Η επίδειξη σημαίας στην Ανατολική Μεσόγειο

Πως η ανακάλυψη κοιτασμάτων αποσταθεροποιεί την περιοχή μας
Open Image Modal
Anadolu Agency via Getty Images

Τα γεγονότα, τα οποία λαμβάνουν χώρα τις τελευταίες μέρες στην γείτονος χώρα δεν μπορούν παρά να μας κινήσουν το ενδιαφέρον. Το μείζον ζήτημα που τίθεται, είναι κατά πόσο πίσω από τις κινήσεις της Τουρκίας κρύβεται μια πάγια τακτική ή πρόκειται για πολιτικό ελιγμό της κυβέρνησης Ερντογάν.  

Η έξοδος του γεωτρύπανου Abdülhamid Han σηματοδοτεί δυο σημεία. Αρχικά, αυτό που θα πρέπει να σημειωθεί είναι το πραγματικό αίτιο της κίνησης αυτής. Η διάσταση αυτή έγκειται στο γεγονός, πως αφενός η Τουρκία σε μια κατάσταση αναπροσαρμογής της πολιτικής της, σε συνδυασμό με το ουκρανικό, προσπαθεί να δηλώσει το παρόν της στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως αναφέραμε την επίδειξη σημαίας. Με αυτόν τον τρόπο διαμηνύει στην Ευρώπη, πως παίζει καίριο ρόλο στην περιοχή, πολλώ δε μάλλον προασπίζοντας τα συμφέροντα των Τουρκοκύπριων. Η στάση της Τουρκίας στα γεγονότα της Ουκρανίας επιδεινώνει τις σχέσεις με την Ευρώπη και αυτό πλέον είναι φανερό και από την στάση της Γερμανίας, ιδίως μετά την επίσκεψη της Υπουργού Εξωτερικών Μπέρμποκ Αναλένα. 

Η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου ανέκαθεν υπήρξε πεδίο επαφής μεγάλων και πολλών συμφερόντων της περιοχής· ιδίως  με την ανακάλυψη του κοιτάσματος στο τεμάχιο έξι της κυπριακής ΑΟΖ, ο πρόεδρος Ερντογάν, ετοιμάζεται για παν ενδεχόμενο. Συγκεκριμένα, η πολιτική αυτή αναδίπλωση της Τουρκίας να βγει σε περιοχές που ανήκουν μεν στην δικαιοδοσία της, αλλά δεν είναι βάσει διεθνούς δικαίου και δικαίου της θάλασσας και νομικά κατοχυρωμένες εγκυμονεί κινδύνους. Δηλαδή με την πρώτη ευκαιρία, υπάρχει περίπτωση να γίνει μετατόπιση του ενδιαφέροντος του γεωτρύπανου σε άλλη περιοχή, όταν κριθεί πως μαζί με την εσωτερική επικαιρότητα είναι αναγκαίο.  

Στο πεδίο της ανακάλυψης κοιτασμάτων, η Τουρκία έχει δηλώσει πως το 2023, ως χρόνια ορόσημο, θα είναι οικονομικά και ενεργειακά αυτόνομη. Η άλλη διάσταση της κίνησης αυτής της Τουρκίας είναι να διαδραματίσει ένα νέο δίαυλο ενέργειας στην Ευρώπη. Μετά και το ναυάγιο του Eastmed, ένα νέο κοίτασμα θα μπορούσε να ήταν το έναυσμα. Και αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την σταδιακή επαναπροσέγγιση των σχέσεων με χώρες όπως το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αίγυπτος. Η εναλλακτική ενός αγωγού πιο οικονομικού και συνάμα πιο απλού κατασκευαστικά, κάνει το έργο πιο ευπρόσιτο και γρήγορα αξιοποιήσιμο. Αυτοσκοπός της είναι να διαδραματίσει το ρόλο του σταθεροποιητή της ειρήνης στην περιοχή και να δείξει πως οτιδήποτε λαμβάνει χώρα, πρέπει να εγκρίνεται από την ίδια. 

Το μείζον ζήτημα είναι ποια θα είναι η στάση της Αθήνας σε μια ενδεχόμενη μετατόπιση του τουρκικού ενδιαφέροντος. Με τις επικείμενες εκλογές στην Τουρκία, η Αθήνα πρέπει να είναι σε ετοιμότητα. Κρίσιμη, ακόμη, θα είναι η στάση της Τουρκίας στα διεθνή ζητήματα, όπως αυτού της αναβάθμισης των πυραυλικών της συστημάτων S-400 αλλά και στο ουκρανικό ζήτημα. 

Συμπερασματικά λοιπόν, αυτό που θα μπορούσε να λεχθεί είναι, πως η δυναμική της Ανατολικής Μεσογείου τόσο στην ξηρά όσο και στα ύδατα της πρέπει να είναι πεδίο ένωσης και όχι πόλωσης. Η ανακάλυψη κοιτασμάτων οφείλει και πρέπει να είναι προς το συμφέρον των κρατών και όχι για την επίτευξη βλέψεων. Επομένως, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στις συμμαχίες με τις γείτονες χώρες και στον ρόλο μας στην περιοχή.