Η τιμή της πρόσκλησης από τον Νίκο Αρμένη και την Ζωή Μαστροθανάση να χρωματίσουμε ανεξίτηλα τον εορτασμό της Ημέρας της Γυναίκας στο Σωφρονιστικό Κατάστημα Ελαιώνα Θηβών ήταν μεγάλη. Το ίδιο και η πρόκληση. Και αυτό γιατί ήταν κάτι που θα το κάναμε για πρώτη φορά μπροστά σε γυναικείο κοινό, ενώ το 2019 και 2021 είχε γίνει στο Σ.Κ. Ναυπλίου και στο Ε.Σ.Κ. Τρίπολης. Και στις δυο περιπτώσεις η ανταπόκριση των εκπαιδευόμενων ήταν μεγάλη.
Το περιβάλλον δεν μας ήταν άγνωστο, αφού πέρυσι γιορτάσαμε εκεί την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης και διατηρούμε ακόμη στη μνήμη μας τις καταπληκτικές στιγμές που μοιραστήκαμε μαζί τους. Όμως το υλικό της παρουσίασής μας έπρεπε να φτιαχτεί από την αρχή, απευθυνόμενο στις περίπου 65 μαθήτριες των σχολικών δομών. Το θέμα του «Γυναίκα, χθες – σήμερα – αύριο».
Με μια μικρή εισαγωγή σχετικά με τη θεσμοθέτηση παγκοσμίως αυτής της ημέρας ξεκίνησε η παρουσίαση μας. Ο χώρος στην πορεία γέμισε με την ηχώ γυναικείων φωνών που αναπαρήγαγαν τα ονόματα Ελληνίδων κορυφαίων στον αθλητισμό, στις επιχειρήσεις, στις τέχνες, στις επιστήμες, καθώς και εκείνων που ξεπέρασαν τα σύνορα της πατρίδας μας.
«Μια γυναίκα μπορεί» ακόμη και στο πιο κόντρα περιβάλλον να αναπτυχθεί γιατί «Μια γυναίκα μόνο ξέρει να σου πει» τα πώς και τα γιατί την οδήγησαν εκεί. Λένε πώς «Της γυναίκας η καρδιά είναι μια άβυσσος» χωρίς ποτέ να τους απασχολήσουν οι λόγοι που την κάνουν χαοτική και για αυτό ανεξήγητη. Όταν έρθει η ώρα να αναφωνήσει «Τι έκανα για πάρτη μου», με άλλα λόγια να κάνει το ταμείο της ζωής της, εξηγεί κάθε λόγο που «Όταν πίνει μια γυναίκα» πάντα ένας άντρας είναι η αιτία. Τραγουδώντας με ένταση αυτά τα πασίγνωστα τραγούδια που μιλούν εδώ και χρόνια στις καρδιές όλων, νιώσαμε ότι βρισκόμαστε σε μια συναυλία όπου διασκεδάζουμε και να, οι αναπτήρες του κοινού έδωσαν ακόμη μεγαλύτερη ένταση στην ευφορία μας.
Η συμμετοχή και ο ενθουσιασμός, το χειροκρότημα και τα επιφωνήματα δεν έλειψαν ούτε λεπτό όσες γυναίκες ήταν παρούσες εκείνη την ημέρα. Και αυτό φάνηκε όταν στη διάρκεια του Σεμιναρίου- Εργαστηρίου ποίησης που διεξήχθη, η ανταπόκριση ήταν πέρα από το αναμενόμενο. Γράφοντας πάνω στη θεματική «Είμαι γυναίκα και…», και ακολουθώντας πιστά τις οδηγίες συγγραφής που τους δώσαμε, παραλάβαμε ποιήματα τόσο γυναικεία, τόσο ουσιαστικά και τόσο δυναμικά που αν όλα μαζί γινόντουσαν αερόστατα η πτήση τους με καύσιμο τους στίχους τους θα διαρκούσε επ’ αόριστον.
Η Γιαννούλα έγραψε έξοχα, «Είμαι γυναίκα και έχω κάνει λάθη/όταν η απελπισία της ψυχής και το κενό/με στείλανε απόδουλη στης μοίρας μου τα πάθη/να ζω και να μη ζω/έρμαιο σαν παιδί ορφανό να τριγυρνώ./Τον δρόμο αντιγύρισα και να’μια/ ξανά ελπίζω Υπάρχω ονειρεύομαι και ζω/είμαι γυναίκα και ακόμα αντέχω δεν λυγίζω/στέκω όρθια σαν γυναίκα/σας μιλώ…»
Η Ειρήνη Κ. στην πρώτη στροφή δηλώνει, «Εγώ είμαι γυναίκα/αυτός που με έφτιαξε/δεν με ρώτησε».
Η Κατερίνα Θ. τονίζει αποφασιστικά, «Είμαι γυναίκα/και θέλω εγώ να πραγματοποιήσω τα όνειρά μου/μπορώ να τα καταφέρω/ εγώ βάζω στόχους/και όρια στη ζωή μου/κανένας άλλος».
