσο η οικονοµία της ΕΕ όσο και η ευηµερία των πολιτών της εξαρτώνται από την πρόσβαση σε οικονοµικά προσιτές πηγές ενέργειας. Καθώς η εξάρτηση της ΕΕ από εισαγωγές ενέργειας από χώρες εκτός ΕΕ προσεγγίζει το 58,2%11, ο ελληνόκτητος στόλος είναι κρίσιµης σηµασίας για την εξασφάλιση εισαγωγής ενέργειας στην ΕΕ από διαφορετικές περιοχές του πλανήτη.
Τα Χαρακτηριστικά Της Ελληνικής Ναυτιλίας
Η ελληνική ναυτιλία αποτελεί πρωτίστως µια βιοµηχανία που απαρτίζεται από ΜΜΕ12 και ειδικεύεται στις bulk / tramp µεταφορές. Ο τοµέας της bulk / tramp ναυτιλίας είναι ένας επιχειρηµατικός τοµέας µε χαρακτηριστικά τέλειου ανταγωνισµού.
Αυτό συµβαίνει, επειδή ο κλάδος αποτελείται από χιλιάδες εταιρείες παγκοσµίως και δεν κυριαρχείται από περιορισµένο αριθµό πολύ µεγάλων εταιρειών - συµµαχιών, όπως συµβαίνει στην περίπτωση της ναυτιλίας τακτικών γραµµών και στους περισσότερους βιοµηχανικούς τοµείς και τοµείς παροχής υπηρεσιών παγκοσµίως.
Κατά κανόνα, τα πλοία που ανήκουν σε Έλληνες πλοιοκτήτες ναυλώνονται βάσει ναυλοσυµφώνων κατά χρόνο (time charter party contracts). Οι ναυλωτές διαδραµατίζουν δοµικό ρόλο στη ναυτιλία, καθώς είναι εκείνοι που διαχειρίζονται εµπορικά το πλοίο και οι οποίοι ελέγχουν τις παραµέτρους λειτουργίας του, όπως είναι το δροµολόγιο, το είδος και η ποσότητα του φορτίου, καθώς και η ταχύτητα του πλοίου, οι οποίες µε τη σειρά τους καθορίζουν το αποτύπωµα άνθρακα του πλοίου κατά τη διάρκεια των εν λόγω ναυλώσεων.