Ένα μεγάλο ερώτημα που θέτουν αρκετοί ειδικοί στο αντικείμενο της τρομοκρατίας, είναι ποια θα μπορούσε να είναι η επόμενη «μορφή» της στο ιστορικό της ανθρωπότητας. Έχοντας περάσει από τα 4 στάδια που αναφέρει ο David Rapoport, τί θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το 5ο κύμα της τρομοκρατίας;
Αρκετοί ειδικοί και ακαδημαϊκοί εστιάζουν στο πώς μπορεί οι «τρομοκράτες» να επιχειρήσουν μέσα από τον κυβερνοχώρο, από περιβαντολλογικό ακτιβισμό, από χημικές και υβριδικές επιθέσεις, χωρίς να έχουν άδικο. Όμως, με βάση τη δική μου άποψη, την οποία θα περιγράψω, νομίζω πώς η τρομοκρατία θα στραφεί στο χώρο που την «γέννησε» όταν πρωτοεμφανίστηκε τον 12ο αιώνα με την μορφή των «Ασασίνων». Θα στραφεί προς τον χώρο της ηγεσίας και της νόμιμης πολιτικής με όργανα παρόμοια, όπως αυτά του IRA, της Hezbollah και της PLO, διατηρώντας φυσικά και το στρατιωτικό της κομμάτι όπως έκαναν και αυτές οι οργανώσεις.
Γνωρίζουμε πώς το μεγαλύτερο μερίδιο τρομοκρατικών ομάδων πλέον χαρακτηρίζεται από την σχέση τους κυρίως με θρησκευτικά και εθνικά θέματα και ελάχιστα με εσωτερικά πολιτικά χαρακτηριστικά. Οι περισσότερες οργανώσεις αναφέρονται με ένταση στο εθνικό και θρησκευτικό ιδεολογικό στοιχείο που χρησιμοποιούν ως μανδύα κάλυψης για τις όποιες δράσεις τους. Σ’ αυτή την περίπτωση, λοιπόν, η όποια σκέψη να μετακινηθούν στο πολιτικό στίβο, όπως έπραξε λόγου χάριν ο Καντάφι δεν θα είχε κανένα πρόβλημα προσαρμογής. Ίσα ίσα που οι διάφορες κυβερνήσεις ανά τον κόσμο θα θεωρούσαν θετική την πράξη της όποιας οργάνωσης προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτό είναι το σημείο που η τρομοκρατική οργάνωση, υπό προϋποθέσεις, θα λάμβανε επίσημο χαρακτήρα και θα ήταν αναγνωρίσιμος θεσμός, όπως έγινε η PLO που αντιπροσώπευσε για αρκετό διάστημα τους Παλαιστίνιους.
Μια τέτοια μεταστροφή θα έδινε και χώρο στην όποια τρομοκρατική οργάνωση για τη συνέχιση της ύπαρξης της. Θα έδινε ένα χρίσμα επισημοποίησης και σε όποια μέλη της θα έμπαιναν κάτω από αυτή την «ομπρέλα» την οποία σταδιακά ο υπόλοιπος κόσμος θα αποδεχόταν, με αντίτιμο την απουσία συνέχισης της τρομοκρατικής δράσης τους επί πεδίου. To παραπάνω δεν είναι κάτι καινούριο, καθώς έγινε με την ομάδα του IRA που σταδιακά μπήκε σε πολιτικούς χώρους και ακόμα και σήμερα κινείται υπέρ της απελευθέρωσης της Β. Ιρλανδίας από την Αγγλία.
Η μεταστροφή τρομοκρατικών ομάδων στον πολιτικό χώρο, έχει συμβεί αρκετές φορές στο παρελθόν. Μάλιστα, από την στιγμή της εισόδου τους στον πολιτικό χώρο μείωσαν και τις επιθέσεις τους ανά τον κόσμο. Λέξη κλειδί για τη μεταστροφή/νομιμοποίηση ή αν θέλετε πολιτική στροφή αποτελεί η «μείωση» των επιθέσεων. Διότι πολύ απλά ως πολιτικός θεσμός, που με αυθαίρετο τρόπο αποφάσισε να εκπροσωπεί μια ομάδα ανθρώπων με στοιχεία διαφοροποίησης βασισμένα σε θρησκεία και εθνική καταγωγή, εξακολουθούσε και εξαπέλυε τρομοκρατικές επιθέσεις κατά στόχων, όταν ένιωθε πώς δεν υπήρχε πρόσφορο έδαφος για τις προτάσεις του.