Η Χριστίνα αναρωτιέται υπαρξιακά, «Γυναίκα…/είμαι;/ακόμα;/εδώ;/ποιος με αγαπάει;/ποιος με θέλει;/ποιος μπορεί να με καταλάβει;/ποιον βλέπω στον καθρέφτη το πρωί;/ποιος μου απαντάει;/εγώ…» (να σημειωθεί ότι οι λέξεις «καταλάβει», «απαντάει» και «εγώ» είναι γραμμένες με κεφαλαία).
Η Γεωργία Α. αυτοδεσμεύεται, «σαν γυναίκα ποτέ δεν θα το βάλω κάτω/ γιατί ξέρω πάντα η ζωή φέρνει τα πάνω κάτω/ εγώ έχω περάσει πολλά στη ζωή μου/ εγώ βασίζομαι στο χαρακτήρα μου τίποτα δεν με κουράζει/ όλα τα αντέχω και ο λόγος γιατί είμαι θήλυ».
Η Βασιλική Α. είναι αποφασισμένη, «είμαι γυναίκα και είμαι περήφανη για μένα/το όνομά μου ξέρετε/την ιστορία μου δεν ξέρετε/δεν το βάζω κάτω έχω ψηλά το κεφάλι/γιατί είμαι γυναίκα/τα κομμάτια μου/ είναι σκορπισμένα/τα μαζεύω ένα ένα».
Η Αργυρώ Α. ακουμπάει το παράπονο της πάνω στο χαρτί, «Μανούλα μου μανούλα μου/στις φυλακές με πάνε/πεθύμησα τα παιδάκια μου/δεν ξέρω τι να κάνω/μια γλάστρα με βασιλικό/έχω στο κελί μου/την ποτίζω με τα δάκρυά μου/ώσπου να βγει η ποινή μου…/να συνεχίσω δυνατά τη ζωή μου». Όταν τη ρώτησα αν όντως υπάρχει αυτή η γλάστρα μου είπε, «Φυσικά όχι».
Η Αθηνά Κ. αφιερώνει το ποίημά της «Στον ανύπαρκτο άντρα των ονείρων μου» και του απευθύνεται, «Είμαι Γυναίκα και χορεύω στις σκιές/Υπάρχω, Ζω, εδώ στο πλάι σου Ανασαίνω/ψυχές γεννάω να αλλάζουν τις ζωές/του κόσμου που ονειρεύομαι και ΘΕΛΩ/ ΘΕΛΩ μονάχα να υπάρχουμε Μαζί/να μοιραστούμε των ερώτων τα ταξίδια/Ίσοι στους Ίσους με ελεύθερη Ζωή/κύματα μύρια μα η καρδιά να μένει ίδια». Διατηρήθηκαν οι λέξεις με κεφαλαία που προσδίδουν ένταση στη σκέψη της. Αποτελεί ένα από τα ωραιότερα ποιήματα και θα μπορούσε άνετα να έχει γραφτεί από μια οποιαδήποτε γνωστή ποιήτρια.
Με τον Κωνσταντίνο εκπλαγήκαμε όμορφα όταν διαπιστώσαμε πώς μια μαθήτρια που είχαμε γνωρίσει πέρυσι, ήταν εκεί. Όμως δεν την αναγνωρίσαμε αμέσως, γιατί δεν ήταν μακιγιαρισμένη όπως τότε και γιατί δεν είχε μαζί της την κόρη της. Ήταν η Μπίμπι που μας πλησίασε δειλά για να μας πει πώς μας θυμόταν και εκείνη. Έχοντας πολλά χρόνια ακόμη εγκλεισμού να διανύσει, το καταφύγιό της είναι το σχολείο όχι μόνο για να ξεχνάει πόσο της λείπει η μικρή της, αλλά και για την προσωπική της εξέλιξη.
Η Κωνσταντίνα Κ. που σε λίγους μήνες αποφυλακίζεται, από την πρώτη στιγμή μας κέρδισε με την ευγένεια και την γλυκύτητα του χαρακτήρα της που φαίνεται στο ποίημα που έγραψε και το οποίο παραθέτουμε αυτούσιο, «Είμαι γυναίκα και μπορώ να ελπίζω/πως ότι πέρασα θα αλλάξει/των καιρών η ξαστεριά και αγάπη/των ανθρώπων που γνωρίζω/θα αναποδογυρίσει τις καρδιές των πιο σκληρών Αντρών/που με την πίκρα με κεράσαν/και με ταπείνωσαν σαν έρημο σκυλί/αντί στοργή και έρωτα να δώσουν/στο θάνατο με στείλαν μιαν αυγή».
Μια ζωγραφιά-αντίδωρο μας έδωσε που την ξεκόλλησε τελευταία στιγμή από τον τοίχο του Δημοτικού Σχολείου. Γιατί ακόμη και μέσα σε ένα χώρο όπου η κοκεταρία δεν έχει λόγο ύπαρξης, η γοητεία μιας γυναίκας πάντα είναι το ζητούμενο έστω και ζωγραφισμένη.
***
Η Γκέλη Ντηλιά είναι Καθηγήτρια Αγγλικών, ποιήτρια και συγγραφέας και επιμορφωμένη εθελόντρια- εκπαιδεύτρια ενηλίκων Σωφρονιστικών Καταστημάτων.