Είναι κοινός τόπος των κοινωνικών ανθρωπολόγων και άλλων ειδικών η αναλογία του ανθρώπινου σώματος προς την κοινωνία ή το κράτος. Η συμβολική ισοδυναμία του σώματος και της κοινωνίας είναι διαχρονική και διαπολιτισμική.
“Oι έννοιες «έθνος» και « κράτος» μπορούν να συλληφθούν ως «πρόσωπο» ή «άτομο»”
Στην Πολιτεία του Πλάτωνος ο δίκαιος πολίτης (δίκαιος ανήρ, ιδιώτης) ανακλάται στη δίκαιη κοινωνία, στην οποία τα συμφέροντα πόλης και πολίτη συμπίπτουν (368d-e, 435a-b, 441d). Ο πολίτης της ιδανικής πόλης-κράτους είναι, αντιστρόφως, μικρογραφία της κυρίαρχης πόλης-κράτους. Κατά την ανθρωπολόγο Mary Douglas (Natural Symbols: Explorations in cosmology, Λονδίνο, 1970, σ. 65), το πλέγμα σχέσεων το οποίο απαρτίζει το «κοινωνικό σώμα» επηρεάζει το πώς αντιλαμβανόμαστε το ίδιο το σώμα μας και συνάμα επιβάλλει κανόνες στη συμπεριφορά μας. Το σώμα είναι συμβολικό μέσο χρήσιμο στην πολιτική, κοινωνική και θρησκευτική σκέψη.
“Στην ισοδυναμία σώματος και κράτους στηρίζεται η «μεταφορική λογική του (πολιτικού) βιασμού» στη νέα παγκόσμια τάξη, η οποία έχει γεννήσει και μια νέα «τάξη λέξεων»”
Δεν ξενίζει επομένως η θέση του βορειοαμερικανού καθηγητού φιλοσοφίας Tim Rohrer, ότι οι έννοιες «έθνος» και « κράτος» μπορούν να συλληφθούν ως «πρόσωπο» ή «άτομο». «Το έθνος ως πρόσωπο (person) είναι θεμελιακή μεταφορά στον πολιτικό λόγο (discourse)”, παρατηρεί σε άρθρο του δημοσιευμένο το 1994, στο οποίο επικρίνει την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Στην ισοδυναμία σώματος και κράτους στηρίζεται η «μεταφορική λογική του (πολιτικού) βιασμού» στη νέα παγκόσμια τάξη, η οποία έχει γεννήσει και μια νέα «τάξη λέξεων».
Η συμβολική αντιστοιχία ανθρώπου και κράτους μπορεί να σχηματοποιηθεί κατά τον Rohrer ως εξής:
το σώμα = το έδαφος και τα χωρικά ύδατα του κράτους
η επιδερμίδα (τα φυσικά όρια του σώματος) = τα σύνορα του κράτους
η γροθιά και οι μύες = η στρατιωτική δύναμη του κράτους.
Η εικόνα του «σώματος» ενός κράτους αποτυπώνεται σε ένα χάρτη˙ με ανάλογο τρόπο το ανθρώπινο σώμα χαρτογραφείται σε ένα υπερηχογράφημα. Τα «σύνορα» ενός σώματος ορίζονται, κατ’ ακριβολογίαν, όχι μόνο από την επιδερμίδα αλλά και από την ένδυση, ακόμη και τον κεφαλόδεσμο μιας γυναίκας.
Τις τελευταίες μέρες παρατηρούμε μια βίαιη χαρτογράφηση, μια απειλούμενη είσοδο αν όχι εισβολή από υποκινούμενες ομάδες δυστυχισμένων ανθρώπων κάθε ηλικίας. Είναι βαθειά η συμπόνοιά μας για αυτούς, αλλά είναι δύσκολο να αγνοήσουμε ότι οι προσπάθειές τους όταν πετυχαίνουν συνιστούν είσοδο σε ένα «σώμα» χωρίς συγκατάθεση. Αυτός είναι και ο ορισμός του βιασμού. Είναι μεταφορικός βιασμός και συμβολική παραβίαση της “συναίσθησης της ταυτότητος” ενός έμψυχου σώματος: του κράτους. Ένα κράτος με στοιχειώδη αυτοεκτίμηση είναι φυσιολογικό και υγιές—και θεμιτό― να προστατεύει με σθένος αλλά και με σύνεση το σώμα του.