Νομίζω πως είναι γνωστό ότι δεν έχω ποτέ πλησιάσει κανένα κυβερνητικό πρόσωπο με πρόθεση να ζητήσω μια προσωπική μου εκδούλευση. Και το λέω γιατί πολλοί θα αναρωτιόνται πώς έγινε να βρεθώ ενίοτε κοντά στην εξουσία, αγνοώντας ότι πάντοτε τούτο συνέβη με πρόσκληση ΄ή και με παράκληση των κυβερνώντων. Ίσως το αμερικάνικό μου δίπλωμα με γλύτωσε από την «Ελληνική Φόρμουλα» που σοφίστηκε ένας Αμερικανός παντοδύναμος πολιτικός (που θα συναντήσουμε πιο κάτω). Ο Αλέξανδρος Παπάγος με ζήτησε για τον ρόλο του διερμηνέα στα αγγλικά όταν έμαθε πως υπήρχε ένας έφεδρος ανθυπολοχαγός που μόλις γύρισε από την Αμερική για να κανει την θητεία του. Το Υπουργείο Τύπου μου ανέθεσε να οργανώσω Τμήμα Ντοκιμαντέρ. Όλα αυτά Προχουντικά.
Μεταχουντικά, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής με ζήτησε στην ΕΡΤ όταν ο Κακογιάννης αρνήθηκε και πρότεινε εμένα να αναλάβω το Πρόγραμμα. Ο Γεώργιος Ράλλης – ως Υπουργός Παιδείας και Επικρατείας – ήρθε δυο-τρεις φορές στο γραφείο μου στην ΕΡΤ για να δούμε πώς θα ανακοινώσουμε στους τηλεθεατές την ένταξη της Δημοτικής γλώσσας στο Σύνταγμα. (Χρειάζεται; τον ρώτησα. Ναι, γι’αυτούς που μας ψήφισαν, μου απάντησε!). Ο Γεώργιος Παπανδρέου με δέχτηκε στο γραφείο του στη Βουλή για να μιλήσουμε για την κρατικοποίηση της Σχολής Κινηματογράφου. Ο Ανδρέας Παπανδρέου μου ζήτησε, προχουντικά, να γυρίσω μια ταινία για την Δημοκρατία και, μεταχουντικά, να αναλάβω και πάλι το Πρόγραμμα της ΕΡΤ. Πρόταση που αρνήθηκα γιατί δεν ήθελα να εγκαταλείψω και πάλι την οικογένειά μου στο Παρίσι. Ο ίδιος μου ζήτησε πάντως να έρθω μια Παρασκευή στην ΕΡΤ για να βρω έναν τρόπο να μην κλείσει το κανάλι την Δευτέρα! Από μοιραία ανικανότητα των Πασοκσήδων που εισέβαλαν στο Μέγαρο της Αγίας Παρασκευής τον Οκτώβριο του 1981. Με σοβαρό κίνδυνο να πέσει πράγματι το πρώτο «Μαύρο» στην ΕΡΤ πολύ πριν από τον Κύριο Σαμαρά. Και η ΕΡΤ δεν έκλεισε.
Αλλα όταν έκλεισαν την ΥΕΝΕΔ – αυτήν μάλιστα, επιτέλους - ο Παπανδρέου με παρακάλεσε να μεταφέρω το Πρόγραμμα του στρατιωτικού καναλιού στην νεόφερτη ΕΡΤ2. Και δέχτηκα, για 6 μήνες. Ο Γιώργος Παπανδρέου – ως Υπουργός Εξωτερικών – μου ανέθεσε να κάνω μια ταινία για τον ρόλο τού Συμβουλίου της Ευρώπης στην εκδίωξη της χουντικής Ελλάδας από το Στρασβούργο. Όταν ήμουν Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας του Παρισιού, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης μου ανέθεσε μια λεπτή αποστολή με αντικείμενο τον κίνδυνο ονομασίας της ΦΥΡΟΜ σε Μακεδονία από τον Ευρωπαϊκή Ένωση με Πρόεδρο τον Ντελόρ.
