Σε κάθε κρίση, οι κλάδοι των Τεχνών και του Πολιτισμού είναι εκείνοι που πλήττονται περισσότερο, συγκριτικά με άλλους. Έπειτα από δυο χρόνια, η υγειονομική κρίση της COVID-19 συνεχίζει να επηρεάζει τις ζωές όλων και ειδικότερα εκείνων που απασχολούνται στις Πολιτιστικές και Δημιουργικές βιομηχανίες. Όντας ευάλωτοι, καλούνται να βρουν εναλλακτικούς τρόπους δημιουργίας και προώθησης των δράσεών τους. Γι’ αυτό τον λόγο χρειάζεται να αποκτήσουν νέες δεξιότητες, οι οποίες θα τους επιτρέψουν να αντιμετωπίσουν τα αδιέξοδα που προκαλεί η πανδημία σε ατομικό αλλά και σε συλλογικό επίπεδο.
Στην ActionAid πιστεύουμε ότι η ενεργός συμμετοχή των νέων σε δράσεις δημόσιου συμφέροντος βοηθάει στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας γύρω από ζητήματα που την απασχολούν. Όσο πιο ενεργοί είναι οι πολίτες μίας κοινωνίας, τόσο πιο ανθεκτική καθίσταται απέναντι σε οποιαδήποτε κρίση.
Στο Κέντρο της ActionAid στη Θεσσαλονίκη, στόχος είναι μέσα από δράσεις να ενισχυθούν οι δεξιότητες των νέων, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στην πολιτιστική, κοινωνική και οικονομική ζωή της πόλης τους, δημιουργώντας το πλαίσιο για να γίνουν οι ίδιοι πρωταγωνιστές σε μία βιώσιμη πόλη.
H ανάπτυξη δεξιοτήτων στον δημόσιο χώρο με στόχο την οικοδόμηση ανθεκτικών κοινωνιών είναι το μήνυμα του Come2Art. Ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα που υλοποιείται σε Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιταλία και Βέλγιο, το οποίο από τη μια πλευρά έχει ως στόχο να κινητοποιήσει καλλιτέχνες και πολιτιστικούς λειτουργούς να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν δράσεις στον δημόσιο χώρο (π.χ. murals) και από την άλλη τους πολίτες να αποκτήσουν νέες δυνατότητες έκφρασης μέσα από αυτές.
Ο Ορέστης Πάγκαλος πρώην street artist και νυν διδάκτωρ Αρχιτεκτονικής με ειδίκευση στο αντικείμενο «Τέχνη και Δημόσιος Χώρος» και ο Αριστείδης Παπαπασχάλης, καλλιτέχνης και εικαστικός παιδαγωγός, μας μίλησαν για τον ρόλο της τέχνης στην ενδυνάμωση και συμπερίληψη περιθωριοποιημένων κοινωνικών ομάδων και για το τι είδους δράσεις μπορούν να υλοποιηθούν, από κοινού, με ομάδες νέων της πόλης, αντίστοιχα.
«Ανάλογα με τις προθέσεις των καλλιτεχνών, τους τόπους εκδήλωσης, είτε πρόκειται για κλειστούς χώρους είτε για έργα στον δημόσιο χώρο, τη συγκυρία, τους εμπλεκόμενους φορείς και εν τέλει το γενικότερο πλαίσιο κατά το οποίο συμβαίνουν οι εικαστικές, μουσικές ή άλλες καλλιτεχνικές πράξεις, αυτές μπορεί να είναι ευεργετικές για κάθε κοινωνική ομάδα. Αυτό ενισχύεται όταν με ποικίλες πρακτικές και κατάλληλες θεματικές εξασφαλίζεται η ενεργή συμμετοχή μελών από τις διάφορες ομάδες και κοινότητες», σημειώνει ο Ορέστης Πάγκαλος και προσθέτει: «Οι εικαστικές, μουσικές ή άλλες καλλιτεχνικές πράξεις, μπορεί να είναι ευεργετικές για κάθε κοινωνική ομάδα».
Όσο μεγαλύτερη είναι η ποικιλία των δράσεων τόσο περισσότεροι πολίτες θα έχουν την ευκαιρία να εμπλακούν και να αποκτήσουν νέες δεξιότητες. Αυτό είναι το στοίχημα για όλες και όλους τους εμπλεκομένους στο Come2Art. Επαγγελματίες καλλιτέχνες να αναλάβουν ηγετικό ρόλο και να δημιουργήσουν τις συνθήκες μέσα στις οποίες, οι πολίτες θα κινητοποιηθούν και θα συμμετέχουν ενεργά, εντός της κοινότητάς τους, αξιοποιώντας παλιές και νέες γνώσεις.
Σύμφωνα με τον Αριστείδη Παπαπασχάλη, «δράσεις όπως αναδιαμόρφωση αυλών σχολείων, καθαρισμός πάρκων ζωγραφίζοντας τοίχους ή και τα παγκάκια θα συμβάλλουν κατά την άποψη μου σε μια ενίσχυση της ομαδικότητας της γειτονιάς και τα παιδιά και οι έφηβοι της εκάστοτε γειτονιάς θα είναι υπεύθυνοι και ταυτόχρονα περήφανοι για ένα πάρκο ή σχολείο που θα το έχουν φτιάξει όλοι μαζί».
Η συνεργασία όλων σε έναν κοινό τόπο με ένα κοινό στόχο, μπορεί να αποτελέσει τη διέξοδο για τα μέλη μιας κοινότητας που πλήττονται από μια κρίση, όπως αυτή της COVID-19. «Περιοχές όπως πάρκα και σχολεία θα μπορούσαν να αλλάξουν την συμπεριφορά και την ψυχολογία πολλών. Η καλλιτεχνική δράση σε τέτοιους χώρους με την διάδραση των ίδιων των παιδιών και των κατοίκων συμβάλλουν στην διαμόρφωση ενός εφήβου και στη πορεία του ενήλικα που θα είναι υπεύθυνος και προσεκτικός απέναντι στο περιβάλλον που ζει με εν-συναίσθηση για τον άλλο», σχολιάζει ο Αριστείδης.