Με απλά λόγια διατηρούσε το ένα πόδι στο νόμιμο πολιτικό σκηνικό και το άλλο πόδι στο παράνομο πεδίο δράσης. Οι ομάδες της KLA (Κόσοβο) και Hezbollah (Λίβανο) είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα, καθώς το στρατιωτικό σκέλος τους, επιχειρεί κατά παράβαση διεθνούς δικαίου και πρακτικών, παρ’όλο που οι ίδιες είναι πλέον εκλεγμένες πολιτικές δυνάμεις που κάνουν κατάχρηση της ασυλίας τους έναντι των υπολοίπων. Η παράλληλη χρήση των δύο «φύσεων» των συγκεκριμένων οργανώσεων φέρνει σε δυσκολία τις υπόλοιπες παγκόσμιες δυνάμεις, αφού η καταδίκη του συνόλου, για παράδειγμα του κόμματος του KLA, θα εκτρέψει σε ανομία και πάλι τους υποστηρικτές της και σε κλιμάκωση καταστάσεων. Αυτό θα χρησιμοποιηθεί ως πολιτικό επιχείρημα για την «φίμωση» του πολιτικά και την δικαίωση του ως κόμμα (;) που εκπροσωπεί κάποιους ανθρώπους έναντι των υπολοίπων, ενισχύοντας έτσι και την ιδεολογικά διαστρεβλωμένη έκφραση του.
Αναλύοντας περισσότερο ακόμη την παραπάνω σκέψη, κάποιος θα μπορούσε να το επεκτείνει, αναφερόμενος και στα παραδείγματα κομμάτων όπως των εθνικιστών στην Ουκρανία ( Svoboda ) ή των εθνικιστών στην Ελλάδα (Χρυσή Αυγή) για να δείξει πώς ακριβώς η πίεση της πολιτικής ταύτισης δια μεθόδων βίας, αποδεικνύουν πώς μπορεί να επιχειρηθεί τρομοκρατία στην καθαρή μορφή της (βία/επιθέσεις κατά αμάχων) βασισμένη σε επιθυμίες των εκάστοτε ηγεσιών τους. Πηγαίνοντας ένα βήμα πιο πέρα, σαφώς θα υπάρξει και αναφορά σε θρησκευτικές/πολιτικές μορφές όπως αυτή που κυριαρχεί στις περιοχές ΕΜΕΑ και αφορά τον φανατικό Ισλαμισμό.
Ο φανατικός Ισλαμισμός δεν είχε παλαιότερα αποτυπωθεί σε ομάδες τρομοκρατίας παρ’όλο που υπάρχει μια σχετική θεώρηση για αυτό, κατά την άποψή μου λανθασμένη. Οι περισσότερες τρομοκρατικές ομάδες της περιοχής ΕΜΕΑ στο παρελθόν είχαν κύριο στοιχείο το εθνικό (Παν-Αραβικό) παρά το θρησκευτικό (Ισλάμ). Το δεύτερο αναπτύχθηκε πάρα πολύ μέσα στην δεκαετία του 1980 στην περιοχή του Αφγανιστάν, καθώς εξυπηρετούσε σκοπούς των ΗΠΑ και της Ρωσίας για την διαχείριση των καταστάσεων εκεί. Η πρώτη όμως οργάνωση έγινε το 1987 με την πρώτη Ιντιφάντα και γιγαντώθηκε με το όνομα της Hamas (Χαμάς). Ήταν η πρώτη οργάνωση με κύριο χαρακτηριστικό το Ισλάμ και όχι την πολιτική στάση, όπως είχε η PLO. H μακροβιότερη οργάνωση, φυσικά, είναι η Al Qaeda (Αλ Κάιντα) που γεννήθηκε υπό τον Οσάμα Μπιν Λάντεν με σκοπό την απώθηση των ΗΠΑ και κάθε άλλου ξένου στοιχείου προς το Ισλάμ από τη Μέση Ανατολή και στη συνέχεια την επικράτηση του «ιερού» Κορανίου. Κίνηση που στηρίχθηκε σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε, από τους Σαλαφιστές της Σ. Αραβίας , που ήδη είχαν πολιτική απήχηση ως ηγέτες της περιοχής αλλά δεν είχαν τον «στρατιωτικό βραχίονα» όπως άλλοι παλαιότερα για να επιβληθούν.