Δεν θα αφήσω απέξω τον Σπύρο Μαρκεζίνη που τον πήρα μια φορά στο τηλέφωνο, μεταχουντικά βέβαια, για να του ζητήσω ένα ραντεβού. Μου είπε ότι δεν μπορούσε να με δει, προς το παρόν, για λόγους υγείας και ενώ ήμουν έτοιμος να κλείσω το τηλέφωνο αρχίζει να μου δίνει τηλεφωνικά την συνέντευξη απαντώντας σε ερωτήσεις που δεν τις έβαλα εγώ αλλά αυτός ο ίδιος!. Μιλούσε ακατάπαυστα επί 45 λεπτά, μέχρι που μού «αποκάλυψε» ότι αυτός έσωσε τον καταδικασμένο σε θάνατο Γλέζο από την εκτέλεση! Το ίδιο μού είχε πει και ο Αραγκόν στα εγκαίνια μας έκθεσης στο Παρίσι: «Εγώ τον έσωσα. Με τα δόντια μου!». Και βγάζει τη μασέλα του και μου την δείχνει!
Με τον Κώστα Σημίτη δεν είχα κανένα παρέδωσε παρόλο ότι είχαμε φιλικές σχέσεις στο εξωτερικό με αφορμή τον κοινό αντιχουντικό αγώνα. Θα πρέπει να αναφέρω την συμπάθειά μου προς δύο Προέδρους της Δημοκρατίας. Προς τον Κάρολο Παπούλια, όταν εκείνος ήταν Υπουργός Εξωτερικών και εγώ Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας στο Παρίσι Δεν θα ξεχάσω την αμέριστη εμπιστοσύνη που μου έδειξε επιτρέποντάς μου να κάνω αλλαγές στα κείμενα των υπουργικών αποφάσεων που αφορούσαν στο Ελληνικό Σπίτι, πριν δημοσιευθούν στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως. (Ενώ ο πολιτικός που τον αντικατέστησε, στις δικές του αποφάσεις πρόσθετε ψευδείς παραγράφους σε νόμους που είχαν προηγηθεί και δημοσιευθεί παλαιότερα! Με κίνδυνο να πάει φυλακή...).
Την συμπάθειά μου και την εκτίμησή μου έχει και ο τ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, φίλος των κινηματογραφιστών. Με τον οποίο συμφάγαμε την πρώτη φορά στην Προεδρεία και την δεύτερη στο Προεδρικό Μέγαρο των Ηλυσίων Πεδίων στο Παρίσι, καλεσμένος από τον Γάλλο Πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ σε γεύμα προς τιμήν του Έλληνα Προέδρου. Τέλος ένα μεγάλο ευχαριστώ στον συμπαθέστατο πρόσφατο Πρόεδρο της Βουλής Νικόλαο Βούτση για την ύψιστη τιμή που μου έκανε να μου απονείμει το Μετάλλιο της Βουλής των Ελλήνων για την πολιτιστική μου δράση.
Οι σχέσεις μου με τους κυβερνώντες ήταν βέβαια πάντοτε καθαρά επαγγελματικές στις οποίες έδωσα περισσότερα από όσα πήρα. Στην ΕΡΤ, για παράδειγμα, πήγαινα στο γραφείο μου το πρωί με τους υπαλλήλους, έτρωγα στο τραπέζι των συνεδριάσεων το μεσημέρι και επέστρεφα για ύπνο στις 12 τα μεσάνυχτα. Και Σάββατο και Κυριακή! Έτσι είμαστε εμείς οι κινηματογραφιστές. Εγώ κάνω μίνιμουμ ένα μήνα μοντάζ σε μια ταινία μιας ώρας. Όταν ήρθε η ώρα του μοντάζ στην ταινία «Η Ελλάδα του Καραμανλή»(1) μου είπαν – ήταν Δευτέρα – ότι έκαναν λάθος και προγραμμάτισαν την προβολή το... Σάββατο! Είχα 6 μέρες για να την μοντάρω! Μπήκα στην αίθουσα του μοντάζ Δευτέρα και βγήκα το Σάββατο. Έξι μέρες χωρίς ύπνο. Με σάντουιτς.
Είναι σίγουρο ότι ένας καλός δημοσιογράφος θα έχει περισσότερες ευκαιρίες να γνωρίσει και να γευματίσει με έναν πρωθυπουργό ή έναν υπουργό. Και αν είναι καπάτσος θα έχει ακόμα περισσότερα γεύματα. Όσο για τον κινηματόγραφο, είναι τέχνη επικοινωνιακή περισσότερο από τις άλλες έξη και αυτό την κάνει πιο πατριωτική. Πατριωτισμός είναι να φέρνεις τους συμπατριώτες σου κοντά στο μυστήριο που λέγεται άνθρωπος, να του υπενθυμίζεις αβασάνιστα την μοίρα του και να τον οδηγείς όλο και σοφότερα στους λαβύρινθους που κρύβονται πίσω από το κάτοπτρο που λέγεται Φύση.
Σ΄ έναν τέτοιο πολιτικό λαβύρινθο με βοήθησε να μπω το κάτοπτρο που μου εμπιστεύτηκε ο Αλέξης Παπαχελάς, ένας αξιόλογος, συμπαθής και σοφός δημοσιογράφος, ανταποκριτής τότε στην Ουάσιγκτον. Του Μέγκα, αν δεν κάνω λάθος. Εγώ γύριζα την ταινία μου για την Χούντα και το κάτοπτρο που μου εμπιστεύτηκε ο Αλέξης ήταν 10 έγγραφα του Αμερικανού Υπουργού «ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΗΠΑ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΛΟ» προς τον Πρόεδρο Τζόνσον του οποίου ήταν στενός συνεγαάτης στον Λευκό Οίκο .
Στην Αμερική υπάρχει ενας νόμος που επιβάλει ή επιτρέπει την «Κυκλοφορία της Πληροφορίας» εκτός αν πρόκειται να βλάψει την ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο εν λόγω Υπουργός ήταν ο Γουόλτ Ρόστοβ, συχνά υπεύθυνος ενεργειών κατασκοπίας ή επεμβάσεων κυρίως στο εξωτερικό. Όντας υπεύθυνος σύμβουλος του Προέδρου γα θέματα «σκληρής πολιτικής» έχει παίξει μέγιστο ρόλο στις αμερικανικές επεμβάσεις στο Βιετνάμ, στη Ινδονησία, στην Βραζιλία, στην Ουγγαρία και στην Ελλάδα το 1958-196! Για την Ουγγαρία το μάθαμε από μια αποκάλυψη στους Τάιμς του Λονδίνου. Στις υπόλοιπές χώρες μου το ομολόγησε ο ίδιος! Το 1996 τον πήρα στο τηλέφωνο στο Τέξας όπου δίδασκε στο Πανεπιστήμιο του Ώστιν. Με πήρε για Γάλλο και δέχτηκε να μου δώσε ραντεβού όταν του είπα ότι είχα διαβάσει τα βιβλία του στην Αμερικανική Βιβλιοθήκη στο Παρίσι. Δεν μπορούσε να φανταστεί ότι είχα στην τσέπη μου τα έγγραφα του Λευκού Οίκου με την υπογραφή του! Οτι αυτός, ο Ρόστοβ, αποφάσισε να δώσει την εντολή στους Έλληνες κολονέλους – συνεργάτες της ΣΙΑ ούτως ή άλλως - να κάνουν το πραξικόπημα που ονειρεύονταν.(2)
Διαβάζοντας ένα βιβλίο του Ρόστοβ, μαθαίνω ότι στις χώρες που επενέβαινε εφάρμοζε την «Ελληνική Φόρμουλα»! Που σημαίνει: Αστυνομικό καθεστώς με μικρή παρά ταύτα συμμετοχή της Αριστεράς στο Κοινοβούλιο. «Να λέμε ότι έχουν ελευθερία, αλλά ποτέ πάνω από 10%»! Την ”Greek Formula” ο Ρόστοβ την εμπνεύστηκε στην Ελλάδα του 1945 και 1946 (Βασιλικό Δημοψήφισμα και Αποχή της Αριστεράς από τις εκλογές) και την ξαναεπέβαλε στις «Εκλογές της Βίας και της νοθείας» του 1961 για να αφαιρεθεί το ένδυμα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης από ένα ανεπιθύμητο κόμμα. (Περιττόν να σας πω ότι υπήρξα άθελά μου αυτόπτης μάρτυς και της βίας και της νοθείας).
1.Ρ.Μανθούλης «Η Ελλάδα του Καραμανλή»
2.Ρ.Μανθούλης «Η Δικτατορία των Ελλήνων Συνταγματαρχών»