Ερχόμενοι στον 21ο αιώνα γνωρίσαμε την πρώτη πολιτικό-θρησκευτική έξαρση τρομοκρατικής οργάνωσης του DAESH που αυθαίρετα, μάλιστα, διεκδίκησε την de facto αναγνώριση της ως πολιτική και εθνική δύναμη στην περιοχή (Χαλιφάτο – ISIS). Μια κίνηση που κατά την άποψη μου σηματοδοτεί και τους κινδύνους που ελλοχεύουν όταν μια τρομοκρατική οργάνωση νομιμοποιείται πλέον ως πολιτική δύναμη, δίχως να περάσει από το «βάσανο» του εξαγνισμού και της εκκαθάρισης όλων εκείνων των στοιχείων που την καθόρισαν ως βίαιη, και όχι πολιτική, δύναμη! Η απήχηση του μάλιστα ήταν τέτοια που χρησιμοποιούσε την αντίδραση όλου του κόσμου ως δικαιολογία για την φίμωση του Αραβο-Μουσουλμανικού στοιχείου και ακόμα και σήμερα αντλεί ισχύ από αυτό. Φυσικά, ποτέ δεν αναγνωρίστηκε ως πολιτική και εθνική οντότητα, όμως το σημείο ευπάθειας παραμένει στο πολιτικό-κοινωνικό σύστημα του σημερινού κόσμου.
Ομάδες ανθρώπων με σαφή συμμετοχή σε τρομοκρατικές δράσεις και πράξεις μπορούν να εκμεταλλευθούν αυτή την κακώς εννοούμενη ανέχεια στο παγκόσμιο πολιτικό σύστημα και να εισχωρήσουν στις ηγετικές τάξεις των χωρών, προκαλώντας ίσως ακόμα μεγαλύτερη ζημιά από ό,τι όταν βρισκόντουσαν σε μορφή παρανομίας. Απτό παράδειγμα, όπως ανέφερα, και πριν είναι το εθνοσοσιαλιστικό κόμμα της Ουκρανίας που στο τέλος οδήγησε στο διαμελισμό της χώρας και στον θάνατο πολλών χιλιάδων ανθρώπων, πριν επέλθει η σύγκρουση με την Ρωσία.
Το πρόβλημα και το ανησυχητικό μήνυμα, κατά την άποψη μου, είναι επίσης η διαφαινόμενη διασπορά των τρομοκρατών Τζιχαντιστών σε όλη τη Δύση όπου αναμενόμενα θα λάβουν θέση κατοίκου και ίσως μελλοντικά, και ψηφοφόρου. Κοινωνικές ομάδες με κοινό γνώρισμα τη Σαρία και το Ισλάμ, άλλωστε, έχουμε δει σε όλη την ΕΕ (γκέτο σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες) καθώς και σε ολόκληρες κοινωνίες (όπως σε πολλές περιοχές της Βοσνίας). Μια προσωπικότητα που θα τους καλέσει, με πολιτική μορφή, να υπερασπιστούν ξανά όσα φανατικά στοιχεία τους ενώνουν, σίγουρα θα βρει απήχηση, τόσο με πολιτική έκφραση, όσο, ίσως, και με ομάδες δράσης. Ας μην ξεχνούμε πώς ανέβηκε στην εξουσία ο Ναζισμός με τα σώματα ασφαλείας (SA ) καθώς και πώς διατηρήθηκε έναντι άλλων πολιτικών εκφράσεων παρ’όλο που η πολιτική νομιμότητα είχε δοθεί για να σταματήσει η βία.
Σε μια Δύση λοιπόν που έχει να αντιμετωπίσει σε πλήρη ισχύ το φανατικό Ισλάμ, θεωρώ πώς ένα πέμπτο κύμα τρομοκρατίας που θα συμπλήρωνε την σκέψη του D. Rapoport για τα κύματα τρομοκρατίας διαχρονικά, θα μπορούσε να πάρει μορφή μέσα από οργανώσεις με πολιτικό και στρατιωτικό σκέλος που, εν μέρει, θα αποτελούσαν και ένα σκιώδες sponsor-state/agent για βίαιη επιβολή ιδεολογίας, όπως ακριβώς περιγράφεται στον ορισμό που δίνει το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Πηγές:
http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/target/etc/modern.html
http://www.cfr.org/terrorism/terrorist-groups-political-legitimacy/p10159
www.rlsmart.net/uploads/2447/1027053/Terror_State_Notes.pdf
Διαβάστε περισσότερα στο Geopolitics and Daily News